Jaskinia za Źródłem Pierwsza – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jaskinia za Źródłem Pierwsza
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Zimny Dół, Czułów

Właściciel

Lasy Państwowe

Długość

10 m

Głębokość

0 m

Deniwelacja

3

Wysokość otworów

320 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku N, S

Kod

J.GT-03.45

Położenie na mapie gminy Liszki
Mapa konturowa gminy Liszki, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaskinia za Źródłem Pierwsza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia za Źródłem Pierwsza”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia za Źródłem Pierwsza”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaskinia za Źródłem Pierwsza”
Ziemia50°04′07″N 19°40′26″E/50,068611 19,673889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Jaskinia za Źródłem Pierwsza, Jaskinia za Źródłem I, Schronisko w Zimnym Dole V – jaskinia w skałach na orograficznie lewym zboczu doliny Zimny Dół na terenie wsi Czułów, w gminie Liszki w województwie małopolskim[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Garbu Tenczyńskiego w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].

Opis obiektu

[edytuj | edytuj kod]

Jaskinia znajduje się powyżej Źródła w Zimnym Dole i powyżej domów (w kierunku północno-zachodnim od źródła). Jej otwór znajduje się w najdalej na zachód wysuniętej skale[1]. Jest to skała Byk zaliczana do skał Grupy Krowy[3]. Skała ma postać długiego muru skalnego. Duży, południowy otwór jaskini znajduje się na pęknięciu w środkowej części tego muru. Otwór ma wysokość 4 m. Ciągnie się za nim korytarz przebijający skałę na wylot. Wysokość korytarza stopniowo zmniejsza się, i przy północnym końcu skały wynosi już tylko 0,5 m[1].

Jaskinia powstała w strefie saturacji na ciosowym pęknięciu w wapieniach skalistych pochodzących z jury późnej. Nacieki bardzo ubogie – zwietrzałe nacieki grzybkowe powstałe z mleka wapiennego. Namulisko próchniczno-gliniaste, pochodzenia zewnętrznego – zostało przyniesione przez wody wlewające się do jaskini północnym otworem. Jaskinia jest widna tylko w okolicach otworów. Na jej ścianach w zasięgu światła rozwijają się porosty[1].

Historia poznania i dokumentacji

[edytuj | edytuj kod]

Jaskinia znana była zapewne od dawna. W 1986 r. A. Górny i M. Szelerewicz umieścili ją w wykazie jaskiń pod nazwą Schronisko w Zimnym Dole V[4]. Dokumentację opracowali ci sami autorzy w sierpniu 1999 r. Plan jaskini opracował M. Szelerewicz[1].

W tej samej skale, ale w jej środkowej części znajduje się większa Jaskinia za Źródłem Druga[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz, Jaskinia za Źródłem I, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2020-01-20].
  2. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  3. ↑ Bouldering w Zimnym Dole [online] [dostęp 2019-12-22].
  4. ↑ M. Szelerewicz, A. Górny, Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK Kraj, 1986.
  5. ↑ Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz, Jaskinia za Źródłem II, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2020-01-20].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jaskinia_za_Źródłem_Pierwsza&oldid=72441922”