Jimmy Witherspoon – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jimmy Witherspoon

Jimmy Witherspoon (1974)
Imię i nazwisko	James John Witherspoon
Pseudonim	„Spoon”
Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1921 Gurdon
Pochodzenie	Arkansas
Data i miejsce śmierci	18 września 1997 Los Angeles
Typ głosu	baryton
Gatunki	blues, jazz
Zawód	muzyk (wokalista)
Powiązania	Jay McShann
Zespoły
The Jay McShann Orchestra
Multimedia w Wikimedia Commons

Jimmy Witherspoon, właśc. James John Witherspoon, ps. „Spoon” (ur. 18 sierpnia 1921^[a] w Gurdon, zm. 18 września 1997 w Los Angeles)^[2] – afroamerykański wokalista bluesowy i jazzowy.

Wychował się w rodzinie religijnej, rodzice byli członkami chóru w kościele baptystów^[3]. Jego ojciec, Leonard, był kolejarzem Missouri Pacific Railroad^[1]. Zmarł, gdy Jimmy był jeszcze dzieckiem. Matka, Eva z d. Tatum, była pianistką–amatorką i grała w kościele. Nie znosiła bluesa, uważając tę muzykę za „prostacką i brudną”^[1]. Mimo to, w młodym wieku słuchał bluesa i innej świeckiej muzyki w radiu i szafach grających. Natomiast śpiewać zaczął w wieku sześciu lat. Występował w chórze kościelnym. W tym czasie wygrał konkurs wokalny hrabstwa Clark^[1].

W końcu lat 30. prawdopodobnie uciekł z domu do Los Angeles^[4]. Zarobkował zmywaniem naczyń w sklepowym barze. W wolnym czasie bywał w klubach bluesowych i jazzowych w dzielnicy Central Avenue. Poznał tam kilku znanych bluesmanów, m.in. swojego idola, wokalistę Big Joego Turnera, oraz początkującego gitarzystę elektrycznego T-Bone Walkera, który zaprosił go do zespołu, w którym grał, i nakłonił do śpiewania^[1][4].

Po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej, rozpoczął w 1942 służbę w amerykańskiej marynarce handlowej, dostarczającej zaopatrzenie brytyjskim siłom zbrojnym w Azji^[1]. Na statku był kucharzem. Podczas urlopu w indyjskiej Kalkucie śpiewał w grającej w Hotelu Grand orkiestrze pianisty Teddy’ego Weatherforda^[4]. Koncerty zespołu były transmitowane przez radio w ramach American Forces Network dla żołnierzy amerykańskich rozmieszczonych za granicą.

Po powrocie do kraju przeprowadził się z matką w 1945 do rejonu zatoki San Francisco^[4]. Zatrudnił się jako wokalista w The Waterfront Café niedaleko Vallejo. Kiedy do miasta w ramach swojego tournée przyjechał pianista Jay McShann, którego grupę właśnie opuścił wokalista, zgłosił się do niego z propozycją wspólnego występu^[4]. „Spoon” wyszedł na scenę i zaśpiewał przebój „Wee Baby Blues” Joego Turnera i parę innych numerów, i dostał niezłe oklaski – wspominał pianista^[4]. Następnego wieczoru w Stockton, kolejnym punkcie na trasie McShanna, śpiewał już jako członek jego zespołu. Nagrywał z nim także płyty. Swojego pierwszego nagrania pod własnym nazwiskiem, ale z towarzyszeniem grupy McShanna, dokonał w 1947. Dwa lata później w takim samym zestawieniu nagrał swój pierwszy i zarazem największy przebój Ain’t Nobody's Business. Ten jeden z pierwszych standardów bluesowych był najlepiej sprzedawaną w 1949 w Stanach Zjednoczonych race record – płytą z muzyką afroamerykańską i szybko stał się jego utworem rozpoznawczym. Do 1952 na listach bestsellerów muzyki R&B uplasowały się jeszcze takie jego utwory, jak In the Evening (nowa wersja znanego bluesa Leroya Carra (In the Evening) When the Sun Goes Down, No Rollin’ Blues, Big Fine Girl i The Wind Is Blowin’. Popularnością cieszyły się także śpiewane przez niego bluesy: Failing by Degrees, New Orleans Woman oraz jego kompozycja Times Gettin’ Tougher Than Tough.

W pierwszej połowie lat 50. jego – uznana za niemodną – wokalistyka blues shoutera przestała interesować słuchaczy. W rezultacie nierzadko borykał się z kłopotami finansowymi. W 1953 ogłosił bankructwo^[1]. Do łask publiczności przywrócił go w 1959 owacyjnie przyjęty występ na festiwalu jazzowym w kalifornijskim Monterey oraz album Jimmy Witherspoon at the Monterey Jazz Festival^[4]. Na estradzie towarzyszyli mu wówczas luminarze jazzu: trębacz Roy Eldridge, klarnecista Woody Herman, saksofoniści Ben Webster i Coleman Hawkins, pianista Earl Hines oraz perkusista Mel Lewis^[5].

W 1961 po raz pierwszy pojawił się w Europie, odbywając tournée z zespołem trębacza Bucka Claytona. Później jeszcze wielokrotnie przyjeżdżał na Stary Kontynent. Szczególnie często wracał do Wielkiej Brytanii, występując i nagrywając płyty również z muzykami brytyjskimi, m.in. saksofonistą Dickem Morrisseyem i gitarzystą Terrym Smithem. W 1971 nagrał także album Guilty! (później wydany pt. Black & White Blues), wspólnie z Ericem Burdonem, byłym wokalistą grup The Animals i War. Później występował głównie ze swoim zespołem, w którym przez dłuższy czas grali przyszli członkowie grupy Yellowjackets: gitarzysta Robben Ford i klawiszowiec Russell Ferrante.

Oprócz muzyki okazjonalnie zajmował się również aktorstwem. W 1974 zagrał tytułową rolę w filmie kryminalnym The Black God Father^[6]. W 1990 wystąpił w komedii To Sleep with Anger, a w 1995 dramacie obyczajowym Georgia^[6].

Na początku lat 80. zdiagnozowano u niego raka gardła^[2]. Nadal występował, ale radioterapia, która przedłużyła mu życie, miała wpływ na jego struny głosowe i pogorszenie poziomu jego wokalistyki^[4]. Przez większą część życia palił papierosy.

W 1995 nagrał swój ostatni album Spoon’s Blues. W następnym roku został wprowadzony do Jazzowego Panteonu Sławy stanu Arkansas oraz otrzymał Nagrodę za Całokształt Dokonań (Lifetime Achievement Award) przyznana przez Arkansas Jazz Heritage Foundation^[7].

Zmarł wskutek nawrotu choroby nowotworowej. Miał 77 lat.

W 1951 ożenił się z Rachel, z którą rozwiódł się dwa lata później^[1]. Nie mieli dzieci. W 1962 poślubił Dianę Williams, ale jeszcze pod koniec tego samego roku miał wszcząć postępowanie rozwodowe. Na początku lat 70. miał partnerkę o imieniu „Joyce”. W 1978 prasa doniosła o jego zaręczynach z Sharon Riverą. Przy okazji podano, że przez dwanaście lat pozostawał w stanie wolnym. Natomiast w 1997 w jednym z jego nekrologów napisano, że pozostawił żonę Dianę i troje dzieci^[1].

• 1957 Wilbur de Paris Plays & Jimmy Witherspoon Sings – New Orleans Blues (Atlantic)
• 1958 Jimmy Witherspoon with Jay McShann and His Band – Goin’ to Kansas City Blues (RCA Victor)
• 1959
  • Feelin’ the Spirit (HiFi Jazz)
  • Singin’ the Blues (World Pacific)
  • Jimmy Witherspoon at the Monterey Jazz Festival (HiFi Jazz)
• 1960
  • Witherspoon–Mulligan–Webster – At the Renaissance (HiFi Jazz)
  • Jimmy Witherspoon (Crown Records)
  • Jimmy Witherspoon Sings the Blues (Crown)
• 1961
  • Jimmy Witherspoon with Buck Clayton (Vogue)
  • Spoon (Reprise)
  • Hey, Mrs. Jones (Reprise)
• 1962 Roots – Jimmy Witherspoon featuring Ben Webster (Reprise)
• 1963
  • Baby, Baby, Baby (Prestige)
  • Stormy Monday and Other Blues by Jimmy Witherspoon (Sutton)
• 1964
  • Evenin’ Blues (Prestige)
  • Blues Around the Clock (Prestige)
  • Blue Spoon (Prestige)
  • Some of My Best Friends are the Blues (Prestige)
  • Take This Hammer (Constellation Records)
• 1965
  • In Person (Vogue)
  • Spoon in London (Prestige)
• 1966
  • Spoon Calls Hootie – Jimmy Witherspoon with Jay McShann’s Band (Polydor)
  • Spoon Sings and Swings (Fontana)
  • A Blue Point of View (Verve)
• 1967
  • Blues for Easy Livers (Prestige)
  • Jimmy Witherspoon with Brother Jack McDuff – The Blues is Now (Verve)
• 1968
  • A Spoonful of Soul (Verve)
  • Live (Stateside)
• 1969 The Blues Sings (BluesWay)
• 1970
  • Hunh! (BluesWay)
  • Ain’t Nobody’s Business – The Dutch Swing College Band Meets Jimmy Witherspoon (DSC Production)
• 1971
  • Handbags And Gladrags (ABC)
  • Guilty! – Jimmy Witherspoon–Eric Burdon (MGM Records) lub Eric Burdon & Jimmy Witherspoon – Black & White Blues (LAX Records)
• 1974 Jimmy Witherspoon & Ben Webster – Previously Unreleased Recordings (Verve)
• 1975
  • Spoonful (Blue Note)
  • Love is a Five Letter Word (Capitol)
• 1977
  • Live Jimmy Witherspoon & Robben Ford (LAX Records)
  • Buck Clayton And Jimmy Witherspoon – Live In Paris (Vogue)
• 1978 Jimmy Witherspoon Sings the Blues (Black & Blue)
• 1980 Spoon’s Life (Isabel)
• 1983 Jimmy Witherspoon (Doblon)
• 1985 Patcha, Patcha, All Night Long – Joe Turner Meets Jimmy Witherspoon (Pablo)
• 1990
  • Ain’t Nobody's Business (Jazz Hour)
  • Spoon So Easy (Chess)
• 1992 Jimmy Witherspoon & Robben Ford – Live at the Notodden Blues Festival (Blue Rock’it Records)
• 1995 Spoon’s Blues (Stony Plain Records)
• 2003 The Chronological Jimmy Witherspoon 1947–1948 (Classics)
• 2004 The Chronological Jimmy Witherspoon 1948–1949 (Classics)
• 2006 The Chronological Jimmy Witherspoon 1950–1951 (Classics)
• 2021 Jimmy Witherspoon – The Dick Morrissey Quartet – Live in London 1966 (Rhythm and Blues)
• 2022 Jimmy Witherspoon Sings the Blues (Black & Blue)

• 1975 Image Award przyznana przez Krajowe Stowarzyszenie na rzecz Popierania Ludności Kolorowej (NAACP)^[1]
• 1996
  • Wprowadzenie do Jazzowego Panteonu Sławy stanu Arkansas
  • Nagroda za Całokształt Dokonań (Lifetime Achievement Award) przyznana przez Arkansas Jazz Heritage Foundation
• 2008 Wprowadzenie do Panteonu Sław Bluesa^[8] – pośmiertnie

• Jimmy „Spoon” Witherspoon, encyclopediaofarkansas.net
• Jimmy Witherspoon, allmusic.com
• Official Spoon, jimmywitherspoon.com
• Jimmy Witherspoon, Concord
• Jimmy Witherspoon w bazie IMDb (ang.)

• Jimmy Witherspoon – dyskografia, Discogs