Josef Mašín – Wikipedia, wolna encyklopedia

Josef Mašín
Ilustracja
Przedwojenny portret ppłk. Josefa Mašína w mundurze oficera armii czechosłowackiej (koloryzacja)
Data i miejsce urodzenia

26 sierpnia 1896
Lošany

Data i miejsce śmierci

30 czerwca 1942
Praga

Zawód, zajęcie

oficer

Odznaczenia
Order Milana Rastislava Štefánika II Klasy Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 Krzyż Wojenny Czechosłowacki (czterokrotnie) Order Sokoła (Czechosłowacja) Czechosłowacki Medal Rewolucyjny Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Order św. Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie) Krzyż św. Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie)

Josef Mašín (ur. 26 sierpnia 1896, zm. 30 czerwca 1942) – oficer czechosłowacki, bojownik ruchu oporu.

Młodość

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 26 sierpnia 1896 r. we wsi Lošany koło Kolína jako jedyne dziecko rolnika Aloisa Mašína i jego żony Marii. W latach 1907–1911 uczęszczał do gimnazjum realnego w Kutnej Horze, a następnie w latach 1912–1915 uczył się w szkole średniej w Roudnicy nad Labem. Krótko był słuchaczem austro-węgierskiej akademii wojskowej, ale uznał przekazywaną tam wiedzę za niepraktyczną i przestarzałą, i został szybko relegowany.

I wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

28 kwietnia 1918 r. został zmobilizowany i trafił do 36. Pułku Piechoty, wraz z którym skierowano go na front rosyjski. Po konflikcie z jednym z oficerów Mašín szybko zdezerterował i przeszedł na rosyjską stronę frontu. Od 1916 do 1921 r. walczył w Korpusie Czechosłowackim, będąc kilkukrotnie rannym (w tym raz poważnie w brzuch). Brał udział m.in. w bitwie pod Zborowem(inne języki), pod Bachmaczem(inne języki) oraz walkach o linię transsyberyjską. Został odznaczony krzyżem św. Jerzego[1].

Okres międzywojenny i II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Po powrocie do Czechosłowacji został oficerem sztabowym. W latach 1923–1927 służył w oddziale artylerii w Czeskich Budziejowicach, a kolejny rok w mieście Jindřichův Hradec, po czym do 1939 r. był zastępcą dowódcy 1 Pułku Artylerii im. Jan Żiżki z Trocnowa w Ruzyně. 14 września 1939 r. został zdegradowany za niepodporządkowanie się rozkazowi nie stawiania oporu okupantowi. Po odejściu z armii zdecydował się kontynuować walkę niepodległościową w organizacji Obrona Narodu, gdzie poznał Josefa Balabána i Václava Morávka, wraz z którymi zajmował się zbieraniem informacji wywiadowczych, gromadzeniem broni, dystrybucją nielegalnych druków i sabotażem[1]. Przez Niemców[2] grupa ta była nazywana „trzema królami[3]. Przeprowadziła szereg operacji dywersyjnych m.in. zamachy bombowe w niemieckim ministerstwie lotnictwa i komendzie policji w Berlinie. „Trzej królowie” usiłowali też bezskutecznie zabić Heinricha Himmlera[4].

Aresztowany przez Gestapo 13 maja 1941 r. w praskiej dzielnicy Nusle, w mieszkaniu, gdzie znajdowała się konspiracyjna radiostacja. Mašín odciągnął funkcjonariuszy Gestapo, dając pozostałym bojownikom czas na ucieczkę[2]. Został ujęty w czasie walki, ranił kilku gestapowców. Po aresztowaniu przewieziony do szpitala wojskowego, ale po próbie ucieczki został przeniesiony do zakładu karnego. Przesłuchiwany i torturowany, nie wydał współpracowników, kilkakrotnie próbował również dokonać samobójstwa[1].

Stracony 30 czerwca 1942 r. Pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady, a w 2005 r. do stopnia generała majora[1].

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

18 czerwca 1929 r. ożenił się ze Zdeną Novákovą, z którą miał synów Ctirada i Josefa oraz córkę Zdenę[1]. Jego synowie w okresie powojennym utworzyli antykomunistyczną grupę zbrojną znaną jako oddział braci Mašínów, za co ich matkę aresztowano i skazano na długoletnie więzienie[5].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Był wielokrotnie odznaczany, otrzymał m.in. czterokrotnie Krzyż Wojenny Czechosłowacki, Order Sokoła z Mieczami, Czechosłowacki Medal Rewolucyjny, Medal Zwycięstwa, rosyjskie Order św. Jerzego III i IV klasy oraz Krzyż św. Jerzego IV stopnia, a pośmiertnie Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 i w 1992 Order Milana Rastislava Štefánika II klasy[6][7][8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Josef Mašín 1896: národní hrdinové [online], 3odboj.webnode.cz [dostęp 2020-05-19].
  2. a b Piotr M. Majewski, Legendarni „trzej królowie”. Oficerowie czeskiego ruchu oporu spędzali Niemcom sen z powiek [online], wyborcza.pl, 18 maja 2020 [dostęp 2020-05-18].
  3. Andrew Lawrence Roberts, From Good King Wenceslas to the Good Soldier Švejk: A Dictionary of Czech Popular Culture, Central European University Press, 2005, s. 103, ISBN 978-963-7326-27-1 [dostęp 2020-05-19] (ang.).
  4. There were nine of them, six ended up in hospital [online], Memory of Nations Sites [dostęp 2020-05-21].
  5. Mašínové stále zůstávají kontroverzní dvojicí českých moderních dějin.
  6. Jaroslav Láník: Vojenské osobnosti československého odboje 1939-1945. Praga: Ministerstvo obrany České republiky-Agentura vojenských informací a služeb (AVIS), 2005, s. 191–192 (cz.).
  7. Pavel Jaroslav Kuthan, Pavel J. Kuthan: Podplukovník Josef Mašín. www.valka.cz, 2003-12-07. [dostęp 2020-06-24]. (cz.).
  8. Aleš Kubelka: Nezlomný král odboje – Josef Mašín. [w:] Poděbradští Hrdinové 2. Světové Války [on-line]. podebradskenoviny.cz. [dostęp 2020-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]. (cz.).