Konstal 102N – Wikipedia, wolna encyklopedia

Konstal 102N
Ilustracja
Zabytkowy 102N w Poznaniu (Zajezdnia Gajowa, listopad 2008)
Dane ogólne
Kraj produkcji

 Polska

Producent

Konstal

Miejsce produkcji

Chorzów

Lata produkcji

1967–1970

Dane techniczne
Liczba członów

2

Długość

19 300 mm

Szerokość

2400 mm

Wysokość

3076 mm

Masa

25 900 kg

Rozstaw wózków

• 102N: 1435 mm
• 802N: 1000 mm

Rozstaw osi w wózkach

1900 mm

Układ osi

Bo’2’Bo

Moc silników

4 × 41,5 kW

Typ silników

silniki prądu stałego

Napięcie zasilania

600 V
660 V

Prędkość maksymalna

55 km/h

Wnętrze
Liczba miejsc siedzących

32

Liczba miejsc ogółem

185

Wysokość podłogi

890 mm

Konstal 102N/802N – seria tramwajów wytwarzanych w latach 1967–1970 przez zakłady Konstal w Chorzowie. Ogółem wyprodukowano 47 egzemplarzy, w tym 42 sztuki normalnotorowych typu 102N i 5 sztuk wąskotorowych typu 802N. 102N/802N to pierwszy polski szybkobieżny tramwaj przegubowy wytwarzany seryjnie.

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Wagon typu 102N to jednokierunkowy, sześcioosiowy, silnikowy wagon tramwajowy, składający się z dwóch członów. 102N z prototypowego 15N (część mechaniczna) oraz wagonów 13NS (część elektryczna)[1]. W stosunku do 15N zmieniono, oprócz nastawnika jazdy i rozrządu, przód i tył wozu – stał się on bardziej kanciasty. Skrajne wózki są napędowe, środkowy wózek jest toczny (pozbawiony napędu)[2]. Ponad środkowym wózkiem znajduje się przegub łączący ze sobą dwa człony tramwaju. W każdym z członów po prawej stronie umieszczono dwoje elektrycznie sterowanych, czteroczęściowych drzwi harmonijkowych, przy czym dwoje środkowych drzwi jest węższych. Wygląd tramwaju stworzył Instytut Wzornictwa Plastycznego[1].

W tramwaju 102N zamontowano wyposażenie elektryczne z rozruchem stycznikowym[2]. W skrajnych wózkach znajdują się po dwa połączone szeregowo silniki prądu stałego typu LTb-220 o mocy 41,5 kW[1], przy czym każdy napędza jedną oś. Motorniczy kieruje tramwajem za pomocą korbkowego nastawnika wyposażonego w 22 pozycje jazdy, 20 pozycji hamowania i pozycję 0[1][2]. Obwody pomocnicze, takie jak obwód sterowania, maszyny drzwiowe, zasilane są z przetwornicy wirowej napięciem 40 V DC. W wagonach typu 102N zainstalowano cztery rodzaje hamowania: elektrodynamiczne, wspomagane przez hamulec tarczowy wózka tocznego (sterowany solenoidem) używane podczas normalnej jazdy, hamulce bębnowe służące do umiejscowienia pojazdu i hamulce szynowe, wykorzystywane przy hamowaniu awaryjnym[3]. Prąd elektryczny pobierany jest z sieci trakcyjnej za pomocą odbieraka prądu typu OTK-1. Na ścianie przedniej oraz tylnej tramwaju umieszczono gniazda do sterowania wielokrotnego, umożliwiające złączenie tramwaju 102N z innym tramwajem tego typu lub też z tramwajem 102Na. Tramwaje wyposażono w jeden przedni reflektor. W przedziale pasażerskim umieszczono plastikowe lub skajowe siedzenia w układzie 1+1.

Duże szyby czołowe zapewniały motorniczemu dobrą widoczność, jednak ujemny kąt nachylenia szyby powodował, że w warunkach nocnych refleksy świetlne oślepiały zarówno motorniczego, jak i kierowców pojazdów jadących naprzeciwko tramwaju. Podjęto więc prace nad nowym typem tramwaju, które doprowadziły do opracowania wozu 102Na[4].

Wersje

[edytuj | edytuj kod]

Oprócz normalnotorowej wersji 102N produkowano także wersję wąskotorową 802N, różniącą się od pierwowzoru szerokością pudła, kształtem dachu, wysokością okien oraz szerokością i rozmieszczeniem drzwi. Ze względu na niedogodności eksploatacji (przednia szyba) wyprodukowano tylko 42 sztuki wersji normalnotorowej i 5 sztuk wąskotorowej.

Zakłady Konstal planowały także wyprodukowanie jednoczłonowej odmiany tramwaju 102N, która miała nosić oznaczenie 101N[5]. Z uwagi na wspomniane już problemy z kątem nachylenia szyby przedniej zrezygnowano z rozpoczęcia produkcji.

Dostawy

[edytuj | edytuj kod]
Państwo Miasto Typ Lata dostaw Liczba Numery taborowe
 Polska Gdańsk 102N 1969 5 03100–03104 [6]
konurbacja górnośląska 102N 1967–1970 20 131–150 [7]
Kraków 102N 1969 7 201–207 [8]
Łódź 802N 1970 5 1–5 [9]
Poznań 102N 1969 8 1–8 [10]
Wrocław 102N 1969 2 2001–2002 [11]
Łączna liczba: 47

Eksploatacja

[edytuj | edytuj kod]

Tramwaje 102N eksploatowane były w Krakowie, Gdańsku, GOPie, Poznaniu i Wrocławiu, natomiast 802N w Bydgoszczy i Łodzi. W jej trakcie wozy poddawane były rozmaitym modyfikacjom – m.in. we Wrocławiu zdecydowano się na przerobienie powodujących problemy ścian czołowych, co upodobniło je do wagonów 102Na.

Tramwaje 802N służyły w Bydgoszczy oraz w Łodzi. Ostatni egzemplarz 802N został skasowany w Bydgoszczy 27 grudnia 1990 r.

Ostatni wagon 102N zakończył służbę liniową w roku 2004 w Poznaniu. Tramwaje 102N znajdują się w zbiorach muzealnych w Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu, a dodatkowo w Chorzowie odstawiony jest wagon o numerze taborowym 150, który jest ostatnim wyprodukowanym wagonem typu 102N (numer fabryczny 42), oficjalnie oczekujący na remont.

Wagony historyczne

[edytuj | edytuj kod]
Pochodzenie Numer taborowy Obecny właściciel Rok produkcji Historyczny od roku
konurbacja górnośląska 8 Tramwaje Śląskie 1970 oczekuje na remont [12]
Kraków 203 MPK Kraków 1969 1994 [13]
2109 TMW Wrocław 1969 2002 [14]
Poznań 5 Tramwaje Warszawskie 1969 2004 [15]
1 MPK Poznań 1969 2004[16] [17]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Encyklopedia: Konstal 102N [online], Serwis KOMIS [dostęp 2021-01-10] (pol.).
  2. a b c kmpk.cba.pl » Konstal 102N [online], www.kmpk.cba.pl [dostęp 2021-01-10].
  3. Konstal 102N / Na [online], wroclawskakomunikacja.pl [dostęp 2021-01-10].
  4. Konstal 102Na [online], Transportnews, 3 lutego 2016 [dostęp 2021-01-10] (pol.).
  5. Rafał Lamch, Od wagonów PCC do wagonów 105N, „Przystanek”, 19, MPK Poznań, 8 października 2002.
  6. Konstal 102N. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-04].
  7. Konstal 102N. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-04].
  8. Michał Smajdor: Konstal 102N. kmk.krakow.pl. [dostęp 2018-02-04].
  9. Konstal 802N. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-04].
  10. Konstal 102N. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-04].
  11. Mateusz Kokoszkiewicz: Tramwaje stare i nowe. Czym jeździliśmy po Wrocławiu?. wroclaw.wyborcza.pl, 2017-10-14. [dostęp 2018-02-04].
  12. Konstal 102N #8. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-07]. (pol.).
  13. Konstal 102N. kmk.krakow.pl. [dostęp 2018-02-07]. (pol.).
  14. Konstal 102N #2002. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-07]. (pol.).
  15. Konstal 102N #5. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-07]. (pol.).
  16. 102N „Kanciak”. mpk.poznan.pl. [dostęp 2020-03-06].
  17. Konstal 102N #1. phototrans.eu. [dostęp 2018-02-07]. (pol.).