Krutynia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Krutynia
Ilustracja
Krutynia w Nowym Moście
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Rzeka
Długość 99 km
Powierzchnia zlewni

638 km²

Źródło
Współrzędne

53°42′05,8″N 21°26′13,2″E/53,701600 21,437000

Ujście
Recypient Pisa
Współrzędne

53°44′05,3″N 21°33′04,3″E/53,734800 21,551200

Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Rzeka w Nowym Moście
Spływ kajakowy rzeką w Krutyni

Krutynia (niem. Kruttinna) – rzeka na Pojezierzu Mazurskim, wpływa do Jeziora Bełdany. Szlak kajakowy.

Krutynia płynie przez rezerwat krajobrazowo-wodno-leśny położony na terenie trzech gmin: Piecki, Mikołajki i Ruciane-Nida. Jej długość to 99 km, a powierzchnia dorzecza wynosi 638 km².

Rzeka

[edytuj | edytuj kod]

Dolina rzeki jest w wielu miejscach zatorfiona i zabagniona, wahająca się w granicach od około 1,5 km w części środkowej do 30–50 m w miejscach północnej i południowej części, otoczona jest wzniesieniami morenowymi o urozmaiconej rzeźbie. Nurt rzeki Krutyni jest wolny, a rzeka tworzy liczne zakola, szczególnie w środkowej, zabagnionej części rezerwatu. Spadek rzeki na długości około 10 km rezerwatu wynosi 1,3 m. Szerokość rzeki osiąga 30-40m, a głębokość od 1,5–2,5 m do 3–7 m[1].

Bieg Krutyni pod względem hydrologicznym rozpoczyna się na terenach otaczających Jezioro Warpuńskie. Na pojezierzach jednak zwyczajowo przyjmuje się nieco inne kryteria nazewnictwa. Rzeki zmieniają nazwy zawsze (lub prawie zawsze) wtedy, gdy przepływają przez jezioro, które zbiera wodę z innych, dodatkowych rzek i cieków. Według takiego kryterium Krutynia zaczyna się w Jeziorze Krutyńskim, a kończy w jeziorze Bełdany, gdzie wpływa do Systemu Wielkich Jezior Mazurskich. Zatem Krutynia w swoim różnym biegu przyjmuje różne nazwy. Między początkowymi jeziorami nie ma nazwy, następnie przyjmuje kolejno: Sobiepanka, Grabówka, Dąbrówka, Babięcka Struga, Struga Spychowska, aż w końcu Krutynia.

W rzece występują:

Litoral zajmują zbiorowiska szuwarowe z trzciną pospolitą Phragmites australis, mozgą trzcinową Phalaris arundinacea, pałką szerokolistną Typha latifolia[1].

Właściwy bieg rzeki

[edytuj | edytuj kod]

Bieg rzeki przedstawiono od dołu do góry. Drukiem wytłuszczonym zaznaczono nurt główny rzeki, zwykłym dopływy.

W górnym biegu, do jeziora Zyzdrój Wielki, Krutynia ma bieg następujący:

W średnim biegu system połączeń jest następujący:

W dolnym biegu, poniżej Jeziora Krutyńskiego do ujścia bieg jest następujący:

Szlak kajakowy

[edytuj | edytuj kod]

Szlak kajakowy Krutyni przebiega przez Puszczę Piską, a od Jeziora Mokrego także przez Mazurski Park Krajobrazowy. Długość szlaku wynosi 91 km[3]. Najpopularniejsza trasa spływu rozpoczyna się w Sorkwitach i kończy w miejscowości Ruciane-Nida.

Popularna trasa spływu przebiega następująco:

Szlak Krutynią w literaturze

[edytuj | edytuj kod]

Kajakowe spływy szlakiem krutyńskim opisywali poeci i pisarze, m.in. Melchior Wańkowicz w słynnym reportażu Na tropach Smętka (1936), Franciszek Fenikowski, Zbigniew Chojnowski (np. Dziś płyniemy[4]).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Aleksander Władysław Sokołowski, Jacek Kot, Przyroda województwa suwalskiego, Suwałki: Wydaw. Włodzimierz Łapiński, 1996, s. 109, ISBN 83-900714-2-8, OCLC 69470489.
  2. ↑ a b Flora. Mazurski Park Krajobrazowy. [dostęp 2014-03-18].
  3. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sorkwity, str. 33. Biuletyn Informacji Publicznej Gmina Sorkwity, 2014-08-29. [dostęp 2016-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  4. ↑ Almanach 2015, Olsztyn 2015, s. 103-115)

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krutynia&oldid=74906392”