Kwintus Bassus – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kwintus Klaudiusz Senecjo Bassus – postać z powieści Teodora Parnickiego Twarz księżyca, syn Septymiusza Senecjona.

Kwintus był najstarszym synem Septymiusza Senecjona^[a] i jego żony, córki króla perskiego Ardaszyra, Aleksandry^[b]. Okoliczności zawarcia małżeństwa przez jego rodziców nie są znane. Według opowieści babki, Mitroanii, jej syn, Septymiusz, za panowania cesarza Decjusza uciekł na zachód do kraju Pików, a potem na Hibernię, skąd wędrując stale na zachód okrążył ziemię i trafił na dwór króla armeńskiego Chozroesa^[1]. Wedle innej relacji został wezwany jako znakomity lekarz do ciężko chorego króla ormiańskiego^[2]. Tam najprawdopodobniej przyszedł na świat w 254 roku^[c] Kwintus. W tym samym roku zginął z ręki matki Kwintusa król Chozroes, a jego ojciec przyłapawszy ją na popełnianiu tej zbrodni, wymierzył jej karę śmierci^[3].

Ojciec Kwintusa zmarł, gdy ten miał szesnaście lat. Z jego krewnych żyła wtedy jeszcze jego babka Mitroania, ale chłopiec znienawidził ją za to, że urodziła takiego potwora jak jego ojciec, zdolnego zabić swoją żonę i nie nawiązywał z nią kontaktu. Przyjął obywatelstwo miasta Wenerii w Numidii^[3]. Gdy na przełomie 270/271 roku Mitroania opuszczała granice cesarstwa, obawiając się zemsty cesarza Aureliana, zaproponowała Kwintusowi, by udał się wraz z nią do Chorezmii, by wspólnie walczyć o władzę nad tym krajem. Chłopiec odmówił jednak i pozostał w Afryce ze swą narzeczoną, byłą piątą żoną senatora Bassusa^[4]. Poślubił ją wkrótce i przyjął imię zmarłego. Objął po nim jego majątek i opiekę nad dziećmi z trzeciego małżeństwa. Najstarsza córka senatora z tego związku poślubiła Loliusza Urbikusa. Ich córka Lolia Urbika wyszła za mąż za syna cesarza Karusa, Karynusa^[3].

W dojrzałym wieku Kwintus rządził samorządami Cyrty i Wenerii. Po powrocie babki z Chorezmii wydzielił jej dożywocie z majątku, który przejął po swym, opuszczającym granice cesarstwa, bracie, majątku, który w innym razie uległby konfiskacie. Po śmierci męża babki, Anulina, oskarżonego o zdradę stanu, jego majątek uległ konfiskacie^[4]. Pod koniec życia stał się nędzarzem, zbiegiem i przestępcą^[5]. W 292 roku ciężko zranił kilku kolegów z senatu Cyrty. Uciekł wówczas, wraz z Lolią Urbiką, w góry numidyjskie, by się przeobrazić w bandytę. Powrócił później w granice cesarstwa jako biskup chrześcijański^[6].

Kwintus Bassus miał z wdową po Bassusie dwóch synów:

• również Kwintusa, znanego jako Senecjo
• i Gajusa, zwanego Basjanus^[7].

• Teodor Parnicki: Twarz księżyca: powieść z wieków III–IV. Cz. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1961.
• Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2004. ISBN 83-207-1748-5.