Ragonidzi – Wikipedia, wolna encyklopedia
Ragonidzi – fikcyjny ród wywodzący się od pasterza dardańskiego Ragona, odgrywający znaczącą rolę w historii cesarstwa rzymskiego w IV wieku, opisanej w pierwszym tomie Twarzy księżyca Teodora Parnickiego. Najznakomitszymi Ragonidami w powieści są cesarze Klaudiusz II Gocki i Kwintyliusz.
Rago Klaudiusz Senecjo
[edytuj | edytuj kod]26 lutego 212 roku[a] Rago, pasterz dardański, zranił rzymskiego poborcę podatkowego i wraz z żoną, Teutą, uciekł w trudno dostępne góry. Przystał do gromady zbiegów, która wkrótce przekształciła się w bandę zbójców. Kiedy banda urosła w siłę, Rzymianie zaczęli ją wykorzystywać, w zamian za bogate dary, do wypraw za Dunaj i pacyfikacji lokalnych buntów. W wyniku jednej z takich wypraw, przeciw Sarmatom w 234 roku, Ragon został adoptowany przez ojca swego towarzysza i przyjął imiona: Klaudiusz Senecjo. W dwa lata później Teuta zginęła próbując powstrzymać swych braci, dowódców bandy, walczących na noże o to, czy banda ma zejść z gór i przyjąć znaki legionowe. Po śmierci całej trójki, Rago, jako najbliższy powinowaty wodzów, został przywódcą bandy i sprowadził bandę na nizinę, za co od Rzymian otrzymał stanowisko nadzorcy kopalń i dom w Naissus[1]. Zginął w 239 roku porwany i wrzucony do szybu kopalni przez rozwścieczonych jego okrucieństwem górników. Jego śmierć pomścił, a miasto ocalił od chaosu, syn Klaudiusz, prowadząc szarżę przeciw buntownikom na czele jeńców sarmackich[2]. Żonami Ragona były:
- Teuta – Dardanka, siostra sześciu braci. Gdy wraz z Ragonem uciekła w góry, żyli już tylko dwaj z nich i przewodzili bandzie zbiegów i wyrzutków. Teuta, zazdrosna o przywiezioną przez męża z wyprawy brankę, odkryła na swoje nieszczęście, że dziewczyna jest w ciąży. Nie przyszło jej do głowy, że ojcem mógłby być któryś z synów, a podejrzewając o to męża, rzuciła się pomiędzy walczących na noże braci i zginęła[1].
- Mitorania – Chorezmijka. Rago przywiózł ją z wyprawy w 234 roku jako młodziutką brankę, podającą się za córkę króla chorezmijskiego. Po śmierci żony dwa lata później poślubił ją.
Dzieci Ragona
[edytuj | edytuj kod]Teuta (Dardanka) | ∞ | Ragon Senecjo | ∞ | Mitroania (Chorezmijka) | |||||||
(podmieniony?) | |||||||||||
Dwie siostry NN (zmarłe w dzieciństwie) | Klaudiusz (cesarz 268-270) | Brat NN (rozszarpany przez wilki) | Kwintyliusz (cesarz 270) ∞ Paula |
- dwie córki – młodsza zmarła w niemowlęctwie, starsza zginęła przebita sarmacką strzałą[3].
- Klaudiusz – współpracownik Decjusza, cesarz w latach 268-270. Urodzony najprawdopodobniej ok. 219-220 roku[b]. Zmarł na cholerę po zwycięskiej bitwie z Gotami
- młodszy brat – został rozszarpany przez wilki za osadą[3].
- Kwintyliusz – najmłodszy syn Ragona i Teuty. Urodzony około 223-224 roku[c]. Matka podejrzewała, że mąż podmienił go przy urodzeniu[4]. Bardzo wrażliwy, w dzieciństwie chroniony przez starszego brata[3]. W 270 roku, po śmierci brata, został cesarzem. Popełnił samobójstwo, stanąwszy wobec konieczności zamordowania swego rywala[5].
Potomkowie Mitroanii
[edytuj | edytuj kod]Klaudiusz (cesarz 268-270) | Kwintyliusz (cesarz 270) | Mitroania (Chorezmijka) | Anulinus | ||||||||
lub | |||||||||||
∞ | ∞ | ||||||||||
(podmieniony?) | (rzekomy) | ||||||||||
Septymiusz Senecjo ∞ 1. Aleksandra 2. matka Sykoriusza | Konstancjusz wymieniony na Septyma (cesarz 306-307, ojciec Konstantyna) | Anulinus młodszy | Klaudia zmarła w połogu | ||||||||
1 | 2 | 2 | 2 | adoptowany | |||||||
Kwintus Bassus ∞ 5. żona Bassusa | król Chorezmu potem kapłan w Bosporze | syn pracownik mennicy | syn uczeń Orygenesa | Sykoriusz Pompejusz ∞ 1. Proba 2. NN | córka ∞ Minerwiusz | ||||||
1 | 2 | ||||||||||
Kwintus Senecjo | Gajus Basjanus | Sykoriusz Probus | młodsza córka zaręczona z Senecjonem | Minerwina |
z Klaudiuszem lub Kwintyliuszem:
- Septymiusza Senecjona – urodzony w 236[8], syn Mitroanii i jednego z jej krótkotrwałych, tajnych mężów Klaudiusza lub Kwintyliusza[9], wedle świadectw Anulinusa starszego, podmieniony w połogu przez jego prawnego ojca, Ragona[10]. Wbrew przekonaniom Mitroanii narrator twierdzi, że Septymiusz był prawdziwym jej synem[11].
- ożenił się po raz pierwszy z Aleksandrą, córką króla perskiego Ardaszyra I[e]. Przyłapawszy ją, na gorącym uczynku mordowania Chozroesa armeńskiego, wymierzył jej osobiście karę śmierci[12]. Miał z nią syna:
- Kwintusa Klaudiusza Senecjona Bassusa – urodzonego w 254 roku[13], który po śmierci senatora Bassusa poślubił wdowę po nim, obejmując jego majątek i opiekę nad dziećmi z trzeciego małżeństwa[f] oraz przyjmując imię Bassus[12].
- po raz drugi ożenił się z matką Sykoriusza Pompejusza wdową po murarzu z nowogreckiego Posilippos. Miał z nią trzech synów:
- najstarszego – urodzonego w 258 roku[13], autora trzytomowej historii wojen cesarzy Waleriana, Galiena i Klaudiusza, osadzonego na tronie chorezmijskim przez babkę Mitroanię w 274 roku[i], po utracie władzy kapłana Dzeusa-Jehowy w Bosporze cymmeryjskim[15].
- średniego – pracownika mennicy cesarskiej, który stanął na czele buntu, krwawo stłumionego przez cesarza Aureliana[12];
- najmłodszego – nawróconego na chrześcijaństwo przez Terencję Pergamenkę, uczennicę Orygenesa i Sekstusa Juliusza zwanego Afrykańskim lub Palestyńskim[12].
- adoptował też jej syna z pierwszego małżeństwa – Sykoriusza Pompejusza. Ten miał dwie żony:
- pierwsza – Proba urodziła mu syna:
- Sykoriusza Probusa[j], urodzonego w 283 roku[16][17];
- druga – nieznanego imienia, urodziła mu córkę, która z powodu małoletności zawarła ugodę małżeńską z Senecjonem[14].
- pierwsza – Proba urodziła mu syna:
- ożenił się po raz pierwszy z Aleksandrą, córką króla perskiego Ardaszyra I[e]. Przyłapawszy ją, na gorącym uczynku mordowania Chozroesa armeńskiego, wymierzył jej osobiście karę śmierci[12]. Miał z nią syna:
- Konstancjusza – po odkryciu przez Mitroanię, że jej syn Septymiusz został w rzeczywistości podmieniony, zaczęła ona rozgłaszać, że faktycznym wymienionym na Septymiusza, jej synem ze związku z Klaudiuszem był Konstancjusz.
- Konstancjusz z pierwszą żoną, Heleną, posługaczką w bityńskiej gospodzie, miał syna:
- Konstantyna – jego legalną nałożnicą została prawnuczka Mitroanii z małżeństwa z Anulinusem, Minerwina.
- Konstancjusz z pierwszą żoną, Heleną, posługaczką w bityńskiej gospodzie, miał syna:
- Klaudię Mitroanię Anulinę – zmarła w połogu[9][18][19].
- jej córka – zamężna z Minerwiuszem, wydała na świat dwoje dzieci[19].
- Anulinusa młodszego, który został prokonsulem prowincji Afryka[l][20].
z koniuchem chorezmijskim:
- Afrygusa – władcę Chorezmii i założyciela nowej dynastii Afrygidów.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Parnicki pisze, że Rago zranił poborcę podatkowego w tym samym dniu, w którym cesarz Karakalla zamordował swego rodzonego brata Getę, a więc 26 lutego 212 (Poczet..., s. 290).
- ↑ Klaudiusz słuchający opowieści Mitroanii o losach jej rodu miał około 16-17 lat (Twarz..., s. 51). Skoro rozumiał jej wypowiedzi Mitroania musiała już dość sprawnie władać łaciną, co nie mogło mieć miejsca na początku jej pobytu w górskiej osadzie, lecz raczej pod jego koniec.
- ↑ Parnicki nie podaje bliższych wskazówek co do roku urodzenia Kwintyliusza. Musiało ono jednak mieć miejsce nie wcześniej niż cztery lata po urodzeniu Klaudiusza. Wiadomo, że Kwintyliusz urodził się w jakieś dwa lata po śmierci, drugiego syna Ragona, który wyszedł poza obozowisko. Musiał więc mieć przynajmniej ponad rok, a co najmniej o prawie rok musiał być też młodszy od Klaudiusza. (Twarz..., s. 52).
- ↑ Kwintyliusz świeżo poślubił Paulę w czasie przygotowań cesarza Gordiana do kampanii 244 roku (Poczet..., s. 384). Na to że musi chodzić o ostatnią kampanię cesarza, wskazuje inna informacja Parnickiego, że Kwintyliusz ożenił się na 25 lat przed swą śmiercią, a ta nastąpiła wiosną 270 roku (Poczet..., s. 439).
- ↑ Na innym miejscu Parnicki podaje, że matka Kwintusa była córką siostry przyrodniej Chozroesa Arsacydy (Twarz…, s. 376).
- ↑ Córka najstarszej córki senatora Bassusa poślubiła skromnego młodzieńca ze znakomitego rodu, Loliusza Urbikusa. Ich córka, Lolia Urbika, została żoną cesarza Karynusa, a kochanką jego brata Numeriana. Chcąc zachować wyłączność na swego kochanka, pchnęła jego żonę Arię Antoninę w ramiona swego męża.
- ↑ Wedle przekazów historycznych Senecjon był wysokim urzędnikiem na dworze cesarza Licyniusza i bratem Basjana (Konstantyn..., s. 168-169, Czasy..., s. 221).
- ↑ Historyczny Basjanus był mężem Anastazji, przyrodniej siostry cesarza Konstantyna, i po jego zwycięstwie w 312 nad Makscencjuszem miał zostać ogłoszony cezarem i objąć rządy nad Italią. Projekt ten znalazł uznanie u cesarza Wschodu Licyniusza, pod wpływem brata Basjana, Senecjona, który był wysokim urzędnikiem w jego otoczeniu. Do realizacji tych planów jednak z niewiadomych przyczyn nie doszło. Źródła wzajemnie sobie przeczą. Jedne mówią, o tym, że Licyniusz przeciągnął Basjana, przy pomocy Senecjona, na swoją stronę; Konstantyn odkrył spisek i kazał zgładzić zdrajcę. Inne twierdzą, że to Licyniusz nie dotrzymał umowy i nawet zaatakował pograniczne terytoria Konstantyna (Konstantyn..., s. 168-169, Czasy..., s. 221).
- ↑ Mitroania wspomina, że osadziła wnuka na tronie chorezmijskim w trzydzieści lat po planowanym osadzeniu tam jej przyszłego syna w czasie przygotowań do wyprawy cesarza Gordiana III w 244 roku (Twarz..., s. 174).
- ↑ Z danych historycznych wynika, że Sykoriusz Probus był sekretarzem cesarskim, który z ramienia Dioklecjana negocjował warunki pokoju z Persją po zwycięskiej wojnie w 299 roku (Zmierzch..., s.355, Czasy..., s. 81).
- ↑ O Anulinusie wiadomo tylko, że był senatorem rzymskim i właścicielem, będących niewolnikami, rodziców przyszłego cesarza Dioklecjana (Zmierzch..., s.334).
- ↑ W marcu 313 roku cesarz Konstantyn napisał list do prokonsula prowincji afrykańskich Anulina (Konstantyn..., s. 155).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Parnicki 1961 ↓, s. 5-12.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 71-72.
- ↑ a b c Parnicki 1961 ↓, s. 52.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 51.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 133.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 150.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 95-97.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 153.
- ↑ a b Parnicki 1961 ↓, s. 68.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 151.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 216.
- ↑ a b c d Parnicki 1961 ↓, s. 135-136.
- ↑ a b Parnicki 1961 ↓, s. 69.
- ↑ a b Parnicki 1961 ↓, s. 233.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 134.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 123.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 143.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 114.
- ↑ a b c Parnicki 1961 ↓, s. 158-159.
- ↑ Parnicki 1961 ↓, s. 397.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Teodor Parnicki: Twarz księżyca: powieść z wieków III–IV. Cz. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1961.
- Edward Gibbon: Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
- Jacob Burckhadrt: Czasy Konstantyna Wielkiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992. ISBN 83-06-02213-0.
- Aleksander Krawczuk: Konstantyn Wielki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1970.