Lai Ching‑te – Wikipedia, wolna encyklopedia

Lai Ching‑te
賴清德
Data urodzenia	6 października 1959
	Prezydent Republiki Chińskiej
Okres	od 20 maja 2024
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Postępowa
Pierwsza dama	Wu Mei-ju
Wiceprezydent	Hsiao Bi-khim
Poprzednik	Tsai Ing-wen
	Wiceprezydent Republiki Chińskiej
Okres	od 20 maja 2020; do 20 maja 2024
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Postępowa
Poprzednik	Chen Chien-jen
Następca	Hsiao Bi-khim
	Premier Republiki Chińskiej
Okres	od 8 września 2017; do 14 stycznia 2019
Przynależność polityczna	Demokratyczna Partia Postępowa
Poprzednik	Lin Chuan
Następca	Su Tseng-chang
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lai Ching‑te (chiń. upr. 赖清德; chiń. trad. 賴清德; pinyin Lài Qīngdé; Wade-Giles Lai Ching-te; pe̍h-ōe-jī Loā Chheng-tek; ur. 6 października 1959 w Nowym Tajpej) – tajwański polityk i lekarz, w latach 2017–2019 premier, od 2020 do 2024 wiceprezydent Republiki Chińskiej. Od 2023 lider pro-niepodległościowej Demokratycznej Partii Postępowej.

Prezydent Republiki Chińskiej od 2024 roku^[1].

Biogram

Urodził się w Wanli, nadmorskiej dzielnicy Nowego Tajpej, jako syn górnika. Jego ojciec zginął w wypadku, gdy Lai miał kilka miesięcy^[2]. Lai studiował medycynę na Narodowym Uniwersytecie Cheng Kung w Tainan oraz Państwowym Uniwersytecie Tajwańskim w Tajpej, gdzie specjalizował się w rehabilitacji medycznej. Na Uniwersytecie Harvarda uzyskał tytuł Master of Public Health, a następnie odbył staż podyplomowy w Szpitalu Uniwersyteckim w Tainan^[3]. Jest ekspertem w dziedzinie uszkodzeń rdzenia kręgowego, pełniąc funkcję konsultanta krajowego w tej dziedzinie^[4].

Lai rozpoczął działalnosć polityczną w 1994 roku. W 1996 roku zdobył mandat deputowanego do Zgromadzenie Narodowego, reprezentując miasto Tainan. W 1998 roku, reprezentując Demokratyczną Partię Postępową, zdobył mandat posła do Yuanu Ustawodawczego, a następnie trzykrotnie w 2001, 2004 i 2008 roku uzyskiwał reelekcję. W parlamencie zasiadał do 2010. W 2004 roku brał udziału w programie International Visitor Leadership, prowadzonym przez Departament Stanu USA^[3].

W latach 2010–2017 burmistrz Tainanu. Od 8 września 2017 do 14 stycznia 2019 pełnił funkcję premiera Republiki Chińskiej. 20 maja 2020 objął urząd wiceprezydenta. W styczniu 2023 roku Lai został wybrany na przewodniczacego Demokratycznej Partii Postępowej (DPP)^[3].

W kwietniu 2023 roku w został oficjalnie nominowany przez partię do startu w wyborach prezydenckich^[5]. Zwyciężył w wyborach prezydenckich 13 stycznia 2024, uzyskując 40,05% głosów^[6]^[7]. 20 maja 2024 objął urząd^[8].

Przypisy

↑ SoniaS. Otfinowska SoniaS., Tajwan: Wybory wygrywa pro-zachodni William Lai [online], www.euractiv.pl, 13 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-13] (pol.).
↑ Ex-doctor Lai known for past pro-Taiwan independence stance, „Mainichi Daily News”, 13 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Vice President Lai [online], english.president.gov.tw [dostęp 2024-01-13] (ang.).
↑ 立法院全球資訊網－立法委員－賴清德委員簡介 [online], web.archive.org, 14 maja 2011 [dostęp 2024-01-13] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-14] .
↑ The DPP’s 2024 Presidential Candidate-in-Waiting: William Lai [online], Jamestown [dostęp 2024-01-13] (ang.).
↑ Taiwan ruling party’s Lai wins presidential election [online], Al Jazeera [dostęp 2024-01-13] (ang.).
↑ BrianB. Hart BrianB. i inni, Taiwan’s 2024 Elections: Results and Implications [online], 2024 [dostęp 2024-05-20] (ang.).
↑ As it happened: William Lai sworn in as Taiwan's new president [online], BBC News, 19 maja 2024 [dostęp 2024-05-20] (ang.).

Bibliografia

Informacja o wyborze na premiera

[1] SoniaS. Otfinowska SoniaS., Tajwan: Wybory wygrywa pro-zachodni William Lai [online], www.euractiv.pl, 13 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-13] (pol.).

[2] Ex-doctor Lai known for past pro-Taiwan independence stance, „Mainichi Daily News”, 13 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-13] (ang.).

[:0-3] Vice President Lai [online], english.president.gov.tw [dostęp 2024-01-13] (ang.).

[4] 立法院全球資訊網－立法委員－賴清德委員簡介 [online], web.archive.org, 14 maja 2011 [dostęp 2024-01-13] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-14] .

[5] The DPP’s 2024 Presidential Candidate-in-Waiting: William Lai [online], Jamestown [dostęp 2024-01-13] (ang.).

[6] Taiwan ruling party’s Lai wins presidential election [online], Al Jazeera [dostęp 2024-01-13] (ang.).

[7] BrianB. Hart BrianB. i inni, Taiwan’s 2024 Elections: Results and Implications [online], 2024 [dostęp 2024-05-20] (ang.).

[8] As it happened: William Lai sworn in as Taiwan's new president [online], BBC News, 19 maja 2024 [dostęp 2024-05-20] (ang.).

[a-9] Wiceprezydent Republiki Chińskiej

[b-10] Głowa państwa jako p.o. Premiera Rady Państwa

[c-11] Tymczasowy Szef Egzekutywy

[d-12] P.o. Tymczasowego Szefa Egzekutywy jako p.o. Premiera Rady Państwa

[e-13] Głowa państwa jako p.o. Premiera Rady Państwa (1926–1927), a następnie Premier (1927)

[f-14] Generalissimus Rządu Wojskowego

[a-15] Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu

[b-16] Republika Chińska (Tajwan) jest uznawana przez 11 państw członkowskich ONZ oraz Stolicę Apostolską.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[A]

[A]

Tymczasowi Prezydenci Republiki Chińskiej	Sun Jat-sen (1912) Yuan Shikai (1912–1913)
Prezydenci Republiki Chińskiej	Yuan Shikai (1913–1915, 1916) Li Yuanhong (1916–1917) Feng Guozhang (p.o., 1917–1918)^[A] Xu Shichang (1918–1922) Zhou Ziqi (p.o., 1922)^[B] Li Yuanhong (1922–1923) Gao Lingwei (p.o., 1923)^[B] Cao Kun (1923–1924) Huang Fu (p.o., 1924)^[B] Duan Qirui (1924–1926)^[C] Hu Weide (p.o., 1926)^[D] Yan Huiqing (p.o., 1926)^[B] Du Xigui (p.o., 1926)^[B] Wellington Koo (p.o., 1926–1927)^[E] Zhang Zuolin (1927–1928)^[F]
Przewodniczący Rządu Narodowego Republiki Chińskiej	Tan Yankai (1928) Czang Kaj-szek (1928–1931) Lin Sen (p.o., 1931–1932) Lin Sen (1932–1943) Czang Kaj-szek (p.o., 1943) Czang Kaj-szek (1943–1948)
Prezydenci Republiki Chińskiej	Czang Kaj-szek (1948–1949) Li Zongren (p.o., 1949–1950)^[A] Czang Kaj-szek (1950–1975) Yen Chia-kan (1975–1978) Chiang Ching-kuo (1978–1988) Lee Teng-hui (1988–2000) Chen Shui-bian (2000–2008) Ma Ying-jeou (2008–2016) Tsai Ing-wen (2016–2024) Lai Ching‑te (2024–)

Szefowie państw	Abchazja Cypr Północny Galmudug^[A] Kosowo Naddniestrze Osetia Południowa Palestyna Puntland^[A] Republika Chińska (Tajwan) Sahara Zachodnia Somaliland^[A]
Szefowie rządów	Abchazja Cypr Północny Kosowo Naddniestrze Osetia Południowa Palestyna Republika Chińska (Tajwan) Sahara Zachodnia

Premierzy Rządu Cesarskiego	Yikuang (1911) Yuan Shikai (1911–1912)
Premierzy Republiki Chińskiej	Tang Shaoyi (1912) Lu Zhengxiang (1912) Zhao Bingjun (1912–1913) Duan Qirui (1913) Xiong Xiling (1913–1914) Sun Baoqi (1914)
Sekretarze stanu Republiki Chińskiej	Xu Shichang (1914–1916) Lu Zhengxiang (1915–1916) Xu Shichang (1916) Duan Qirui (1916)
Premierzy Republiki Chińskiej	Duan Qirui (1916–1917) Wu Tingfang (1917) Li Jingxi (1917) Jiang Chaozong (1917)
Premier Rządu Cesarskiego	Zhang Xun (1917)
Premierzy Republiki Chińskiej	Duan Qirui (1917) Wang Shizhen (1917–1918) Duan Qirui (1918) Qian Nengxun (1918–1919) Gong Xinzhan (1919) Jin Yunpeng (1919–1920) Sa Zhenbing (1920) Jin Yunpeng (1920–1921) Yan Huiqing (1921) Liang Shiyi (1921–1922) Yan Huiqing (1922) Zhou Ziqi (1922) Yan Huiqing (1922) Wang Chonghui (1922) Wang Daxie (1922) Wang Zhengting (1922–1923) Zhang Shaozeng (1923) Gao Lingwei (1923–1924) Sun Baoqi (1924) Yan Huiqing (1924) Huang Fu (1924) Urząd zniesiony (1924–1925) Xu Shiying (1925–1926) Jia Deyao (1926) Hu Weide (1926) Yan Huiqing (1926) Du Xigui (1926) Wellington Koo (1926–1927) Pan Fu (1927–1928) Tan Yankai (1928–1930) Song Ziwen (1930) Czang Kaj-szek (1930–1931) Chen Mingshu (1931) Sun Fo (1931–1932) Wang Jingwei (1932–1935) Czang Kaj-szek (1935–1938) Kong Xiangxi (1938–1939) Czang Kaj-szek (1939–1945) Song Ziwen (1945–1947) Czang Kaj-szek (1947) Zhang Qun (1947–1948) Weng Wenhao (1948) Sun Fo (1948–1949) He Yingqin (1949)
Premierzy Republiki Chińskiej (rezydujący na Tajwanie)	Yan Xishan (1949–1950) Chen Cheng (1950–1954) Yü Hung-chün (1954–1958) Chen Cheng (1958–1963) Yen Chia-kan (1963–1972) Chiang Ching-kuo (1972–1978) Sun Yun-suan (1978–1984) Yu Kuo-hwa (1984–1989) Lee Huan (1989–1990) Hau Pei-tsun (1990–1993) Lien Chan (1993–1997) Vincent Siew (1997–2000) Tang Fei (2000) Chang Chun-hsiung (2000–2002) Yu Shyi-kun (2002–2005) Frank Hsieh (2005–2006) Su Tseng-chang (2006–2007) Chang Chun-hsiung (2007–2008) Liu Chao-shiuan (2008–2009) Wu Den-yih (2009–2012) Sean Chen (2012–2013) Jiang Yi-huah (2013–2014) Mao Chi-kuo (2014–2016) Chang San-cheng (2016) Lin Chuan (2016–2017) William Lai (2017–2019) Su Tseng-chang (2019–2023) Chen Chien-jen (od 2023)