Mełno (powiat grudziądzki) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mełno

wieś
Pałac w 2. połowie XIX wieku
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	grudziądzki
Gmina	Gruta
Liczba ludności (III 2011)	899[2]
Strefa numeracyjna	56
Kod pocztowy	86-330[3]
Tablice rejestracyjne	CGR
SIMC	0844590
Położenie na mapie Polski Mełno
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Mełno
Położenie na mapie powiatu grudziądzkiego Mełno
Położenie na mapie gminy Gruta Mełno
53°26′05″N 18°56′16″E/53,434722 18,937778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Melno

Mełno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Gruta.

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 899 mieszkańców^[2]. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Gruta.

Przez wieś przechodzi droga wojewódzka nr 538.

W tej miejscowości 27 września 1422 roku został zawarty pokój mełneński.

3 września 1939 roku oddziały niemieckie w czasie trwania kampanii wrześniowej prowadziły natarcie zdobywając Mełno i okoliczne przedmioty terenowe. Batalion II/67 pp ze wsparciem 81 kompanii czołgów rozpoznawczych TK wykonał kontratak na dwór i cukrownię Mełno, początkowo odnosząc sukces. Jednak ze względu na silny ogień niemieckiej broni maszynowej dalszy kontratak załamał się, nastąpiło wycofanie się sąsiednich batalionów z 14 pułku piechoty i 63 pułku piechoty, co zmusiło II baon do odwrotu. Ponownie poprowadzony kontratak II batalionu i batalionu I/14 pułku piechoty doprowadził do zdobycia dworu i cukrowni Mełno, a dalszy szturm na bagnety doprowadził do odzyskania terenu obok jeziora Mełno, a sam batalion poniósł znaczne straty osobowe. Po walkach batalion został wycofany do lasu Wronie. W zajętych rejonach pododdziały 67 pułku piechoty pozostały do wieczora 4 września^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. Według rejestru zabytków NID^[5] na listę zabytków wpisany jest zespół pałacowy i folwarczny z pocz. XIX w., nr rej.: A/36/1-16 z 5.07.2001:

• pałac z 1855 roku - Emil Bieler (właściciel majątku) wybudował pałac. Kolejnym właścicielem pałacu został Hugo Bieler – syn Emila. Wybudował on cukrownię, która ruszyła w 1884 r. Za zasługi dla Prus otrzymał tytuł szlachecki. Aby podkreślić świetność rodu Hugo von Bieler zlecił ozdobić hall i jadalnię pałacu bogatymi dębowymi boazeriami z nowo nadanymi herbami, a u grudziądzkiego malarza zamówił obrazy olejne z pobliskimi zamkami krzyżackimi. Ostatnim dziedzicem Mełna był dr Egbert von Bieler, który opuścił majątek w styczniu 1945 r. Od 1950 r. aż po dzień dzisiejszy właścicielem pałacu jest Instytut Zootechniki - Państwowy Instytut Badawaczy w Krakowie^[6].
• folwark, 1855-1940: rządcówka, dom robotników folwarcznych (dec. laboratorium), 3 obory, stajnia, 3 stodoły, owczarnia, gorzelnia, magazyn, szopa na maszyny, dom ogrodnika, ogrodzenie z bramą
• park z ogrodami użytkowymi z pocz. XIX w., nr rej.: A/631 z 16.02.1987 i A/905 z 12.01.2006
• cmentarz rodowy rodziny Bielerów, poł. XIX, nr rej.: A/905 z 12.01.2006.

• grodzisko piastowskie z XI-XII wieku, spalone przez plemiona pruskie na początku XIII wieku^[7].

• Parafia Wniebowzięcia NMP w Grucie

• Adam Stenzel: Pałace i dwory okolic Grudziądza. Grudziądz: 2008. Brak numerów stron w książce

• Mełno w Toruńskim Serwisie Turystycznym
• Mełno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 254 .
• Melno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 316 .