Miłosna górska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Miłosna górska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	miłosna
Gatunek	miłosna górska
	Nazwa systematyczna
	Adenostyles alliariae A. Kern.; Oesterr. Bot. Z. 21:12. 1871
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Miłosna górska (Adenostyles alliariae) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje tylko w górach środkowej, południowej i wschodniej Europy. W Polsce rośnie w wyższych górach (Karpaty z Tatrami i Sudety). Zawdzięcza swoją nazwę sercowatemu kształtowi dużych liści oraz faktowi, że rośnie w górach. Jedna z najwyższych roślin karpackich ziołorośli wysokogórskich i jedna z bardziej charakterystycznych roślin tatrzańskich.

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, prosta o wysokości 0,5-1,5 m. Jest delikatnie omszona i przeważnie nierozgałęziona.
Liście: Liście odziomkowe na długim ogonku, bardzo duże, o kształcie trójkątnie nerkowatym. Wyrastające naprzemianlegle liście łodygowe mają krótkie ogonki. Górne liście łodygowe o uszkowatych nasadach i zaostrzonym końcu. Wszystkie liście nieco owłosione, z góry zielone, spodem szarokutnerowate.
Kwiaty: Kwiatostan złożony, składający się z drobnych koszyczków zebranych w baldachokształtne kwiatostany. W koszyczkach 3-8 obupłciowych kwiatów o długości 8-12 mm. 5-ząbkowa korona kwiatów ma różowy kolor. Kielich tworzą liczne włoski puchu kielichowego. Długa szyjka słupka z dwoma nitkowatymi znamionami wystaje wysoko ponad koroną. Otoczona jest zrośniętymi w rurkę i niższymi od niej pręcikami. Okrywa koszyczków składa się z zielonofioletowych listków.
Owoce: Liczne niełupki z puchem kielichowym.

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina. Roślina kwitnie od lipca do sierpnia. W słoneczne dni odwiedzana jest przez liczne owady, które zwabia swoim wielkim kwiatostanem i zapachem, jej głębokie kwiaty zapylić mogą jednak tylko motyle o długich trąbkach. Roślina wiatrosiewna.
Siedlisko: Rośnie nad potokami górskimi, w ziołoroślach, w kosówce, na halach górskich, w świetlistych miejscach w lesie, zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym. W górach, od regla dolnego aż po piętro alpejskie, z głównym obszarem występowania w piętrze kosówki. Dochodzi do wysokości 2350 m n.p.m.
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Adenostylion i Ass. Adenostyletum alliariae^[3].

Zmienność

Gatunek zróżnicowany na cztery podgatunki^[4]:

Adenostyles alliariae subsp. kerneri
Adenostyles alliariae subsp. macrocephala ("Huter, Porta & Rigo") Wagenitz & I.Müll.
Adenostyles alliariae subsp. orientalis (Boiss.) Greuter
Adenostyles alliariae subsp. pyrenaica (Lange) P.Fourn.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Adenostyles alliariae na The Plant List [dostęp 2014-01-08].

Bibliografia

Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.

Linki zewnętrzne

Ekologia populacji miłosnej górskiej

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[3] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4] Adenostyles alliariae na The Plant List [dostęp 2014-01-08].

[1]

[2]

[3]

[4]