Michał Ludwik Baliński – Wikipedia, wolna encyklopedia
Od lewej: Michał Baliński, Friedrich Pukelsheim, Steven J. Brams, Oberwolfach 2004 | |
Data i miejsce urodzenia | 6 października 1933 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 4 lutego 2019 |
Przyczyna śmierci | |
Zawód, zajęcie | profesor akademicki |
Narodowość | polska, obywatelstwa francuskie i amerykańskie |
Tytuł naukowy | profesor nauk politycznych, matematycznych, i ekonomicznych |
Edukacja | |
Alma Mater | |
Uczelnia | |
Stanowisko | dyrektor badań klas wybitnych emeritus |
Dzieci | Marta Balińska – biografka Ludwika Rajchmana i Balińskiego |
Krewni i powinowaci | Ludwik Rajchman – dziadek, założyciel UNICEF |
Odznaczenia | |
John von Neumann Theory Prize, Frederick W. Lanchester Prize |
Michel Louis Balinski, przy narodzeniu Michał Ludwik Baliński (ur. 6 października 1933, zm. 4 lutego 2019) – matematyk stosowany, ekonomista, analityk badań operacyjnych i politolog.
Jako Amerykanin polskiego pochodzenia, mieszkał i pracował głównie w Stanach Zjednoczonych i Francji. Był znany ze swojej pracy nad optymalizacją (kombinatoryczną, liniową, nieliniową), wypukłych wielościanów i stabilnych dopasowań oraz nad teorią i praktyką systemów wyborczych, decyzjami ławy przysięgłych i wyborami społecznymi w naukach politycznych i matematycznych.
Był dyrektorem nadzwyczajnym (emerytowanym) C.N.R.S. w École polytechnique (Paryż). W 2013 otrzymał nagrodę Instytutu Badań Operacyjnych i Nauk o Zarządzaniu (INFORMS) John von Neumann Theory Prize.
Michał Baliński zmarł w Genewie, w Szwajcarii, po długim okresie cierpienia na chorobę Alzheimera. Pomimo złego stanu zdrowia utrzymywał aktywny udział w badaniach i wystąpieniach publicznych, jego ostatnie publiczne zaangażowanie miało miejsce w styczniu 2019 r.[1]
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne życie
[edytuj | edytuj kod]Michał Baliński urodził się w Genewie, w Szwajcarii, wnuk polskiego bakteriologa i założyciela UNICEF, Ludwika Rajchmana[2]. Wychowany przez matkę Irenę Balińską (najstarszą córkę Ludwika Rajchmana) i jego dziadków, mieszkali we Francji do ataku nazistów w 1940 roku. Dzięki paszportowi dyplomatycznemu wydanemu przez generała Władysława Sikorskiego Ludwikowi Rajchmanowi rodzina uciekła przez Hiszpanię i Portugalię do Stanów Zjednoczonych.
Ukończył Edgewood School w Greenwich CT w 1950, zdobył licencjat z wyróżnieniem w dziedzinie matematyki w Williams College w 1954, w 1956 zdobył tytuł magistra ekonomii w Massachusetts Institute of Technology. Ukończył studia doktoranckie z matematyki na Uniwersytecie w Princeton w 1959 pod kierunkiem Alberta W. Tuckera[3].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu doktoratu Baliński pozostał na Uniwersytecie w Princeton jako pracownik naukowy, a następnie wykładowca matematyki. Od 1963 do 1965 był profesorem nadzwyczajnym ekonomii w Wharton School. Następnie został powołany do Graduate School na City University of New York, najpierw jako profesor nadzwyczajny, a następnie (od 1969) stacjonarny profesor matematyki. Jednym z jego doktorantów był inny znany matematyk Louis Billera, dzięki któremu ma wielu potomków akademickich. W 1978 został mianowany profesorem Uniwersytetu Yale[potrzebny przypis].
Równolegle ze swoją pracą akademicką Baliński angażował się w konsultacje od czasu, gdy był absolwentem Princeton. Uczestnik początków pracy w firmie konsultingowej Mathematica, od 1962 do 1974, gdzie był starszym konsultantem. Pełnił także funkcję konsultanta w innych miejscach, w tym w Rand Corporation, Mobil Oil Research, ORTF (francuski odpowiednik KRRiT), w biurze burmistrza miasta Nowy Jork (jako członek Rady ds. Badań Operacyjnych) i Econ, Inc. W latach 1975–1977 był prezesem nauk systemowych i decyzyjnych w Międzynarodowym Instytucie Analiz Systemów Stosowanych (IIASA) w Laxenburgu w Austrii[potrzebny przypis].
W 1980 Michel Baliński osiadł we Francji, obejmując stanowisko dyrektora nadzwyczajnego Centre national de la recherche scientifique w Laboratoire d’Econométrie Ecole Polytechnique w 1983. Jednocześnie był głównym profesorem matematyki stosowanej i statystyki w SUNY (State University of New York), gdzie założył i był pierwszym dyrektorem Instytutu Nauk Decyzyjnych (obecnie Centrum Teorii Gier w Ekonomii). W 1990 porzucił Stany Zjednoczone i na stałe zamieszkał we Francji, gdyż pełnienie stanowisk po obu stronach Oceanu Atlantyckiego było dla niego coraz bardziej męczące.
W 1999 przeszedł na emeryturę, zachowując jednak stanowisko dyrektora emeritusa w Ecole; badania kontynuował jako niezależny naukowiec. Pozostał aktywny w świecie badań matematycznych do końca swoich dni, a po raz ostatni brał udział w wydarzeniu publicznym niecały miesiąc przed swoją śmiercią, gdy po długiej chorobie zmarł w wieku 85 lat[potrzebny przypis].
Teoria Balińskiego
[edytuj | edytuj kod]Michał Baliński jest najbardziej znany środowisku akademickiemu ze swojego wpływu na teorię gier oraz matematyczne badanie brył, które opisał w teorii nazwanej swoim nazwiskiem[potrzebny przypis].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Ludwik Rajchman – dziadek Michała Ludwika Balińskiego, pomysłodawca i wieloletni prezes UNICEF
- Jan Rajchman – stryj Michała Balińskiego, znany pionier informatyki i wynalazca
- École polytechnique – długoletnie miejsce pracy Michała Balińskiego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ INFORMS, Balinski, Michel [online], INFORMS [dostęp 2019-04-14] (ang.).
- ↑ Laudatio [online], www.uni-augsburg.de [dostęp 2019-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-12] .
- ↑ Michel Balinski – The Mathematics Genealogy Project [online], www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu [dostęp 2019-04-14] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona osobista Michała Balińskiego
- Kalkulacje polityczne
- Biografia Michała Balinskiego książka: Matematyczny pogląd na świat.
- Pamiętając Michała Balińskiego
- In Memoriam: Michał Baliński (1933-2019)