Michalina Rogalewiczówna – Wikipedia, wolna encyklopedia
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przyczyna śmierci | gruźlica |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | działaczka niepodległościowa |
Rodzice | Tomasz Rogalewicz, Antonina z Głuchowskich |
Krewni i powinowaci | Antoni Rogalewicz (brat) |
Marianna Michalina Rogalewiczówna, czasem mylnie nazywana Anną (ur. 13 września 1828 w Warszawie[1], zm. 12 marca 1846 w Warszawie) – działaczka niepodległościowa, więźniarka Cytadeli Warszawskiej.
Była córką Tomasza Rogalewicza, rewizora dochodów konsumpcyjnych w Urzędzie Konsumpcyjnym w Warszawie[2], oraz Antoniny z Głuchowskich. Jej bratem był Antoni Rogalewicz[3], warszawski pedagog i chemik[4].
Rogalewiczówna była związana z kołami spiskowymi oraz kręgiem „entuzjastek”[2]. W 1844, wraz ze spiskowcem Franciszkiem Gawareckim i swym narzeczonym Karolem Klattem, brała udział w akcji pomocy dla więźniów i zesłańców. Umożliwiła ucieczkę z warszawskiego Ordonshausu jednemu z najczynniejszych konspiratorów, Janowi Krzywickiemu[2][5].
Po aresztowania Klatta, Rogalewiczówna utrzymywała z nim kontakty przy pomocy grypsów[6]. Aresztowana w 1846, wraz z matką, w momencie przejmowania grypsu wyrzuconego w kulce chleba z okna celi Cytadeli, a zawierającego informacje o denuncjatorach oraz więźniach sypiących w śledztwie (m.in. o Piotrze Ściegiennym)[2][7].
W czasie rewizji znaleziono w jej mieszkaniu jedynie wiersze patriotyczne[2][7]. Umieszczono ją w Ratuszu, w celi sąsiadującej z celą Maksymiliana Jatowta (Gordona), którego podtrzymywała na duchu[2]. W czasie śledztwa nikogo nie wydała, chociaż podobno przez to skatowano ją w Cytadeli[2][8].
Ciężko chorą na gruźlicę zwolniono na mocy decyzji z 2 marca 1846 i oddano pod dozór policyjny. Podobny los spotkał wcześniej jej matkę. Michalina zmarła wkrótce po opuszczeniu więzienia, 12 marca 1846 w Warszawie, a jej pogrzeb na Powązkach stał się w manifestacją patriotyczną. Lokalizacja grobu nie jest znana[2].
Działalność spiskowa Rogalewiczówny zakończona śmiercią stała się tematem legend, m.in. o tym, że miała przechowywać u siebie papiery Edwarda Dembowskiego[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Andrzeja w Warszawie. Genealodzy.pl. [dostęp 2021-03-09].
- ↑ a b c d e f g h i Wiktoria Śliwowska: Michalina Rogalewiczówna. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-03-23].
- ↑ Antonia Głuchowska. [w:] Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-03-30].
- ↑ Karol Jurkiewicz. Ś.p. Antoni Rogalewicz. „Wszechświat”. 5 (20), s. 305–307, 1886-05-16. [dostęp 2018-02-05].
- ↑ Владимир Анатольевич Дьяков, Stefan Kieniewicz, Wiktoria Śliwowska: Rewolucyjna konspiracja w Królestwie Polskim w latach 1840–1845. Edward Dembowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981, s. 53.
- ↑ Andrzej Stawarz: X pawilon Cytadeli Warszawskiej, 1827–1997. Muzeum Niepodległości, 1998, s. 281.
- ↑ a b Barbara Grochulska, Jerzy Skowronek, Maria Skowronek: Losy Polaków w XIX-XX w: studia ofiarowane profesorowi Stefanowi Kieniewiczowi w osiemdziesiątą rocznicę jego urodzin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 230.
- ↑ Danuta Dombrovska: Udomowiony świat: o kobiecym doświadczaniu historii. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2004, s. 143.