Mihal Turtulli – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mihal Turtulli

Data i miejsce urodzenia	1856 Korcza
Data i miejsce śmierci	3 stycznia 1935 Aleksandria
Minister edukacji Albanii
Okres	od 14 marca 1914 do 3 września 1914
Poprzednik	Luigj Gurakuqi
Następca	Luigj Gurakuqi
Członek Rady Naczelnej
Okres	od 1920 do 25 grudnia 1921
Następca	Sotir Peçi
Multimedia w Wikimedia Commons

Mihal Turtulli też jako: Michael Tourtoulis (ur. 1856 w Korczy, zm. 3 stycznia 1935 w Aleksandrii^[1]) – albański działacz niepodległościowy i lekarz, w 1914 minister edukacji Albanii.

Był synem kupca Kostandina Andre Gozhdaxhiu. Urodził się w Korczy, ale w dzieciństwie wraz z rodziną przeniósł się do Egiptu. Ukończył naukę w szkole średniej prowadzonej przez Francuzów w Aleksandrii, a następnie studiował medycynę w Atenach i w Paryżu, specjalizując się w okulistyce^[2]. Studia medyczne ukończył w 1881 i rozpoczął pracę jako lekarz patolog. W latach 1885–1912 pracował w szpitalu w Kairze, prowadząc badania naukowe nad problemami zdrowotnymi miejscowej ludności^[1]. W tym czasie działał w organizacji Bashkimi, skupiającej diasporę albańską w Kairze.

Po ogłoszeniu niepodległości przez Albanię powrócił do ojczyzny. W lutym 1914 znalazł się w składzie delegacji albańskiej, która udała się do Neuwiedu, aby ofiarować koronę Albanii Wilhelmowi von Wiedowi^[1]. W tym samym roku objął kierownictwo nad resortem edukacji. Po wybuchu I wojny światowej opuścił Albanię wraz z Wiedem i osiadł w Lozannie. Tam wspólnie z grupą albańskich działaczy narodowych (Hilmi Këlcyra, Pandeli Cale) w latach 1915–1919 wydawał pismo Albanie^[1]. W 1917 organizował kampanię zbierania funduszy w Stanach Zjednoczonych, które miały wesprzeć działania dyplomatyczne na korzyść Albanii, sam przeznaczył na ten cel tysiąc dolarów.

Po zakończeniu wojny powrócił do Albanii i podjął współpracę z pro-włoskim rządem w Durrësie. Jako jego przedstawiciel wziął udział w Konferencji Pokojowej w Paryżu, występując aktywnie przeciwko obecności wojsk włoskich w Albanii^[3]. W 1920 wszedł w skład Rady Naczelnej, nominalnie najwyższej władzy w Albanii, jako przedstawiciel wspólnoty prawosławnej (zasiadał w niej do grudnia 1920)^[1]. Był wśród założycieli Instytutu Kyriasa, działającej w Tiranie instytucji edukacyjnej dla dziewcząt kształcącej w języku albańskim. W 1923 działał w Partii Liberalnej (Partia Liberale). 22 grudnia 1924 wyjechał z kraju, najpierw do Wiednia, potem do Lozanny. Na emigracji związał się z opozycyjną wobec rządów Ahmeda Zogu organizacją Komitet Narodowo-Rewolucyjny KONARE^[2]. Skazany przez Sąd Okręgowy w Tiranie in absentia na 101 lat więzienia za zdradę stanu, w 1927 został amnestionowany i na krótko powrócił do kraju^[4]. W tym czasie swoje zbiory biblioteczne przekazał bibliotece w Korczy. Ostatnie lata życia spędził w Egipcie, gdzie zmarł.

• Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History.. I.B. Tauris: 2013, s. 448. ISBN 978-1-78076-431-3.
• Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 120-121.