Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu
Ilustracja
siedziba Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wieluń

Adres

ul. Narutowicza 13
98-300 Wieluń

Data założenia

1926

Dyrektor

Jan Książek

Oddziały
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu”
Położenie na mapie powiatu wieluńskiego
Mapa konturowa powiatu wieluńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu”
Położenie na mapie gminy Wieluń
Mapa konturowa gminy Wieluń, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu”
Położenie na mapie Wielunia
Mapa konturowa Wielunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu”
51°13′12,5″N 18°34′02,5″E/51,220139 18,567361
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu – instytucja kultury gminy Wieluń założona w 1926 roku przez Polską Macierz Szkolną. Pełni rolę ośrodka badań przeszłości historycznej ziemi wieluńskiej. W jego skład wchodzą: budynek główny przy ul. Narutowicza 13, dwór szlachecki w Ożarowie (Muzeum Wnętrz Dworskich), położona w pobliżu dworu oficyna, młyn wiatrowy w Kocilewie (k. Ożarowa)[1] oraz baszta Męczarnia[2].

Muzeum posiada liczne i wartościowe eksponaty archeologiczne, historyczne, etnograficzne i z dziedziny dzieł sztuki[1], ponadto – agrotechniczne, numizmatyczne, ikonografię oraz militaria[3]. Swoje wyniki badań upowszechnia w licznych publikacjach oraz podczas konferencji popularnonaukowych[4].

Siedziba główna muzeum mieści się w dawnym klasztorze Bernardynek z pocz. XVII w.[5], ufundowanym przez Annę Koniecpolską, matkę hetmana Stanisława Koniecpolskiego[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

10 października 1926 roku za sprawą Polskiej Macierzy Szkolnej i jej działaczki Felicji z Morzyckich Rymarkiewiczowej otwarto pierwsze Muzeum Ziemi Wieluńskiej[6]. Siedzibę znalazło w dawnym zamku, znacząco przebudowanym w połowie XIX wieku w charakterze pałacowym. Obecnie mieści się w nim urząd Starostwa Powiatowego[a][7]. Po blisko dziesięcioletniej działalności instytucji zbiory archeologiczne, etnograficzne, historyczne i przyrodnicze przeniesiono do nowej siedziby w budynku dawnej cerkwi przy ul. Krakowskie Przedmieście[8]. Muzeum nazwano wówczas (12 maja 1936 roku) im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[9]. W trakcie II wojny światowej bezpowrotnie utraciło wszystkie zbiory[10]. Muzeum Ziemi Wieluńskiej reaktywowano w 1964 roku z inicjatywy Stanisława Tadeusza Olejnika, który wówczas objął stanowisko dyrektora placówki[11]. Początkowo mieściło się w dwóch niewielkich pokojach znajdujących się w oficynie przy ul. Narutowicza 9 w Wieluniu. Pięć lat później zbiory przeniesiono do wyremontowanego dawnego klasztoru sióstr Bernardynek[12]. Pierwszą wystawę zaprezentowano w nowym gmachu 1 października 1969 roku.

Od 1991 roku muzeum jest instytucją kultury Gminy Wieluń[13]. Od 2001 roku działa przy nim Rada Muzeum, której przewodniczącym od momentu powstania jest Ryszard Grygiel[11]. W grudniu 2003 roku instytucję wpisano do Państwowego Rejestru Muzeów (nr 77) prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[14].

Do początku 1991 roku funkcję dyrektora pełnił Stanisław Tadeusz Olejnik[15], w latach 1991–2008 – Bogusław Abramek[11], a później Jan Książek[16].

W 1981 roku przy muzeum utworzono oddział w Ożarowie – Muzeum Wnętrz Dworskich, mieszczący się w barokowym dworku wybudowanym w drugiej połowie XVIII w. przez kasztelana wieluńskiego – Władysława Bartochowskiego[17]. W Muzeum Wnętrz Dworskich eksponowane są muzealia głównie z zakresu sztuki, ale także etnografii i historii[1]. Muzeum Wnętrz Dworskich organizuje koncerty muzyki klasycznej[18]. Posiada rozległy, podworski park. Jesienią 1999 roku rozpoczęto prace rekonstrukcyjne wiatraka w Kocilewie, który uprzednio rozebrano. Pod koniec 2006 roku jego rekonstrukcja została ukończona, udostępniając budowlę zwiedzającym[19]. W 2012 roku udostępniono natomiast oficynę przy dworze w Ożarowie[20]. Od początku powstania ożarowskiego Muzeum Wnętrz Dworskich do 1998 roku oddziałem kierowała Bogusława Wiluś[21]. Obecnie funkcję kierownika oddziału pełni Jarosław Eichstaedt[22].

W 2015 roku gmina Wieluń przekazała Muzeum Ziemi Wieluńskiej basztę Męczarnię, która stanowiła w przeszłości istotne umocnienie murów obronnych[23]. W nawiązaniu do dziejów budowli prezentowane są w niej dwie wystawy stałe: „W izbie wieluńskiego kata” oraz „Dzieje oręża polskiego w średniowieczu i okresie staropolskim”[24].

Oprócz wystaw stałych, muzeum każdego roku organizuje kilkanaście wystaw czasowych oraz dziesiątki warsztatów dla dzieci i młodzieży. Muzeum wydało ponad 30 publikacji zwartych, głównie w ramach Wieluńskiej Biblioteki Regionalnej[25], a jego pracownicy opracowali blisko 1000 artykułów naukowych i popularyzujących wiedzę na temat historycznej ziemi wieluńskiej i zagadnień związanych z muzealnictwem.

W 2019 roku muzeum zostało odznaczone Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Łódzkiego[26].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ starostwo współużytkuje obiekt z Urzędem Miejskim

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Jan Książek: O Muzeum. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-08)].
  2. ↑ Baszta Męczarnia. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  3. ↑ Muzeum Ziemi Wieluńskiej (Muzea w Polsce, Wieluń). museo.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  4. ↑ Konferencja naukowa Ludność cywilna wobec aktów terroru. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  5. ↑ Sesja naukowa „400-lecie sióstr Bernardynek w Wieluniu”. [w:] Zakon Sióstr Bernardynek w Wieluniu [on-line]. bernardynki.czestochowa.opoka.org.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)].
  6. ↑ Prace i materiały: Seria etnograficzna (Wydania 9–13). Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 261.
  7. ↑ Zamek królewski w Wieluniu. it-jura.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)].
  8. ↑ Piotrkowskie zeszyty historyczne. T. 4–5. Piotrków Trybunalski: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Kielcach (Filia w Piotrkowie Trybunalskim), 2002, s. 108.
  9. ↑ Tadeusz Olejnik: Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu: dzieje, zbiory, działalność, 1964–1984. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 12. ISBN 978-83-01-07740-2.
  10. ↑ Dawny zespół klasztorny Bernardynek – Muzeum Ziemi Wieluńskiej. turystyka.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-11)].
  11. ↑ a b c Jubileusz 50. lecia odrodzonego Muzeum Ziemi Wieluńskiej. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  12. ↑ Dawny zespół klasztorny Bernardynek – Muzeum Ziemi Wieluńskiej – Portal Turystyki Aktywnej Ziemi Wieluńskiej. turystyka.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  13. ↑ Program rozwoju kultury w Wieluniu na lata 2010–2015. bip.um.wielun.pl, maj 2010. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  14. ↑ Państwowy Rejestr Muzeów wykaz. bip.mkidn.gov.pl. s. 3. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  15. ↑ UM Wieluń – Uroczysta sesja. um.wielun.pl, 3 września 2014. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  16. ↑ Katarzyna Jaśko: Odrodzone Muzeum Ziemi Wieluńskiej świętuje 50-lecie (Radio Ziemi Wieluńskiej). radiozw.com.pl, 13 maja 2014. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 czerwca 2016)].
  17. ↑ Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  18. ↑ Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  19. ↑ Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-18)].
  20. ↑ Zofia Białas: Wieluńska Noc Muzeów – Wieluń i okolice. kultura.wielun.pl, 6 maja 2016. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  21. ↑ Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie, Ożarów – Ogólnopolski Katalog Turystyczny. czasnawypoczynek.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  22. ↑ Struktura Muzeum. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  23. ↑ UM Wieluń – Kalendarz imprez. um.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2016)].
  24. ↑ Michał Kiczka: Baszta Męczarnia otwarta (Radio Ziemi Wieluńskiej). radiozw.com.pl, 15 czerwca 2014. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 czerwca 2016)].
  25. ↑ Wykaz: Wieluńska Biblioteka Regionalna. muzeum.wielun.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  26. ↑ Uchwała Nr XII/197/19 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 29 października 2019 r. w sprawie nadania Odznaki Honorowej za Zasługi dla Województwa Łódzkiego, [w:] www.bip.lodzkie.pl [online], 29 października 2019 [dostęp 2023-03-25].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • T. Olejnik, Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Dzieje, zbiory, działalność 1964–1984, Warszawa–Łódź, 1987
  • red. B. Abramek (opracowanie zbiorowe), Muzeum Ziemi Wieluńskiej 1964–2004, Wieluń, 2004
  • red. J. Książek, Cenne i ciekawe z kolekcji Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Wieluń, 2014

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Zabytki Wielunia

Obiekty sakralne
Obiekty zniszczone

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Muzeum_Ziemi_Wieluńskiej_w_Wieluniu&oldid=70367975”