Nadczynność tarczycy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nadczynność tarczycy
Hyperthyreosis
ilustracja

Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) – stan chorobowy będący wynikiem nadmiernej produkcji hormonów tarczycy. Rzadziej nadczynność tarczycy powstaje na skutek leczenia nadmiernymi dawkami hormonów tarczycy, zaburzeń w ich obwodowym metabolizmie lub upośledzonej czynności wiążących je receptorów.

Rodzaje nadczynności tarczycy

[edytuj | edytuj kod]

Choroba Gravesa-Basedowa

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Choroba Gravesa-Basedowa.

Choroba z grupy chorób autoimmunologicznych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny klasy IgG, które – naśladując fizjologiczne działanie hormonu tyreotropowego przysadki (TSH) – pobudzają tarczycę do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Obecność wymienionych przeciwciał i nadmiar hormonów tarczycy we krwi powoduje wystąpienie objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw. orbitopatia tarczycowa (oftalmopatia). Choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą postacią nadczynności tarczycy występującą u dzieci[1][2].

Wole guzkowe toksyczne (choroba Plummera)

[edytuj | edytuj kod]

Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne, czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.

Inne rzadkie przyczyny

[edytuj | edytuj kod]
  • nadczynność w przebiegu wola Hashimoto
  • guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH
  • guzy trofoblastu
  • spożywanie nadmiernych ilości jodu (Jod-Basedow)
  • zażywanie nadmiernych dawek hormonów tarczycy (Thyreotoxicosis factitia)
  • tyreotoksykoza ciężarnych – obniżenie stężenia TSH przez hCG, będące jego częściowym agonistą, wiążące się z podwyższeniem poziomu hormonów tarczycowych, występujące w ciąży; zwykle przejściowe – od poziomu ponad kilkunastu procent ciąż w 1. trymestrze, przez kilka procent w drugim, po ok. 1% w trzecim trymestrze; częstsza u Azjatek niż Europejek; jest uznawana za odrębną jednostkę od nadczynności[3].

Objawy chorobowe

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Objawy tarczycowe.

Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:

  • wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość)
  • zwiększona potliwość
  • nietolerancja gorąca
  • kołatania serca i tachykardia[4]
  • duszność
  • uczucie osłabienia (często uczucie zmęczenia podczas chodzenia po schodach)
  • ogólna niechęć do wysiłków fizycznych i intelektualnych
  • utrata masy ciała
  • paradoksalne w stosunku do spadku masy ciała zwiększenie apetytu
  • drżenie rąk
  • wytrzeszcz oczu
  • ciepła i wilgotna skóra
  • nieregularne miesiączkowanie
  • bezsenność
  • zahamowanie wzrostu
  • powiększenie tarczycy (wole)
  • u dzieci – przyspieszenie wzrostu

Diagnostyka

[edytuj | edytuj kod]
  • badanie palpacyjne tarczycy
  • zwiększenie poziomu fT3 i fT4
  • poziom TSH
  • przeciwciała anty-TSHR, anty-TPO i anty-Tg
  • USG tarczycy
  • scyntygrafia tarczycy

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:

Klasyfikacja ICD10

[edytuj | edytuj kod]
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: E05 Nadczynność tarczycy (tyreotoksykoza)
ICD-10: E05.0 Tyreotoksykoza z wolem rozlanym
ICD-10: E05.1 Tyreotoksykoza z pojedynczym toksycznym guzkiem
ICD-10: E05.2 Tyreotoksykoza z wolem toksycznym wieloguzkowym
ICD-10: E05.3 Tyreotoksykoza spowodowana przez ektopowe guzki tkanki tarczycy
ICD-10: E05.4 Tyreotoksykoza wywołana sztucznie
ICD-10: E05.5 Przełom tarczycowy
ICD-10: E05.8 Inne tyreotoksykozy
ICD-10: E05.9 Tyreotoksykoza, nieokreślona
ICD-10: H06.2 Wytrzeszcz w zaburzeniach czynności tarczycy

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Choroba Gravesa-Basedowa u dzieci w bazie eMedicine [online], 4 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-15].
  2. Nadczynność tarczycy u dzieci w bazie eMedicine [online], 12 grudnia 2016 [dostęp 2017-08-15].
  3. Helena Jastrzębska. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 105-114, 2008. (pol.). 
  4. Johann Auer i inni, Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation, „American Heart Journal”, 142(5), 2001, s. 838-842, DOI10.1067/mhj.2001.119370.