Odznaka Pancerna (III Rzesza) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nie mylić z: Odznaka za Zniszczenie Czołgu.

Odznaka Pancerna
Panzerkampfabzeichen

Awers
Ustanowiono	20 grudnia 1939
Wielkość	42 mm x 61 mm 51 mm x 60 mm (wersja za 75 i 100 akcji)
Multimedia w Wikimedia Commons

Odznaka Pancerna (niem. Panzerkampfabzeichen) – odznaczenie wojskowe nazistowskich Niemiec z czasów II wojny światowej, przyznawane żołnierzom służącym w dywizjach pancernych. Przed 1 czerwca 1940 roku była znana jako Panzerkampfwagenabzeichen^[1].

Wprowadzona 20 grudnia 1939 roku Odznaka Pancerna została stworzona dla honorowania członków załóg czołgów, którzy aktywnie uczestniczyli co najmniej w trzech atakach pancernych przeprowadzonych w różnych dniach^[2] .

1 czerwca 1940 roku stworzono brązową wersję odznaki dla jednostek grenadierów pancernych wyposażonych w pojazdy pancerne, a także innych jednostek piechoty, rozpoznania pancernego, służb sygnałowych i medycznych przydzielonych do dywizji pancernych^[3]. Od 31 grudnia 1942 roku członkowie zespołów naprawczych jednostek pancernych mogli otrzymywać srebrną odznakę za naprawy czołgów w warunkach bojowych przeprowadzone w trzech różnych dniach^[1].

W czerwcu 1943 roku wprowadzono dodatkowe Odznaka Pancerne, zarówno srebrne, jak i brązowe, aby nagradzać czołgistów za udział w 25, 50, 75 i 100 akcjach pancernych. Liczba wymaganych akcji dla odznak wyższego poziomu mogła zostać zmniejszona dla osób z wcześniejszą długą i ciągłą służbą na linii frontu lub dla tych, którzy otrzymali rany powodujące trwałe kalectwo^[1].

Przyznawanie odznak było zwykle dokonywane na poziomie pułku lub dywizji^[4].

Odznaka jest owalna i składa się z wizerunku czołgu Panzer IV, otoczonego wieńcem dębowym i zwieńczonego orłem Wehrmachtu i swastyką. Odznaka dla załóg czołgów jest koloru srebrnego, wersja brązowa jest przeznaczona dla innych uprawnionych żołnierzy służących w dywizjach pancernych^[4]. Odznaka o wymiarach 42 mm na 61 mm^[5] jest zapinana na agrafkę i była noszona po lewej stronie kurtki mundurowej^[3].

Wersje za 25 i więcej starć mają zasadniczo ten sam wygląd, ale są nieco większe, z małą tabliczką u podstawy wieńca, na której znajduje się liczba akcji, w których brał udział żołnierz. Choć nadal wydawane w srebrze i brązie, wersje srebrne za 25 i 50 akcji przedstawiają czołg z czarnym wykończeniem^[4], a zarówno srebrne, jak i brązowe odznaki za 75 i 100 akcji mają pozłacany wieniec^[6]. Odznaki za 75 i 100 akcji są szersze, mierzą 51 mm na 60 mm i były wybijane w lekkim stopie cynku^[5], co zapewniało, że ​​większa agrafka nie pociągała niewygodnie za mundur^[4].

Można było nosić na mundurze tylko jedną odznakę, najwyższego otrzymanego poziomu^[3].

Po początkowym całkowitym zakazie noszenia nazistowskich odznaczeń Republika Federalna Niemiec ponownie zezwoliła na noszenie wielu odznaczeń wojskowych z okresu II wojny światowej w 1957 roku, w tym Odznaki Pancernej. Członkowie Bundeswehry mogli nosić odznakę przerobioną w taki sposób, aby usunąć z niej orła i swastykę, na pasie baretek, reprezentowaną przez miniaturkę odznaczenia na szarym fragmencie wstążki^[7].

• 
  Warianty zdenazyfikowanej odznaki z 1957
• 
  Warianty zdenazyfikowanej odznaki Luftwaffe z 1957

Od momentu powstania odznaki oddziały naziemne Luftwaffe także kwalifikowały się do tego odznaczenia^[8]. W listopadzie 1944 roku zatwierdzono specjalną wersję odznaki dla Luftwaffe z tymi samymi kryteriami przyznawania, w tym specjalne nagrody za 25, 50, 75 i 100 starć^[9]. Projekt naśladował wcześniejszą odznakę, ale orzeł Luftwaffe z rozłożonymi skrzydłami i swastyka zastąpiły orła Wehrmachtu^[8].

Chociaż przyznawanie nowej odznaki zostało autoryzowane, a świadectwa nadania przyznania zostały wydane, nie ma dowodów na to, że odznaka została faktycznie wręczona komukolwiek przed końcem wojny. W 1957 roku zatwierdzono wersję zdenazyfikowaną, z której usunięto swastykę, ale zachowano orła Luftwaffe^[10].

• Kurt-Gerhard Klietmann: Auszeichnungen des Deutschen Reiches. 1936–1945, 11 Auflage. Motorbuch, Stuttgart, 1981. ISBN 3-87943-689-4. (niem.).
• David Littlejohn, Colonel C. M. Dodkins: Orders, Decorations, Medals and Badges of the Third Reich. R. James Bender Publishing, California, 1968. ISBN 978-0854200801. (ang.).
• Rolf Michaelis: Deutsche Kriegsauszeichnungen 1939-1945 Heer - Waffen-SS - Polizei. Winkelried Verlag, Leisnig, 2008. ISBN 978-3930849314. (niem.).
• Gordon Williamson, Darko Pavlović: World War II German Battle Insignia. Osprey, 2002. ISBN 1-84176-352-7. (ang.).
• Martin Windrow: The Panzer Divisions. Osprey Publishing, 1982. ISBN 0-85045-434-4. (ang.).