Omieg kozłowiec – Wikipedia, wolna encyklopedia

Omieg kozłowiec
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

omieg

Gatunek

omieg kozłowiec

Nazwa systematyczna
Doronicum clusii (All.) Tausch.
Flora 11: 178. 1828[3]
Synonimy
  • Doronicum stiriacum (Vill.) Dalla Tore

Omieg kozłowiec[4] (Doronicum clusii (All.) Tausch) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w górach środkowej i południowej Europy – w Pirenejach, Alpach i Karpatach. W Polsce wyłącznie w Tatrach i jest tu rośliną pospolitą[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Łodyga
Delikatnie owłosiona wyrasta z różyczki liści odziomkowych. Jest wzniesiona, dość gruba i nie rozgałęzia się. Ma wysokość do 40 cm. Na szczycie łodygi pojedynczy koszyczek kwiatowy[6].
Liście
Szorstko owłosione liście odziomkowe ułożone w rozetę przy ziemi. Wyrastają na ogonkach, mają okrągławo-jajowaty lub podługowaty kształt, są całobrzegie lub nieco ząbkowane. Wyrastające naprzemianlegle liście łodygowe są wąskoowalne lub lancetowate, siedzące. Wszystkie liście są gęsto i szorstko owłosione z wszystkich stron kędzierzawymi, prostymi lub splątanymi włoskami (bez gruczołków)[6][7].
Kwiaty
Pojedynczy koszyczek kwiatowy złożony z żółtych żeńskich kwiatów języczkowych na zewnątrz i obupłciowych rurkowych kwiatów wewnętrznych. Średnica kwiatostanu około 6 cm. Okrywa koszyczka z wełnisto owłosionymi i pokrytymi gruczołkami łuskami[6].
Owoc
Niełupka z puchem kielichowym[7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Rozwój: bylina. Kwitnie w drugiej połowie czerwca. Im wyżej rośnie, tym pora kwitnienia późniejsza. Roślina wiatrosiewna[6].
  • Siedlisko: wysokogórskie murawy i ziołorośla na podłożu bezwapiennym. Jedna z najbardziej wysokogórskich roślin, (oreofit), występuje od wysokości 1400 m n.p.m. Główny obszar jej występowania to dwa najwyższe piętra Tatr: piętro halne i turniowe. W Tatrach jest rośliną pospolitą. Swoim zasięgiem sięga na najwyższe szczyty Tatr (Gerlach, 2655 m n.p.m.)[5]

Nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]
  • Górale nazywali ongiś omieg „kozim zielem” – wierzyli, że likwiduje zawroty głowy i dlatego kozice wykopują i zjadają jego kłącza[6].
  • Często mylony jest z arniką górską. Nieprawidłowo nazywany jest też kozłowcem górskim[6].
  • Gatunkowa nazwa łacińska pochodzi od francuskiego botanika Charlesa de L'Écluse, znanego też pod nazwiskiem Clusiusa[5].
 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  6. a b c d e f Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
  7. a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.