Opactwo Siegburg – Wikipedia, wolna encyklopedia

Opactwo Sigburg (Michaelsberg)

Widok na opactwo od południowego wschodu
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Miejscowość	Siegburg
Właściciel	benedyktyni
Typ zakonu	męski
Obiekty sakralne
kościół	św. Michała
Fundator	Anno II z Kolonii
Data budowy	1064
Data zamknięcia	1803
Data reaktywacji	1914–2011
Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii Opactwo Sigburg (Michaelsberg)
Położenie na mapie Niemiec Opactwo Sigburg (Michaelsberg)
50°47′45″N 7°12′39″E/50,795833 7,210833
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Opactwo Siegburg (Michaelsberg) – dawny klasztor benedyktynów istniejący od 1064 do 1803, a następnie od 1914 do 2011 w Siegburgu w Niemczech.

Klasztor wraz z kościołem został ufundowany najprawdopodobniej w 1064 przez arcybiskupa Kolonii Annona II^[1][2][3][4]. Klasztor założono na górze Siegburg, gdzie wcześniej (prawdopodobnie od X w.^[5]) znajdował się zamek palatyna lotaryńskiego Henryka I, pokonanego przez Annona^[2][3][5]. Pojawiła się wówczas także nazwa Michaelsberg, pochodząca od patrona klasztoru, św. Michała^[1]. Pierwszy raz klasztor wzmiankowany jest w dokumencie króla Henryka IV Salickiego z 1065^[1][2]. Obsadzony został pierwotnie przez Annona zakonnikami benedyktyńskimi z klasztoru św. Maksymina w Trewirze, jednak potem fundator sprowadził tu także zakonników z włoskiego opactwa Fruttuaria, znajdującego się pod wpływem reformy kluniackiej – dzięki czemu Siegburg stał się ośrodkiem reformy klasztornej na terenie arcybiskupstwa^[6][2][3][4]. Anno został pochowany w kościele klasztornym w 1075, w klasztorze już wkrótce po jego śmierci powstał jego żywot, a po kanonizacji w 1183 stał się centrum jego kultu^[2][4]. Dzięki wsparciu fundatora i kolejnych arcybiskupów Kolonii oraz sprawnemu zarządzaniu klasztor uzyskał duże znaczenie^[7][2].

Z czasem znaczenie klasztoru jako centrum reformy zanikło i następował upadek życia monastycznego^[8][9]. Na początku XV w. doszło do konfliktu między klasztorem a położonym u jego stóp miastem Siegburg i księciem Bergu, zakończonym pomyślnie dla opactwa, które utrzymało zwierzchność nad miastem^[10]. Podczas wojny trzydziestoletniej w klasztorze stacjonowały wojska hiszpańskie, a następnie cesarskie, a w 1632 wkroczyły do niego wojska szwedzkie, które okupowały go blisko trzy lata^[11]. W wieku XVIII sytuacja ekonomiczna klasztoru stopniowo się pogarszała, a przestrzeganie reguły zakonnej słabło, na dodatek w 1772 doszło w klasztorze do pożaru^[12].

W 1803 klasztor zsekularyzowano – zakonnicy zostali wysłani na emeryturę, wyposażenie kościelne zlicytowano, a w budynkach klasztornych umieszczono początkowo koszary i szkołę, a następnie od 1825 zakład psychiatryczny, a od 1878 więzienie^[13][9]. W 1914 powrócili tu benedyktyni, pochodzący z holenderskiego Merkelbeek, jednak w czasie I wojny światowej umieszczono tu szpital dla rannych na froncie zachodnim. Ponownie wojsko przejęło klasztor na szpital w czasie II wojny światowej i usunęło stąd zakonników^[14]. 28 grudnia 1944 klasztor uległ zniszczeniu w alianckim bombardowaniu Siegburga, a kolejne szkody odniósł w wyniku walk w tej okolicy^[15]. Prace rekonstrukcyjne podjęto pod koniec lat 40. XX w., a od 1970 prowadzono szeroko zakrojone prace remontowe^[16]. W 2011 klasztor został ostatecznie opuszczony przez zakonników – z powodów ekonomicznych i kadrowych. W budynkach poklasztornych siedzibę znalazły instytucje diecezjalne^[17].

Do czasów współczesnych nie dotrwały budynki pochodzące z okresu założenia klasztoru – podczas badań archeologicznych odkryto ich relikty. Z zachowanych źródeł wynika, że pierwotny kościół klasztorny był romański, następnie rozpoczęto przebudowę w stylu gotyckim. Obecne zabudowania klasztorne pochodzą z drugiej połowy XVII i z XVIII w. i wzniesiono się w stylu barokowym. Zbudowano je na planie czworoboku – kościół i pozostałe skrzydła klasztorne otaczają duży dziedziniec. W XIX w. przy zabudowaniach dawnego klasztoru wznoszono nowe budynki, jednak po zniszczeniach w okresie II wojny światowej ich nie odbudowano^[18].

• 
  Widok opactwa z pierwszej połowy XVII w.
• 
  Założenie opactwa przez Annona II, obraz z 1520
• 
  Herb opactwa

• Kościół św. Michała w Siegburgu

• Germania Sacra. Historisch-statistische Beschreibung der Kirche des alten Reiches. Erich Wisplinghoff (bearb.). T. Neue Folge 9: Die Bistümer der Kirchenprovinz Köln. Das Ercbiskum Köln. Cz. 2: Die Benedikinerabtei Siegburg. Berlin, New York: Walter de Gruyter & Co., 1975. ISBN 3-11-005752-2.

• Abtei Michaelsberg Siegburg. Verein der Freunde und Förderer des Michaelsberges e.V.. [dostęp 2023-09-28]. (niem.).