Order Portretu Władcy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Order Portretu Władcy
Order Cesarski
(pers.) *Nešān-e Homāyūn*
	; Awers gwiazdy i odznaki
	; Baretka I klasy
	; Baretka II, III, IV i V klasy
Ustanowiono	1939
Wycofano	1979
Powyżej	Order Plejad
Poniżej	Order Trzeciego Marca
Powiązane	Order Aghdas; Order Lwa i Słońca;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Order Portretu Władcy, Order Cesarski (pers. Nešān-e Homāyūn) – honorowe cywilne odznaczenie irańskie ustanowione 15 lutego 1939 roku przez szacha perskiego, Rezę z dynastii Pahlawi. Zastąpił on Order Lwa i Słońca, nadawany przez obaloną dynastię Kadżarów. Został zlikwidowany w 1979 po zniesieniu monarchii w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej^[1]^[2]^[3]^[4].

Historia

Odznaczenie utworzone przez Fatha Alego Kadżara, zawierające miniaturę portretu władcy w postaci medalionu, noszone było w Persji na długo przed formalnym ustanowieniem tego orderu^[5]. W 1856 roku szach Naser ad-Din Kadżar utworzył go pod nazwą Order Cesarskiego Portretu (Nishan-i-Tamtal-i-Humayun). Przyznawany był największym dygnitarzom dworskim, ambasadorom, najważniejszym ministrom i innym dostojnikom o podobnej randze i znaczeniu. Służył jako najważniejsze odznaczenie honorujące państwowych urzędników. Miejsce obrazu popiersia szacha wewnątrz odznaki niekiedy zajmował wizerunek lwa i słońca, jeden z perskich symboli, który używany był także jako centralny motyw Orderu Lwa i Słońca czy Orderu Aghdas^[6].

Order Portretu Władcy, zwany też Orderem Cesarskim został ustanowiony 15 lutego 1939 roku, jako bezpośredni spadkobierca w tradycji, przeznaczeniu i wyglądzie Orderu Lwa i Słońca, który nadawany był przez władców z dynastii Kadżarów. Służył jako nagroda za zasługi dla monarchy lub państwa perskiego. Dzielił się na pięć klas; mógł być nadawany zarówno cywilom, jak i wojskowym^[4].

Podział odznaczenia

Klasy orderu

Przeznaczone do nagradzania ważnych urzędników irańskich oraz obcokrajowców, którzy wyróżnili się w służbie dla kraju i monarchy, a także dygnitarzy innych państw^[1]^[2].

I klasa – Wielka Wstęga
II klasa – Wielki Oficer
III klasa – Komandor
IV klasa – Oficer
V klasa – Kawaler

Medale

Utworzone w 1920, przeznaczone dla urzędników niższej rangi, którzy wyróżnili się w służbie dla kraju i monarchy^[1]^[2]^[7]

Medal Złoty
Medal Srebrny
Medal Brązowy

Wygląd insygniów

Insygnia odznaczenia były zmodyfikowaną wersją insygniów Orderu Lwa i Słońca. Gwiazdy i odznaki wszystkich klas wykonane były ze srebra^[2]^[8].

Odznaka

Odznaka (godło) składała się z emaliowanej, okrągłej ilustracji stojącego na pustyni lwa, z zakrzywionym mieczem trzymanym w uniesionej łapie, na tle wschodzącego słońca o pięciu promieniach. Wizerunek ten umieszczono wewnątrz zielonego okręgu, a ten z kolei – wewnątrz ramki w kształcie ośmio- lub sześciopromiennej gwiazdy w przypadku klas I, II, III i IV, a w klasie V gwiazda miała cztery promienie. Zawieszka miała kształt łańcuszka z pętelką; mocowana była do wstążki lub wstęgi^[2]^[3]^[8].

Gwiazda

Gwiazda orderowa była podobna do odznaki, z tym że była ośmiopromienna, nieco większa i bez zawieszki. Wewnątrz każdego promienia przebiegał zielony, emaliowany pasek, łączący się z zielonym okręgiem okalającym ilustrację. Gwiazdę noszono w I i II klasie wraz z odznaką na wstędze, a w III klasie bez odznaki^[2].

Medal

Medal był okrągły, wykonany z metalu (złoty, srebrny lub brązowy w zależności od stopnia). Na awersie znajdowała się ilustracja podobna do tej, która znajdowała się na odznace, w postaci rzeźbionego w całości reliefu stojącego lwa, trzymającego zakrzywiony miecz w uniesionej łapie, na tle wschodzącego słońca z pięcioma promieniami. Obramowaniem wizerunku, na krawędzi medalu, był wyryty wieniec laurowy. Medal przymocowany był za pomocą klamerki-zawieszki do prostokątnej, zielonej wstążki^[3]^[7].

Wstęgi, wstążki i baretki

Wstęga (Hamāyel) lub wstążka przyporządkowana do I klasy była uszyta w kolorze zielonym z czerwonymi paskami po bokach, a w przypadku pozostałych klas orderu i stopni medalu miała kolor zielony^[1]. Wielka Wstęga miała wygląd szerokiej szarfy wieszanej z prawego ramienia do lewego boku, Wielcy Oficerowie i Komandorzy wiązali wstęgę wokół szyi, a w pozostałych klasach i wstążki były wiązane na sposób francuski jak w przypadku orderu Legii Honorowej i przypinane do lewej piesi w szeregu z innymi medalami. Wstążka oficerska miała rozetkę^[4].

Suwereni odznaczenia

Reza Szah Pahlawi (1939-1941)
Mohammad Reza Pahlawi (1941-1979)

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Portretu Władcy.

Felicjan Sławoj Składkowski – I klasa^[9]
André Malraux – I klasa^[10]
Władysław Anders – I klasa^[11]
Joseph Lawton Collins – I klasa^[12]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 379.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Decorations. [w:] Encyclopædia Iranica [on-line]. iranicaonline.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Christopher Buyers: Nishan-i-Humayun – The Imperial Order. [w:] The Pahlavi Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].
↑ Manoutchehr M. Eskandari-Qajar: Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. [w:] Qajar (Kadjar) Dynasty Pages [on-line]. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
↑ Christopher Buyers: Nishan-i-Tamtal-i-Humayun – The Decoration of the Imperial Portrait. [w:] The Qajar Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].
↑ ^a ^b Medal of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Order of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
↑ André Malraux. ordredelaliberation.fr. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-16)]. (fr.).
↑ Odznaczenia. Generał Broni Władysław Anders. wsiz.rzeszow.pl. [dostęp 2014-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)].
↑ General orders (GO 54). armypubs.army.mil. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[ko-1] Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 379.

[ei-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Decorations. [w:] Encyclopædia Iranica [on-line]. iranicaonline.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).

[od-3] Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-21]. (ang.).

[tio-4] Christopher Buyers: Nishan-i-Humayun – The Imperial Order. [w:] The Pahlavi Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].

[emq-5] Manoutchehr M. Eskandari-Qajar: Qajar (Kadjar) Orders and Decorations. [w:] Qajar (Kadjar) Dynasty Pages [on-line]. qajarpages.org. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).

[dip-6] Christopher Buyers: Nishan-i-Tamtal-i-Humayun – The Decoration of the Imperial Portrait. [w:] The Qajar Dynasty orders & decorations [on-line]. [dostęp 2014-10-29].

[mh-7] Medal of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-28]. (ang.).

[oh-8] Order of Homayoun. [w:] Orders and medals of Shah Reza Pahlavi era 1925 – 1941 [on-line]. irancollection.alborzi.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[9] „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.

[am-10] André Malraux. ordredelaliberation.fr. [dostęp 2014-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-16)]. (fr.).

[O-11] Odznaczenia. Generał Broni Władysław Anders. wsiz.rzeszow.pl. [dostęp 2014-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-01)].

[go-12] General orders (GO 54). armypubs.army.mil. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Dynastia Kadżarów	Order Portretu Przywódcy Wiernych Order Aghdas Order Cesarskiego Portretu Order Korony Order Lwa i Słońca Order Słońca Order Zulfaghara Order Sepaha Order Sztuki i Nauki
Dynastia Pahlawich	Order Pahlawiego Order Zulfaghara Order Arjamehr Order Korony Iranu Order Plejad Order Portretu Władcy Order Trzeciego Marca Order Sepaha Order Zasługi Wojskowej Medal Koronacyjny Mohammada Rezy Pahlawiego Medal 2500-lecia Imperium Perskiego
Islamska Republika Iranu	Order Islamskiej Republiki Iranu Order Niepodległości Medal Zulfaghara Order Zwycięstwa
Inne	Order Czerwonego Lwa i Słońca

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe