Osła – Wikipedia, wolna encyklopedia

Osła

wieś
Pałac w Osłej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	bolesławiecki
Gmina	Gromadka
Liczba ludności (III 2011)	551[2]
Strefa numeracyjna	075
Kod pocztowy	59-706[3]
Tablice rejestracyjne	DBL
SIMC	0364191
Położenie na mapie gminy Gromadka Osła
Położenie na mapie Polski Osła
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Osła
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego Osła
51°19′15″N 15°45′10″E/51,320833 15,752778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Osła (dawniej niem. Aslau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Gromadka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

We wsi funkcjonowało lądowisko Krzywa. Na tym terenie można dostrzec pozostałości po obozie, dawne szyny, które kładli więźniowie. Obecnie znajduje się tam strefa przemysłowa z licznymi stacjami paliw, restauracjami i zjazdem na autostradę A4.

Od 2011 roku działa tam też dom rekolekcyjny "Dom Chleba"^[4] prowadzony przez Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. Spotykają się tam grupy z całej Polski, szczególnie z diecezji legnickiej.

Osła jest jedyną miejscowością w Polsce, w której podczas mszy rezurekcyjnej odgrywana jest scena zamieszek wśród żołnierzy (bitwa żołnierzy) spowodowana zmartwychwstaniem Jezusa. Sami żołnierze wartę obejmują już od zakończenia liturgii Wielkiego Piątku.

Obecna nazwa wsi ma korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach. Łacińska bulla papieża Innocentego IV potwierdzająca uposażenie biskupstwa wrocławskiego, wystawiona w Lyonie 9 sierpnia 1254 roku, wymienia ją jako Ocenane, a w "Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego" z 1305 roku nazwę zapisano jako Ossla^[5]. Historyczna Osła to osada słowiańska powstała jeszcze przed 1200 rokiem. Kiedy została założona tutejsza posiadłość rycerska. Osła jako pierwsza ze wszystkich osad w gminie Gromadka została wymieniona w źródłach w roku 1245. Prawdopodobnie te tereny zasiedlało plemię Bobrzan. Pierwsza znana rodzina, która miała w posiadaniu Osłą, określana była przydomkiem von der Ossel (1378). Nickel von der Ossla posiadał posiadłość we wsi Osła, służył w wojskach Zakonu Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie inaczej Zakonu Krzyżackiego, więc wziął udział w bitwie pod Grunwaldem. 3 sierpnia 1825 około godziny 10 rano w miejscowej kuźni wybuchł pożar, spłonął wtedy zamek, stajnie, szopy, zabudowania dworskie, kościół ewangelicki i katolicki z przyległymi budynkami, plebanią i domem zakrystiana, górny młyn, a także 7 dużych zagród chłopskich – w sumie 1/3 wsi. Spłonęły także dokumenty o dziejach Osłej i okolic. 8 maja 1826 położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, zaś 25 grudnia nastąpiło jej uroczyste otwarcie. W roku 1845 w Osłej działały 4 wodne młyny, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników, 19 kupców i handlarzy.

W miejscowości od lipca 1944 do 10 lutego 1945 znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen^[6], w której prowadzona była produkcja podzespołów do myśliwców nocnych FW Ta-154^{[potrzebny przypis]}. Obóz składał się z pięciu baraków, z tego trzech zasiedlonych przez ponad 600 więźniów, głównie polskich. Szacuje się, że ponad 90 z nich zginęło. Większość z przetrwałych więźniów zmuszono do marszu do podobozu Mittelbau-Dora w Nordhausen^[6].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:

• Kościół Świętych Piotra i Pawła z 1826 roku.^[7] Pierwszy raz wymieniany w 1376, obecny wybudowano po wielkim pożarze wsi, który miał miejsce w sierpniu 1825.

Inne zabytki:

• Pałac sprzed 1939
• Tablica wojny 1813 z 1814
• Szkoła z 1899

• 
  Pałac w Osłej
• 
  Kościół śś. Piotra i Pawła
• 
  Pomnik ku pamięci ofiar obozu Gross-Rosen
• 
  Obelisk w centrum wsi
• 
  Szkoła w Osłej
• 
  Widok na zabudowania wiejskie w Osłej
• 
  Pałac w Osłej

• Osława-Dąbrowa
• Osławica

• Mariusz Olczak, Zdzisław Abramowicz, Gromadka. Przewodnik historyczny, Warszawa, ss. 28-58, Wydawnictwo OPPIDUM, 2003, ISBN 83-920174-0-4