French
DeutschParafia Ewangelicko-Augsburska w Brzegu – Wikipedia, wolna encyklopedia
.JPG) Kościół ewangelicko-augsburski w Brzegu, ul. Łokietka 9 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres | ul. Władysława Łokietka 9a/1 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Kościół | |
| Filie | |
| Administrator | ks. ppłk Sławomir Fonfara |
Położenie na mapie Brzegu  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
| 50°51′22″N 17°28′47″E/50,856111 17,479722 | |
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Brzegu – parafia luterańska w Brzegu, należąca do diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Jej siedziba mieści się przy ul. Łokietka 9a[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Brzeg uznawany jest obok Legnicy za kolebkę luteranizmu na Śląsku. Stało się to za sprawą księcia legnicko-brzeskiego – Fryderyka II Piasta, który poddał się argumentacji Caspra Schwenckfelda i już w roku 1523 przyjął wyznanie ewangelickie, a w 1534 wprowadził je w swoich księstwach. Nielicznych, którzy nie podporządkowali się woli książęcej, wygnał w 1535[2].
W roku 1525 w Brzegu ewangelicy stanowili dominującą większość. Przejęli oni kościół św. Mikołaja i odtąd ośrodek brzeski stał się jednym z głównych centrów luteranizmu na Śląsku. Niekorzystne dla ewangelików postanowienia w okresie rządów katolickich Habsburgów i kontrreformacji zasadniczo nie obejmowały księstwa brzeskiego. Stan ten uległ zmianie dopiero wraz ze śmiercią w 1675 r. ostatniego piasta śląskiego, Jerzego IV Wilhelma. Dopiero wówczas do akcji przeciw ewangelikom wkroczyli jezuici[2].
W latach 1564–1740 parafia była miejscem ordynacji duszpasterzy. Jednym ze znanych pastorów opiekujących się zborem brzeskim, był Johann Adam Steinmetz[2].
W 1905 roku parafia ufundowała pomnik Marcina Lutra, który został zburzony w 1945[2].
Do 1945 ewangelicy stanowili większość mieszkańców Brzegu – trzydziestotysięczne miasto zamieszkiwało około 18 000 luteran pozostających w strukturach Ewangelickiego Kościoła Unii Staropruskiej. Ponadto działała tu również parafia staroluterańska, licząca 250 wiernych[3].
Po II wojnie światowej administrację nad miejscowymi ewangelikami przejął Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP. Parafia została pozbawiona stałej opieki duszpasterskiej, nabożeństwa prowadzone były co dwa tygodnie przez ks. Karola Jadwiszczoka w kościele św. Trójcy. Po rozbiórce tej świątyni, przeniesiono je do będącego wówczas w bardzo złym stanie technicznym dawnego kościoła staroluterańskiego[3]. W okresie powojennym znaczna część dotychczasowych mieszkańców wyznania ewangelickiego wyemigrowała[2].
W 1952 parafia otrzymała stałego duchownego w osobie ks. Stanisław Żwaka, zamieszkałego w Lewinie Brzeskim, który został proboszczem-administratorem parafii w Brzegu i Kłodzku. Kolejnym brzeskim administratorem był ks. Marian Niemiec, a po nim stanowisko to objął w 1999 ks. Sławomir Fonfara, który jest pierwszym powojennym ewangelickim duszpasterzem zamieszkałym na terenie miasta[2][3].
W 2009 parafia liczyła około 100 wiernych[4].
Kościoły i kaplice
[edytuj | edytuj kod]- Kościół św. Łukasza Ewangelisty w Brzegu (parafialny) został poświęcony 10 października 1897 jako kościół staroluterański[5]. Gdy po II wojnie światowej dotychczasowy zabytkowy kościół parafialny św. Mikołaja był zrujnowany, parafia przejęła mniejszy, równie zdewastowany kościół św. Łukasza[3].
- Kościół w Karczowie, stanowiącym filiał brzeskiej parafii, poświęcono w 1892[6][7]
- Kościół Chrystusa w Nysie został przekazany miejscowej parafii ewangelickiej w 1816[8]. W latach 1938–1939 został gruntownie wyremontowany[9]. W czasie walk frontowych w 1945 został zniszczony, odbudowę zakończono w 1950[8]. Do dziś służy miejscowemu zborowi, obecnie stanowiącemu filiał parafii brzeskiej[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Brzeg. luteranie.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ a b c d e f Czembor 2003 ↓.
- ↑ a b c d Marcin Tymków: 110 Jubileusz Parafii Ewangelickiej. brzeg24.pl, 24 października 2007. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ Ksiądz też może być tatą. tuolawa.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ Kościół ewangelicko-augsburski św. Łukasza Ewangelisty w Brzegu. historia.luter2017.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ Kościoły - Karczów. gminadabrowa.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ Karczów - Kościół ewangelicko-augsburski. polska-org.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ a b Kościół ewangelicki. i.nysa.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ Kościół św. Barbary. muzeum.nysa.pl. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ Kościół - Nysa. luteranie.pl. [dostęp 2021-04-25].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Szymon Czembor, Dzieło łaski Boga. Diecezja Katowicka Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP (historia i współczesność), Katowice: Wydawnictwo „Głos Życia”, 2003, ISBN 978-83-917580-4-5.
