Paul Nitsch – Wikipedia, wolna encyklopedia

Paul Nitsch (taka wersja imienia np. w pracy Witeckiego^[1], w polskiej literaturze spotykany także zapis: Paweł Nitsch^[2]) (ur. w 1548 we Wrocławiu, zm. 12 stycznia 1609) – złotnik z okresu renesansu czynny we Wrocławiu w ostatniej ćwierci XVI w. i na początku XVII w.

Ojcem jego był wrocławski miecznik Fabian. Paul uzyskał tytuł mistrza złotnictwa w 1573 we Wrocławiu. Choć był protestantem^[3] pracował głównie dla biskupa wrocławskiego Jerina i wrocławskiej kapituły^[4]. Uważany za jednego z czołowych wrocławskich złotników II połowy XVI w. Jako pierwszy we wrocławskim złotnictwie wprowadził elementy manieryzmu oraz upowszechnił technikę trybowania^[5]. Miał córkę i sześciu synów, z których pierworodny Fabian też został mistrzem złotniczym i również tworzył dla katedry wrocławskiej^[6].

• 1586 r. - dwa srebrne ołtarzyki przenośne dla biskupa Jerina (obecnie w skarbcu katedry wrocławskiej)^[7]
• około 1590 r. - srebrny kielich dla biskupa Jerina (obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu^[7]
• 1591 (data ukończenia^[1]) - największe znane dzieło artysty: siedem srebrnych figur (wysokości metra) głównego ołtarza katedry wrocławskiej (obecnie w skarbcu katedry wrocławskiej) - figury: Chrystusa na krzyżu, obok postacie Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty, na skrzydłach ołtarza figury: św. Jana Chrzciciela, św. Wincentego, św. Andrzeja, św. Jadwigi, oprócz tego mniejsze: medalion z biustem biskupa Jerina i drugi z herbem tegoż biskupa, a także srebrne ornamenty ołtarza^[8]
• 1595 r. - srebrny lawaterz (obecnie w skarbcu katedry wrocławskiej)^[9]
• 1595 r. - srebrny ołtarzyk dla kościoła św. Bartłomieja w Trzebnicy (znany z dokumentacji przedwojennych, obecnie zaginiony)^[10]
• 1598 r. - srebrny puchar cechowy wrocławskiego cechu poszewników (znany z dokumentacji przedwojennych, obecnie zaginiony)^[10]
• 1600 r. - srebrny pacyfikał podarowany przez wrocławską kapitułę Christophowi Poppel von Lobkowitzowi (obecnie w muzeum w Mielniku lub muzeum w Roudnicy - Starzewska podaje na różnych stronach obie lokalizacje)^[10]
• blat mensy ołtarzowej (przed 1596 r.) podarowany przez wrocławską kapitułę kardynałowi Filippo Spinelli w Pradze (zaginiony) )^[11].
• zestaw srebrnych kościelnych naczyń ołtarzowych podarowanych przez wrocławską kapitułę do rzymskiego Collegium Germanicum (zaginiony)^[12].

Paulowi Nitschemu z dużym prawdopodobieństwem przypisuje się też autorstwo dwóch medali: złotego z wizerunkiem biskupa Jerina (1596 r.) oraz srebrnego z autoportretem artysty (1598)^[12].

• Witecki J., 2017: Skarbiec. Złotnictwo archikatedry wrocławskiej. Wyd. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław, 179 stron. ISBN 978-83-65563-29-3
• Starzewska M., 1977: Paweł Nitsch (1548-1609), złotnik wrocławski. Roczniki Sztuki Śląskiej, 11: 67-77. Muzeum Narodowe we Wrocławiu [1].