Pleszak – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pleszak
	Phalacrus
	Paykull, 1800
	; Phalacrus championi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Cucujiformia
Nadrodzina	zgniotki
Rodzina	pleszakowate
Podrodzina	Phalacrinae
Rodzaj	pleszak
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pleszak^[1]^[2] (Phalacrus) – rodzaj chrząszczy z rodziny pleszakowatych.

Morfologia

Chrząszcze o ciele długości od 1,6 do 3,5 mm, w zarysie okrągławym, owalnym lub odwrotnie jajowatym, z wierzchu wysklepionym. Ubarwienie jest czarne z czarnymi lub ciemnobrązowymi czułkami oraz czarnymi, brązowymi lub żółtobrązowymi odnóżami. Połysk ciała bywa od metalicznego po zmatowiały. Czułki mają buławkę zbudowaną z luźno zestawionych członów. Głaszczki szczękowe cechują się wydłużonym, walcowatym członem ostatnim. Przedplecze jest trapezowate, delikatnie i stosunkowo gęsto punktowane. Odległości między punktami na przedpleczu są nie mniejsze niż dwukrotność ich średnicy. Kształt tarczki jest trójkątny, a jej rozmiary stosunkowo duże. Na powierzchni pokryw obecna jest mikrorzeźba w formie delikatnego siateczkowania lub drobnego punktowania, niekiedy miejscami rozmieszczonego w szeregach. Rządek przyszwowy jest pojedynczy, dobrze widoczny. Zapiersie ma półkoliste linie biodrowe. Odnóża mają spłaszczone bocznie uda i golenie. Przednia para goleni ma kolce na zewnętrznej krawędzi. Odwłok samicy ma pokładełko porośnięte licznymi, dobrze widocznymi szczecinkami^[3].

Ekologia i występowanie

Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są mykofagiami żerującymi na zarodnikach grzybów, w tym rdzy, głowniaków i workowców. Larwy przechodzą rozwój w porażonych grzybami nasionach i kłosach wiechlinowatych i ciborowatych. Osobniki dorosłe spotykane są także na roślinach zielnych i krzewach. W klimacie umiarkowanym zimują np. w ściółce i pod korą drzew^[3]^[4].

Takson kosmopolityczny, w krainie palearktycznej reprezentowany przez około 30 gatunków^[3], z których 16 stwierdzono na kontynencie europejskim^[5]. W Polsce odnotowano występowanie 6 z nich^[3]^[4] (zobacz: pleszakowate Polski).

Taksonomia

Rodzaj ten wprowadzony został w 1800 roku przez Gustafa von Paykulla^[6]. Obejmuje ponad 100 opisanych gatunków^[7]^[8]:

Phalacrus acaciae Montrouzier, 1861
Phalacrus acutangulus Kirsch, 1873
Phalacrus aethiops Gerstaecker, 1871
Phalacrus affinis Motschulsky, 1866
Phalacrus alluaudi Guillebeau, 1896
Phalacrus americanus Guillebeau, 1894
Phalacrus apicalis Guillebeau, 1894
Phalacrus apicipennis Brèthes, 1924
Phalacrus arizonicus Casey, 1916
Phalacrus aterrimus Wollaston, 1867
Phalacrus atrolucens Casey, 1916
Phalacrus atticus Guillebeau, 1894
Phalacrus australis Brèthes, 1922
Phalacrus bataviensis Champion, 1925
Phalacrus borealis Lafer, 1992
Phalacrus brasiliensis Guillebeau, 1894
Phalacrus brevidens Champion, 1925
Phalacrus brunnipes Brisout, 1863
Phalacrus burrundiensis Blackburn, 1891
Phalacrus californicus Casey, 1916
Phalacrus capax Casey, 1916
Phalacrus capreolus Švec, 2006
Phalacrus caricis Sturm, 1807
Phalacrus caseyi Guillebeau, 1894
Phalacrus cervus Champion, 1925
Phalacrus championi Guillebeau, 1892
Phalacrus conjunctus Casey, 1890
Phalacrus cooteri Švec, 2006
Phalacrus corruscus (Panzer, 1797)
Phalacrus corvinus Guillebeau, 1894
Phalacrus curticornis Švec, 2006
Phalacrus exaluminatus Lyubarsky, 2003
Phalacrus fimetarius (Fabricius, 1775)
Phalacrus flavangulus Chevrolat, 1863
Phalacrus flavicornis Sharp, 1888
Phalacrus frater Flach, 1888
Phalacrus germanus Sharp, 1888
Phalacrus grossus Erichson, 1845
Phalacrus grouvellei Guillebeau, 1892
Phalacrus havai Švec, 2006
Phalacrus illini Casey, 1916
Phalacrus immarginatus Champion, 1925
Phalacrus incommodus Flach, 1888
Phalacrus indus Motschulsky, 1858
Phalacrus insignis Lea, 1932
Phalacrus insularis Guillebeau, 1892
Phalacrus jejunus Casey, 1916
Phalacrus kuznetzovi Lafer, 1992
Phalacrus lateralis Guillebeau, 1893
Phalacrus laticlava Champion, 1925
Phalacrus lucidus Sharp, 1888
Phalacrus luteicornis Champion, 1924
Phalacrus mandibularis (Motschulsky, 1858)
Phalacrus maspalomensis Palm, 1975
Phalacrus maximus Fairmaire, 1852
Phalacrus mayeti Guillebeau, 1892
Phalacrus mediocris Casey, 1916
Phalacrus mexicanus Hetschko, 1930
Phalacrus micans Guillebeau, 1893
Phalacrus misellus Guillebeau, 1893
Phalacrus montrouzieri Hetschko, 1928
Phalacrus oblongulus Motschulsky, 1866
Phalacrus obscurus Sharp, 1888
Phalacrus obsidianus Casey, 1916
Phalacrus obsoletepunctatus Tournier, 1879
Phalacrus ovalis LeConte, 1856
Phalacrus penicillatus Say, 1834
Phalacrus perfusorius Lyubarsky, 2003
Phalacrus picipennis Champion, 1925
Phalacrus politus Melsheimer, 1844
Phalacrus propinquus Guillebeau, 1894
Phalacrus pumilio LeConte, 1856
Phalacrus punctatus Champion, 1925
Phalacrus raffrayi Guillebeau, 1894
Phalacrus reticulosus Casey, 1916
Phalacrus rolciki Švec, 2006
Phalacrus rubidus Motschulsky, 1858
Phalacrus ruficornis Boheman, 1858
Phalacrus rufitarsis Motschulsky, 1858
Phalacrus rufoguttatus Lyubarsky, 1994
Phalacrus rupimontis Casey, 1916
Phalacrus saueri Švec, 2006
Phalacrus sayi Casey, 1889
Phalacrus scutellaris Sharp, 1888
Phalacrus seriatus LeConte, 1856
Phalacrus sericeus Kirsch, 1873
Phalacrus seriepunctatus Brisout, 1863
Phalacrus sharpi Guillebeau, 1894
Phalacrus siculus Tournier, 1889
Phalacrus simoni Guillebeau, 1893
Phalacrus simplex LeConte, 1856
Phalacrus snizeki Švec, 2006
Phalacrus striatodiscus Champion, 1925
Phalacrus striatus Hatch, 1962
Phalacrus subacutus Casey, 1916
Phalacrus substriatus Gyllenhal, 1813
Phalacrus subtropicus Casey, 1916
Phalacrus tarsalis Guillebeau, 1894
Phalacrus tenebrosus Guillebeau, 1894
Phalacrus tenuicornis Champion, 1925
Phalacrus tropicus Kirsch, 1870
Phalacrus uniformis (Blackburn, 1891)
Phalacrus validiceps Casey, 1916
Phalacrus vernicatus Casey, 1916
Phalacrus vicinus Guillebeau, 1894

Przypisy

↑ Jan Kinel, Roman Kuntze: Chrząszcze i motyle krajowe. Przewodnik do określania rodzin i rodzajów. Warszawa: Komitet Wydawniczy Podręczników Akademickich, 1931.
↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I zoologiczny, oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 102.
↑ ^a ^b ^c ^d Zdzisław Cmoluch: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 58 Phalacridae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Oficyna Wydawnicza Turpress, 1997.
↑ ^a ^b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
↑ Phalacrus Paykull, 1800. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-29].
↑ G. von. Paykull: Fauna Svecica. Insecta. Vol. 3. Upsaliae: Joh. F. Edman, 1800, s. 1-459.
↑ genus Phalacrus Paykull, 1800. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-08-29].
↑ M.L. Gimmel: World checklist of valid names in Phalacridae. 2008. [dostęp 2023-08-29].

[kk-1] Jan Kinel, Roman Kuntze: Chrząszcze i motyle krajowe. Przewodnik do określania rodzin i rodzajów. Warszawa: Komitet Wydawniczy Podręczników Akademickich, 1931.

[mdl-2] Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I zoologiczny, oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 102.

[Cmoluch-3] Zdzisław Cmoluch: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 58 Phalacridae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Oficyna Wydawnicza Turpress, 1997.

[Burakowskietal-4] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.

[fe-5] Phalacrus Paykull, 1800. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-29].

[Paykull-6] G. von. Paykull: Fauna Svecica. Insecta. Vol. 3. Upsaliae: Joh. F. Edman, 1800, s. 1-459.

[biolib-7] us Phalacrus Paykull, 1800. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-08-29].

[Gimmel-8] M.L. Gimmel: World checklist of valid names in Phalacridae. 2008. [dostęp 2023-08-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]