Piastunka (Augustine Roulin) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Piastunka (Augustine Roulin)
La Berceuse, portret van Madame Roulin
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1889
Medium	olej na płótnie
Wymiary	93,0 × 74,0 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Nowy Jork
Lokalizacja	Metropolitan Museum of Art
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pani Roulin kołysząca kołyską
La Berceuse, portret van Madame Roulin
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1889
Medium	olej na płótnie
Wymiary	92,7 × 73,8 cm
	Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Art Institute of Chicago
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piastunka (Augustine Roulin)
La Berceuse, portret van Madame Roulin
Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1888
Medium	olej na płótnie
Wymiary	92,0 × 73,0 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Otterlo
Lokalizacja	Kröller-Müller Museum
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piastunka (Augustine Roulin)

La Berceuse, portret van Madame Roulin

Autor

Vincent van Gogh

Data powstania

1889

Medium

olej na płótnie

Wymiary

92,7 × 73,8 cm

Miejsce przechowywania

Lokalizacja

Museum of Fine Arts w Bostonie

Multimedia w Wikimedia Commons

Piastunka (Augustine Roulin)

La Berceuse, portret van Madame Roulin

Autor

Vincent van Gogh

Data powstania

1889

Medium

olej na płótnie

Wymiary

91,0 × 71,5 cm

Miejsce przechowywania

Miejscowość

Amsterdam

Lokalizacja

Stedelijk Museum

Multimedia w Wikimedia Commons

Piastunka (Augustine Roulin) (w oryg. fr. La berceuse (Augustine Roulin), hol. La Berceuse, portret van Madame Roulin) – zbiorczy tytuł 5 obrazów–portretów Augustine Roulin, namalowanych przez Vincenta van Gogha w okresie od grudnia 1888 do marca 1889 podczas jego pobytu w miejscowości Arles:

Piastunka (Augustine Roulin)^[1] namalowany w grudniu 1888, obecnie w zbiorach Kröller-Müller Museum w Otterlo. Nr kat.: F 504, JH 1665.
Pani Roulin kołysząca kołyską^[2] namalowany w styczniu 1889, obecnie w zbiorach Art Institute of Chicago w Chicago. Nr kat.: F 506, JH 1670.
Piastunka (Augustine Roulin)^[3]^[4] namalowany w styczniu 1889, obecnie w zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Nr kat.: F 505, JH 1669.
Piastunka (Augustine Roulin)^[5] namalowany w lutym 1889, obecnie w Museum of Fine Arts w Bostonie. Nr kat.: F 508, JH 1671.
Piastunka (Augustine Roulin)^[6] namalowany w marcu 1889, obecnie w Stedelijk Museum w Amsterdamie. Nr kat.: F 507, JH 1669.

Historia

W pierwszych miesiącach swojego pobytu w Arles van Gogh zarzucił malarstwo portretowe, prawdopodobnie z braku modeli. Ale już w połowie sierpnia 1888 informował brata Theo o namalowaniu pierwszych portretów Cierpliwego Escaliera i Josepha Roulina, naczelnika urzędu pocztowego przy przystanku kolejowym w Arles^[7]. W okresie od grudnia 1888 do stycznia 1889 namalował pierwsze portrety Augustine Roulin (1851–1930), żony Roulina. Podczas swych wizyt u Roulinów widział często Augustine, matkę trojga dzieci, siedzącą na krześle i trzymającą w rękach sznur, którym kołysała kołyskę z leżącą w niej 6-miesięczną córeczką Marcelle.

Mam właśnie portret żony Roulina, nad którym pracowałem, zanim zachorowałem. Jego kolory obejmują zakres od różowego do pomarańczowego, przechodząc w [kolory] żółte i cytrynowe z jasną i ciemną zielenią. Byłbym bardzo zadowolony, gdybym mógł go ukończyć, ale obawiam się, że ona już nie zechce mi pozować, jej mąż wyjechał.^[8]

Dzieje obrazu po śmierci van Gogha

Dzieje obrazu po śmierci artysty nie są rozstrzygnięte ani kompletne. Jedna z kopii^[a] prawdopodobnie trafiła w ręce jego brata Theo, który powierzył ją z kolei Julienowi-François Tanguy. W 1905 obraz został zakupiony w Salonie Niezależnych w Paryżu przez hr. Antoine de la Rochefoucauld. Ten sprzedał ją Paulowi Rosenbergowi, a on z kolei w 1928 sprzedał dzieło Johnowi Taylorowi Spauldingowi. Spauding podarował w 1948 obraz Museum of Fine Arts w Bostonie, w zbiorach którego obraz obecnie się znajduje^[9].

Opis i symbolika

Obraz Piastunka przedstawia kobietę siedzącą na tle pstrokatej tapety z motywem kwiatów i girland. Grubymi pociągnięciami pędzla artysta oddał jej korpulentne kształty oraz zaokrąglone ramiona. Pulchne ręce ze sznurem od kołyski, złożone na brzuchu, zostały przedstawione w barwach jaśniejszych niż twarz. Mocny kontur oddziela zieloną kamizelkę i spódnicę od czerwonej podłogi eksponując stylizowane na drzeworyt kolorowe płaszczyzny^[10]. Widoczny w ręku kobiety sznur prowadzi do niewidocznej na obrazie kołyski, w której spoczywa dziecko. Wzrok kobiety jest skierowany w dal. Przy oparciu fotela Augustine Roulin van Gogh umieścił napis „La Berceuse”. Wyjaśniając ten tytuł napisał: „Nazywam go ‘Piastunka’ lub po prostu 'kołysanka albo kobieta kołysząca kołyskę'”^[b]. Tytuł obrazu wykracza poza dosłowność wykonywanej przez kobietę czynności. Symbolika zawarta w przesłaniu obrazu nawiązuje do opowiadań Gauguina o jego żeglarskich podróżach dookoła świata w latach 1868–1870, stanowi także nawiązanie do powieści Pierre’a Lotiego „Islandzki Rybak” („Pêcheur d’Islande”) z 1886, której motywem są długie, samotne wyprawy rybaków w morze i ich tęsknota za domem^[11]. W liście do Gauguina z 21 stycznia 1889 van Gogh pisał:

Uważam, że gdyby umieścić to płótno na łodzi rybaka z Islandii, można by poczuć w nim kołysankę^[12].

Szerzej rozwinął ten wątek w liście do Theo z 28 stycznia:

Co do tematu tego płótna, to powiedziałem właśnie Gauguinowi, kiedy razem rozmawialiśmy o islandzkich rybakach i ich melancholijnej izolacji, wystawionych na te wszystkie niebezpieczeństwa, samotnych na smutnym morzu, powiedziałem właśnie o tym Gauguinowi, że w następstwie tych osobistych rozmów wpadłem na pomysł namalowania takiego obrazu, żeby żeglarze, dzieci i męczennicy jednocześnie, widząc go w kabinie łodzi islandzkich rybaków, mogli doświadczyć uczucia kołysania, przypominając sobie własne kołysanki. Obraz wygląda teraz, że tak powiem, jak chromolitografia z bazaru. Kobieta ubrana na zielono, z pomarańczowymi włosami, umieszczona na zielonym tle z różowymi kwiatami. Te dysonansowe kontrasty jaskrawego różu, krzykliwego oranżu, żywej zieleni są stonowane plamami czerwieni i zieleni. Wyobrażam sobie te płótna właśnie pomiędzy słonecznikami, które w ten sposób będą stanowiły lampy lub świeczniki po ich bokach, tego samego rozmiaru; w ten sposób 7 lub 9 płócien stanowić będzie całość. (Chciałbym zrobić powtórkę dla Holandii, jeśli tylko znów będę miał modelkę).^[13]

Van Gogh czuł, iż obraz matki-piastunki mógł świetnie nadawać się sypialni rybaków, stanowiąc dla nich przypomnienie czasów dziecinnych poprzez porównanie kołysania łodzi i kołyski. Obrazy Piastunki powstawały w czasie, kiedy artysta sam potrzebował pocieszenia i ukojenia po zerwaniu z Gauguinem^[11].

Zaplanowany przez van Gogha tryptyk: w środku obraz Piastunki, „oświetlany” po bokach przez dwa obrazy ze słonecznikami

Obrazy Piastunki zdradzają dziedzictwo wpływu Gauguina nie tylko co do stylu, ale i co do nastroju, ponieważ jest w nich coś mrocznego pomimo jaskrawych kolorów, uwydatnionych przez agresywne komplementarne zestawienie czerwieni i zieleni^[14].

Kompozycja obrazu jest prosta i całkowicie utrzymana w stylu prostych ludzi z rodziny Roulin, gustujących w mocnych kolorach i muzyce granej na pozytywie. Tacy ludzie, według van Gogha, znali niekiedy proste życiowe prawdy bardziej, niż słynni bywalcy salonów literackich^[15]

Zobacz też

Uwagi

↑ Dzieje dotyczą obrazu znajdującego się w zbiorach Museum of Fine Arts w Bostonie.
↑ Takie m.in. znaczenie wyraz „berceuse” w jęz. francuskim.

Przypisy

↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: Madame Roulin Rocking the Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ Kathryn Calley-Galitz: Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Warszawa: Arkady, 2020, s. 448. ISBN 978-83-213-5048-6.
↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. s. 56.
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 739 : To Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 22 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „J’ai en train le portrait de la femme Roulin où je travaillais avant d’être malade. J’avais arrangé là-dedans les rouges depuis le rose jusqu’à l’orangé, lequel montait dans les jaunes jusqu’au citron avec des verts clairs et sombres. Si je pouvais terminer cela, cela me ferait bien plaisir mais je crains qu’elle ne voudra plus poser, son mari absent.–” (fr.).
↑ Museum Of Fine Arts Boston: Lullaby: Madame Augustine Roulin Rocking a Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. s. 57.
↑ ^a ^b The Art Institute of Chicago: Analysis: Van Gogh’s Madame Roulin Rocking the Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 739 : To Paul Gauguin. Arles, Monday, 21 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „Et je crois que si on plaçait cette toile telle quelle dans un bateau de pêcheurs même d’Islande, il y en aurait qui sentiraient là-dedans la berceuse.” (fr.).
↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 743: To Theo van Gogh. Arles, Monday, 28 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „Je viens de dire à Gauguin au sujet de cette toile, que lui et moi ayant causé des pêcheurs d’Islande et de leur isolement mélancolique, exposés à tous les dangers, seuls sur la triste mer, je viens d’en dire à Gauguin qu’en suite de ces conversations intimes il m’était venu l’idée de peindre un tel tableau que des marins, à la fois enfants et martyrs, le voyant dans la cabine d’un bateau de pêcheurs d’Islande, éprouveraient un sentiment de bercement leur rappelant leur propre chant de nourrice. Maintenant cela ressemble si l’on veut à une chromolithographie de bazar. Une femme vêtue de vert à cheveux orangé se détâche contre un fond vert à fleurs roses. Maintenant ces disparates aiguës de rose cru, orangé cru, vert cru, sont attendris par des bémols des rouges et verts. Je m’imagine ces toiles juste entre celles des tournesols – qui ainsi forment des lampadaires ou candelabres à côté, de même grandeur; et le tout ainsi se compose de 7 ou de 9 toiles.– (j’aimerais faire une répétition encore pour la Hollande si je peux ravoir le modèle).” (fr.).
↑ D.M. Field: Van Gogh. s. 269.
↑ Janice Anderson: Vincent van Gogh. s. 43.

Bibliografia

Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.).
Janice Anderson: Vincent van Gogh. Bokia, 1994. ISBN 91-7115-030-7. (szw.).
D.M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Piastunka (Augustine Roulin)

Analiza obrazu na stronie Art Institure of Chicago (ang.)
Opis obrazu na stronie Metropolitan Museum of Art (ang.)
Opis obrazu w Museum of Fine Arts (ang.)

[9] Dzieje dotyczą obrazu znajdującego się w zbiorach Museum of Fine Arts w Bostonie.

[12] Takie m.in. znaczenie wyraz „berceuse” w jęz. francuskim.

[1] David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[2] David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: Madame Roulin Rocking the Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[Arkady-3] Kathryn Calley-Galitz: Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Warszawa: Arkady, 2020, s. 448. ISBN 978-83-213-5048-6.

[4] David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[5] David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[6] David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[7] Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. s. 56.

[8] Van Gogh Museum, Amsterdam: 739 : To Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 22 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „J’ai en train le portrait de la femme Roulin où je travaillais avant d’être malade. J’avais arrangé là-dedans les rouges depuis le rose jusqu’à l’orangé, lequel montait dans les jaunes jusqu’au citron avec des verts clairs et sombres. Si je pouvais terminer cela, cela me ferait bien plaisir mais je crains qu’elle ne voudra plus poser, son mari absent.–” (fr.).

[10] Museum Of Fine Arts Boston: Lullaby: Madame Augustine Roulin Rocking a Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[11] Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. s. 57.

[Analysis-13] The Art Institute of Chicago: Analysis: Van Gogh’s Madame Roulin Rocking the Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).

[14] Van Gogh Museum, Amsterdam: 739 : To Paul Gauguin. Arles, Monday, 21 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „Et je crois que si on plaçait cette toile telle quelle dans un bateau de pêcheurs même d’Islande, il y en aurait qui sentiraient là-dedans la berceuse.” (fr.).

[15] Van Gogh Museum, Amsterdam: 743: To Theo van Gogh. Arles, Monday, 28 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „Je viens de dire à Gauguin au sujet de cette toile, que lui et moi ayant causé des pêcheurs d’Islande et de leur isolement mélancolique, exposés à tous les dangers, seuls sur la triste mer, je viens d’en dire à Gauguin qu’en suite de ces conversations intimes il m’était venu l’idée de peindre un tel tableau que des marins, à la fois enfants et martyrs, le voyant dans la cabine d’un bateau de pêcheurs d’Islande, éprouveraient un sentiment de bercement leur rappelant leur propre chant de nourrice. Maintenant cela ressemble si l’on veut à une chromolithographie de bazar. Une femme vêtue de vert à cheveux orangé se détâche contre un fond vert à fleurs roses. Maintenant ces disparates aiguës de rose cru, orangé cru, vert cru, sont attendris par des bémols des rouges et verts. Je m’imagine ces toiles juste entre celles des tournesols – qui ainsi forment des lampadaires ou candelabres à côté, de même grandeur; et le tout ainsi se compose de 7 ou de 9 toiles.– (j’aimerais faire une répétition encore pour la Hollande si je peux ravoir le modèle).” (fr.).

[16] D.M. Field: Van Gogh. s. 269.

[17] Janice Anderson: Vincent van Gogh. s. 43.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]

[b]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Ogólne	Biografia Chronologia Listy Postimpresjonizm
Rodzina	brat Theo siostra Willemina szwagierka Johanna Andries Bonger reżyser Theo van Gogh
Przyjaciele	Anthon van Rappard Paul Gachet Paul Gauguin Émile Bernard John Peter Russell Eugène Boch Anna Boch Anton Mauve Albert Aurier
Znawcy twórczości	Jacob Baart de la Faille Jan Hulsker
Grupy obrazów	Autoportrety Dwa krzesła Japońszczyzna Słoneczniki Tkacz Wiejskie chaty Wieża starego kościoła w Nuenen
Obrazy	Agostina Segatori siedząca w kawiarni du Tambourin Alejka w Ogrodzie Luksemburskim Alyscamps Arlezjanka Arlezjanka (Pani Ginoux) Autoportret (F 345) Autoportret (F 626) Autoportret (F 627) Autoportret (dedykowany Paulowi Gauguinowi) Autoportret przed sztalugą Autoportret z zabandażowanym uchem Barki z węglem Biały dom w nocy Bzy Chaty kryte strzechą Chaty kryte strzechą pod wzgórzem Cyprysy Cyprysy z dwoma postaciami kobiet Czaszka z palącym się papierosem Czerwona winnica Ćma pawica Dobry Samarytanin Dolina z oraczem widzianym z góry Dom publiczny Dom Vincenta w Arles Domy w Auvers Droga w Auvers po deszczu Droga z cyprysem i gwiazdą Drzewa i poszycie Drzewa oliwne z Alpilles w tle Dwa ścięte słoneczniki Dziecko Marcelle Roulin Dziedziniec szpitala w Arles Dziecko z pomarańczą Fotel Paula Gauguina Gaj oliwny Głowa kobiety z rozpiętymi włosami Gwiaździsta noc Gwiaździsta noc nad Rodanem Irys Irysy Jedzący kartofle Kobieta siedząca przy kołysce Kościół w Auvers Krajobraz górski za szpitalem świętego Pawła Krzesło Vincenta z jego fajką Kwitnące różowe drzewo brzoskwiniowe Kwitnący migdałowiec Kwitnący ogród Kwitnący sad otoczony cyprysami Kwitnący sad z widokiem na Arles La Mousmé Le Moulin de la Galette Łąka w górach: Le Mas de Saint Paul Łodzie rybackie na plaży w Saintes-Maries-de-la-Mer Malarz w drodze do pracy Marguerite Gachet przy pianinie Marguerite Gachet w ogrodzie Martwa natura: deska kreślarska, fajka, cebule i wosk pieczątkarski Martwa natura: wazon z irysami Martwa natura: wazon z pięcioma słonecznikami Martwa natura: wazon ze słonecznikami Martwa natura: wazon z różami Martwa natura z Biblią Martwa natura z francuskimi powieściami i różą Martwa natura z niebieskim emaliowanym dzbankiem do kawy, ceramiką i owocami Matka Roulin ze swym dzieckiem Młyn wodny w Gennep Most Langlois w Arles Most nad Sekwaną w Asnières Naga kobieta leżąca na łóżku Naprawiający drogę Nocna kawiarnia Oddział w szpitalu w Arles Ogrodzone pole ze wschodzącym słońcem Ogród Daubigny’ego Ogród poetów Ogród Szpitala Świętego Pawła Para butów Para zakochanych Pejzaż Auvers w deszczu Pejzaż o zmierzchu Pejzaż wieczorny ze wschodzącym księżycem Pejzaż z przechadzającą się parą i półksiężycem Pejzaż ze śniegiem Piastunka (Augustine Roulin) Pierwsze kroki Pietà Pokój van Gogha w Arles Pole pszenicy przed burzą Pole pszenicy w deszczu Pole pszenicy z białym domem w Auvers Pole pszenicy z cyprysami Pole pszenicy z krukami Pole pszenicy ze skowronkiem Pole pszenicy ze żniwiarzem i słońcem Południe – Odpoczynek od pracy Portret Adeline Ravoux Portret doktora Félixa Reya Portret doktora Gacheta Portret Eugène’a Bocha Portret kobiety z czerwoną wstążką Portret listonosza Józefa Roulina Portret matki artysty Portret Millieta, podporucznika żuawów Portret „Ojca” Tanguy Ratusz w Auvers 14 lipca 1890 Restauracja de la Sirène w Asnières Sala taneczna w Arles Siewca Snopy pszenicy Sosny i mlecze w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Sosny z postacią w ogrodzie Szpitala Świętego Pawła Spacer więźniów Stara wieża pośród pól Stary człowiek w smutku Szachownice cesarskie w miedzianym wazonie Śnieżny krajobraz z Arles w tle Taras kawiarni w nocy Ulica w Saintes-Maries Wazon z cyniami i innymi kwiatami Wejście do parku publicznego w Arles Widok morza w Saintes-Maries Widok morza w Scheveningen Widok na Arles z irysami na pierwszym planie Widok na Vessenots nieopodal Auvers Widok Saintes-Maries Widzowie na arenie w Arles Wierzby o zachodzie słońca Włoszka Wskrzeszenie Łazarza Wspomnienie ogrodu w Etten Zachód słońca koło Montmajour Zachód słońca: pola pszenicy w pobliżu Arles Zielona winnica Zielone pole pszenicy z cyprysem Żniwa w La Crau z Montmajour w tle Żuaw
Akwarele	Dom Vincenta w Arles (Żółty Dom) Łodzie rybackie na plaży Most Langlois w Arles Nocna kawiarnia Żniwa w Prowansji, po lewej Montmajour Żuaw
Rysunki	Dziedziniec szpitala w Arles Gwiaździsta noc Jedzący kartofle Kobieta szyjąca, z dziewczynką La Mousmé Most Langlois w Arles Pole pszenicy z cyprysami Sien Smutek Ulica w Saintes-Maries Żuaw
Akwaforty	Portret doktora Gacheta: mężczyzna z fajką
Obrazy przypisywane van Goghowi	Martwa natura z kuflem piwa i owocami Autoportret z okaleczonym uchem
Kolekcje publiczne	Muzeum Vincenta van Gogha Kröller-Müller Museum Musée d’Orsay
Van Gogh w sztuce	filmy: Pasja życia (1956) Vincent. Życie i twórczość Vincenta van Gogha (1987) Vincent i Theo (1990) Sny (1990) Van Gogh (1991) Twój Vincent (2017) Van Gogh. U bram wieczności (2019)