α-Pinen – Wikipedia, wolna encyklopedia

α-Pinen
Z lewej enancjomer 1S,5S, z prawej 1R,5R
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C10H16

Masa molowa

136,23 g/mol

Wygląd

bezbarwna ciecz

Identyfikacja
Numer CAS

80-56-8 (nieokreślony izomer)
7785-70-8 (+)-α-pinen
7785-26-4 (−)-α-pinen

PubChem

440968

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

α-Pinenorganiczny związek chemiczny z grupy cyklicznych monoterpenów. Główny składnik terpentyny otrzymywanej z żywicy sosnowej. Stosowany jest w kosmetyce jako składnik perfum oraz jako surowiec do otrzymywania innych środków zapachowych, np. α-terpineolu(inne języki), limonenu lub bergaptolu(inne języki).

Główne reakcje z udziałem α-pinenu:

Izomery

[edytuj | edytuj kod]

α-Pinen ma dwa enancjomery, (+)-(1R,5R)-α-pinen oraz (−)-(1S,5S)-α-pinen, obydwa występują w naturze w olejkach eterycznych wielu roślin, głównie iglastych.

Znanych jest też kilka izomerów konstytucyjnych pinenu, różniących się między sobą położeniem wiązania podwójnego. Każdy z nich ma dwa enancjomery, oznaczane zwyczajowo (+) i (−).

Izomery konstytucyjne i stereoizomery pinenu
Nazwa (+)-α-Pinen (−)-α-Pinen (+)-β-pinen(inne języki) (−)-β-Pinen (+)-cis-δ-Pinen (−)-cis-δ-Pinen
Wzór strukturalny Struktur von (+)-α-Pinen Struktur von (−)-α-Pinen Struktur von (+)-β-Pinen Struktur von (−)-β-Pinen (+)-cis-δ-Pinen (−)-cis-δ-Pinen
Numer CAS 7785-70-8 7785-26-4 127-91-3 18172-67-3
80-56-8 (stereochemia pominięta) 19902-08-0 (stereochemia pominięta)|
PubChem 82227[4] 440968[5] 10290825[6] 440967[7] 12314302[8]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f α-Pinen (nr 147524) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
  3. α-Pinen (nr 147524) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-05-20]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. (+)-alpha-Pinene, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 82227 [dostęp 2024-08-13] (ang.).
  5. (-)-alpha-Pinene, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 440968 [dostęp 2024-08-13] (ang.).
  6. (+)-beta-Pinene, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 10290825 [dostęp 2024-08-13] (ang.).
  7. (-)-beta-Pinene, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 440967 [dostęp 2024-08-13] (ang.).
  8. cis-delta-Pinene, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 12314302 [dostęp 2024-08-13] (ang.).