Piotr Ryba – Wikipedia, wolna encyklopedia

Piotr Teodor Ryba
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

8 września 1897
Łapanów

Data i miejsce śmierci

23 sierpnia 1963
Katowice

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Bataliony Chłopskie
ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

73 pułk piechoty
80 pułk piechoty
16 pułk piechoty
2 zapasowy pułk piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa

Późniejsza praca

pracownik Miejskiej Komunikacji Samochodowej

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę

Piotr Teodor Ryba (ur. 8 września 1897 w Łapanowie, zm. 23 sierpnia 1963 w Katowicach) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 8 września 1897 w Łapanowie, w rodzinie Jana. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Łapanowie, ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Podczas I wojny światowej pełnił służbę w armii austro-węgierskiej jako dowódca plutonu a później kompanii piechoty. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego.

W Wojsku Polskim służył przez cały okres do 1939, między innymi jako oficer 73 Pułku Piechoty w Katowicach[1][2], 80 pułku piechoty w Słonimiu[3] i 16 pułku piechoty w Tarnowie[4]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 i 27. lokatą[5], na stopień majora mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 45. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. W chwili wybuchu II wojny światowej był dowódcą I batalionu 16 pp.

W kampanii wrześniowej 1939, po bitwie w rejonie Pszczyny, 2 września, mjr Ryba stanął na czele mieszanej grupy bojowej w składzie I i IV batalionów i plutonu przeciwpancernego 16 pp, baterii artylerii 6 pal, trzech plutonów kompanii Obrony Narodowej „Kęty” z Oświęcimskiego Batalionu ON i żołnierzy z innych oddziałów (m.in. 12 pp i 20 pp), wycofującej się w nocy z 2 na 3 września lasami z okrążenia niemieckiego. Grupa ta wycofała się na południowy wschód od Międzyrzecza, tocząc walki ze ścigającymi ją Niemcami. Podczas dalszego marszu w kierunku Oświęcimia, rano 4 września grupa rozproszyła sztab niemieckiej 5 Dywizji Pancernej w pałacyku pod Rajskiem, lecz w następującym boju w oparciu o Sołę, poniosła straty na skutek kontrakcji niemieckich czołgów i piechoty. Forsowanie wezbranej Soły sprawiało trudności, dopiero pod wieczór major Ryba z grupą żołnierzy sforsował Sołę pod Osiekiem i dotarł do sztabu 6 Dywizji Piechoty w Skawinie.

Podczas dalszych działań Piotr Ryba dostał się do niewoli niemieckiej, ale uciekł w Krakowie z transportu. Ukrywał się pod nazwiskiem Jan Grzywacz początkowo w Krakowie, później w rejonie Dębicy i Mielca. W 1942 wstąpił tam do oddziału partyzanckiego Batalionów Chłopskich im. W. Witosa, służąc tam jako instruktor.

Po wyzwoleniu tych ziem, w sierpniu 1944 wstąpił do Wojska Polskiego i został dowódcą batalionu w 2 zapasowym pułku piechoty w Rzeszowie. W grudniu 1945 awansował na stopień podpułkownika. W jednostce tej służył do czerwca 1946, w charakterze kierownika sekcji wyszkolenia bojowego i zastępcy szefa Wydziału Operacyjnego. Po zakończeniu służby w wojsku zamieszkał w Katowicach, gdzie pracował w Miejskiej Komunikacji Samochodowej.

Był mężem Wandy z Jaroszów (ur. 1912).

Awanse

[edytuj | edytuj kod]
  • porucznik - zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
  • kapitan - ze starszeństwem z 1 lipca 1925
  • major - ze starszeństwem z 19 marca 1937

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 334, 429.
  2. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 294, 373.
  3. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 94, 215.
  4. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 57, 546.
  5. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty - 5 czerwiec 1935 r.. Warszawa: 1935, s. 54. [dostęp 2022-01-25].
  6. Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 380.
  7. M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  8. M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/819 - na wniosek Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Władysław Bartosz, „Major Piotr Ryba” oraz Aleksander Bukko, „Bój pod Rajskiem” [w:] Za Wolność i Lud nr 37 z 10 września 1988.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.