Pomarańcza bergamota – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pomarańcza bergamota
	; Pokrój rośliny.
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	rutowate
Rodzaj	cytrus
Gatunek	pomarańcza bergamota
	Nazwa systematyczna
	Citrus bergamia Risso & Poit.; Hist. nat. orangers 1:111, t. 53-56. 1819
Synonimy
	Citrus aurantium subsp. bergamia (Risso & Poit.) Wight & Arn. ex Engl.; Citrus aurantium var. bergamia Loisel.;
	Citrus aurantium subsp. bergamia (Risso & Poit.) Wight & Arn. ex Engl.; Citrus aurantium var. bergamia Loisel.;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Pomarańcza bergamota (bergamota, bergamotka) (Citrus bergamium) – gatunek rośliny z rodziny rutowatych^[3]. Jej ojczyzna jest nieznana, przypuszcza się, że pochodzi z Indii^[4]. Uprawiana jest głównie we Włoszech^[3].

Morfologia

Pokrój: Niewielkie drzewo lub krzew o wysokości do 5 m. Ma szeroką koronę, a gałązki z rzadka pokryte krótkimi kolcami.
Liście: Podłużnie jajowate, na wąsko oskrzydlonych ogonkach. Brzegi ząbkowane.
Kwiaty: Małe, słodko pachnące, zebrane w gęste baldachokształtne kwiatostany. Mają 5-płatkową białą koronę, 1 słupek i liczne pręciki.
Owoce: Okrągława jagoda o gorzkim smaku i długości 6–8 cm. Ma gładką, żółtawozielonkawą okrywę i pachnący, kwaśny miąższ^[4].

Zastosowanie

Skórka owoców, kwiaty i liście są źródłem olejków eterycznych – olejku bergamotowego stosowanego w produkcji herbaty earl grey oraz olejku nerolowego stosowanego w perfumerii (m.in. woda kolońska)^[4]. Znajduje też zastosowanie w aromaterapii (ma pomagać w stanach napięcia związanego ze stresem) oraz leczniczo przy problemach układu trawiennego.

Nie należy jej mylić z amerykańską byliną ozdobną – bergamotką (Monarda didyma) również słynącą ze swego intensywnego aromatu.

Zastosowanie w medycynie

Skondensowany ekstrakt soku z bergamoty w postaci BPF wykazuje również korzyści dla zdrowia:

redukcję cholesterolu LDL, podwyższenie cholesterolu HDL i obniżenie poziomu trójglicerydów^[5];
zmniejszenie fotostarzenia skóry, a co za tym idzie, ryzyka zmian nowotworowych^[5];
uzupełnienie terapii zaburzeń erekcji w przebiegu cukrzycy typu 2^[6];
korzystny wpływ na śródbłonek naczyniowy u chorych z zaburzeniem gospodarki lipidowej i węglowodanowej^[6];
działanie hipoglikemizujące (obniżające stężenie cukru we krwi)^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. (Charakterystyka)
↑ ^a ^b Nisticò S., Bottoni U., Gliozzi M.. Bergamot polyphenolic fraction counteracts photoageing in human keratinocytes.. „PharmaNutrition”, s. 32-34, 2016.
↑ ^a ^b ^c Mollace V., Malara N., Gratteri S.,. Bergamot polyphenolic fraction counteracts erectile dysfunction occurring in patients suffering from type 2 diabetes.. „PharmaNutrition”, s. 41-46, 2016.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[S-4] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. (Charakterystyka)

[PH-5] Nisticò S., Bottoni U., Gliozzi M.. Bergamot polyphenolic fraction counteracts photoageing in human keratinocytes.. „PharmaNutrition”, s. 32-34, 2016.

[PH2-6] Mollace V., Malara N., Gratteri S.,. Bergamot polyphenolic fraction counteracts erectile dysfunction occurring in patients suffering from type 2 diabetes.. „PharmaNutrition”, s. 41-46, 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]