Poncz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Poncz (ang. punch) – mieszany napój alkoholowy, najczęściej aromatyczny (korzenny), przygotowywany naraz dla większej liczby osób i do rozlewania podawany w wazie.

Może być mrożony lub gorący, często przygotowywany bywał na noc sylwestrową, podawany uroczyście o północy. Pochodzi z Indii, gdzie „pancza” oznaczało liczbę 5, gdyż składał się tam z tylu elementów (herbata, cukier, arak, cytryny, wino lub woda). Przez Anglików sprowadzony pod koniec XVI wieku do Europy, gdzie w ciągu XVIII i XIX stulecia rozpowszechnił się tak, iż serwowano go nawet do śniadań. Popularny nie tylko w krajach zachodnioeuropejskich (zwłaszcza w Wielkiej Brytanii i Szwecji), lecz także w Polsce i Rosji, ceniony również przez wojskowych. Mickiewicz w Panu Tadeuszu ironizuje, że carscy oficerowie „Płut i Rykow tak żwawo zaczęli się zwijać, tak łakomie zajadać i gęsto zapijać, że w pół godziny zjedli dwadzieścia trzy zrazy i wychylili ponczu ogromne pół wazy” (ks. IX, w. 250-253)^[1].

Pierwotnie przygotowywano go z następujących składników: araku (rumu), herbaty, cukru, cytryny i dowolnego owocu oraz wina z przyprawami korzennymi^[2]. Jeden z literackich opisów przyrządzania ponczu w XVIII wieku obrazowo podaje, jak „w wazie już powoli zbierały się wytłoczyny pomarańcz, kupy cukru, lał się w nią burgund i szampan. Wszczął się spór o ilość stosunkową jamajki”^[3]. W gotowym napoju zawartość alkoholu wynosiła od 12 do 20 procent^[4], dla widowiskowego efektu często zapalano go przy słabym oświetleniu.

Chłodzony latem poncz zimny dopełniano wodą sodową, szampanem, kostkami lodu itp., co sprawiało, że w istocie był to poprzednik dzisiejszych koktajli^[5].

Dziś najczęściej sporządza się go z herbaty, cukru, przypraw, owoców, soków owocowych oraz alkoholu (rumu lub wódki), a czasem – z samego rumu i soku^{[potrzebny przypis]}.

Określeniem tym oznacza się również roztwór lub syrop z dodatkiem alkoholu, używany do nasączania ciast^[6].

Zobacz hasło poncz w Wikisłowniku