French
DeutschPorphyrio – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Porphyrio[1] | |||||
| Brisson, 1760[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – sułtanka amerykańska (P. martinica) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | Porphyrio | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
| Fulica porphyrio Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Porphyrio – rodzaj ptaków z rodziny chruścieli (Rallidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Eurazji, Ameryce i Australazji[12].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 22–63 cm, rozpiętość skrzydeł 48–100 cm; masa ciała samców 92–3250 g, samic 92–2600 g[12].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Porphyrio: łac. porphyrio, porphyrionis „modrzyk”, od gr. πορφυριον porphurion „modrzyk”, od πορφυρα porphura „purpurowy”[13].
- Notornis: gr. νοτος notos „południe”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[14]. Gatunek typowy: Notornis mantelli Owen, 1848.
- Caesarornis: łac. Caesar „Cezar” tytuł rzymskich władców których oznaką była fioletowa szata; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[15]. Gatunek typowy: Gallinula poliocephala Latham, 1801[a].
- Glaucestes: gr. γλαυκος glaukos „niebieskoszary, modry”; εσθης esthēs „ubrany”, od εστη estē „szata”[16]. Gatunek typowy: Fulica flavirostris J.F. Gmelin, 1789.
- Ionornis: gr. ιον ion „fioletowy” (por. ιωνις iōnis, ιωνιδος iōnidos „nieznany ptak wodny”); ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[17]. Gatunek typowy: Fulica martinicensis Jacquin, 1784 (= Fulica martinica Linnaeus, 1766).
- Porphyrula, Porphyriola: rodzaj Porphyrio Brisson, 1760; łac. przyrostek zdrabniający -ula, -ola[18]. Gatunek typowy: Porphyrio alleni T.R.H. Thomson, 1842.
- Cyanornis: gr. κυανος kuanos „ciemnoniebieski”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[19]. Gatunek typowy: Cyanornis erythorhyncha Bonaparte, 1855 (= Apterornis caerulescens de Sélys-Longchamps, 1848).
- Hydrornia: gr. ὑδρο- hudro- „wodny”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”; ιον ion „fioletowy”[20]. Gatunek typowy: Fulica porphyrio Linnaeus, 1758.
- Jonocicca: gr. ιον ion „fioletowy”; κικκα kikka „kurczak, kura”[21]. Gatunek typowy: Porphyrio alleni T.R.H. Thomson, 1842.
- Mantellornis: Walter Baldock Durant Mantell (1820–1895), brytyjski geolog-amator i przyrodnik, który osiadł w Nowej Zelandii; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[22]. Gatunek typowy: Notornis hochstetteri A.B. Meyer, 1883.
- Kentrophorina: gr. κεντρον kentron „ostroga”; -φορος -phoros „noszący”, od φερω pherō „nosić”[23]. Gatunek typowy: Fulica alba Shaw, 1790.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[24]:
- Porphyrio martinica (Linnaeus, 1766) – sułtanka amerykańska
- Porphyrio flavirostris (J.F. Gmelin, 1789) – sułtanka żółtodzioba
- Porphyrio alleni T.R.H. Thomson, 1842 – sułtanka afrykańska
- Porphyrio porphyrio (Linnaeus, 1758) – modrzyk (ptak)
- Porphyrio hochstetteri (A.B. Meyer, 1883) – takahe południowy
- Porphyrio mantelli (Owen, 1848) – takahe północny – takson wymarły najprawdopodobniej w XIX wieku[25]
- Porphyrio albus (Shaw, 1790) – modrzyk mały – takson wymarły około 1834 roku[26]
- Porphyrio paepae Steadman, 1988 – modrzyk markizyjski – takson wymarły pod koniec lat trzydziestych XX wieku[27]
- Porphyrio kukwiedei Balouet & Olson, 1989 – modrzyk wielki – takson wymarły prawdopodobnie na początku XIX wieku[28]
- Porphyrio caerulescens (Selys-Longchamps, 1848) – modrzyk reunioński – takson wymarły około 1730 roku[29]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Podgatunek P. porphyrio.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Porphyrio, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 5. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 522. (fr. • łac.).
- ↑ R. Owen. On the remains of the gigantic and presumed extinct Wingless or Terrestrial Birds of New Zealand (Dinornis and Palapteryx), with indications of two other genera (Notornis and Nestor). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 16, s. 2, 1848. (ang.).
- ↑ a b c H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xxi. (niem.).
- ↑ E. Blyth: Catalogue of the birds in the Museum Asiatic Society. Calcutta: J. Thomas, 1849, s. 283. (ang.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 2. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1857, s. 3. (łac.).
- ↑ G. Hartlaub: System der Ornithologie Westafrica’s. Brema: C. Schünemann, 1857, s. 243. (niem.).
- ↑ C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen: försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1873, s. 131. (łac.).
- ↑ T. Salvadori. Elenco degli uccelli italiani. „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova”. 23, s. 236, 1886. (wł.).
- ↑ G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 1. London: H.F. & G. Witherby, 1911, s. 249, 255. (ang.).
- ↑ G.M. Mathews: The birds of Norfolk & Lord Howe Islands and the Australasian South Polar quadrant: with additions to "birds of Australia". London: H.F. & G. Witherby, 1928, s. 6. (ang.).
- ↑ a b P.B. Taylor: Family Rallidae (Rails, Gallinules and Coots). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 197–199. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Porphyrio [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Notornis [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Caesarornis [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Glaucestes [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ionornis [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Porphyrula [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cyanornis [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hydrornia [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Jonocicca [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mantellornis [dostęp 2020-04-26].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Kentrophorina [dostęp 2020-04-26].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 – chruściele – Rails and Coots (wersja: 2020-03-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-21].
- ↑ BirdLife International, Porphyrio mantelli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2016-1 [dostęp 2020-03-21] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Porphyrio albus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2016-1 [dostęp 2020-03-21] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Porphyrio paepae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2016-3 [dostęp 2020-03-21] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Porphyrio kukwiedei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2016-3 [dostęp 2020-03-21] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Porphyrio caerulescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2016-3 [dostęp 2020-03-21] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).