Pręgomysz jednopręga – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pręgomysz jednopręga

Lemniscomys rosalia[1]
(Thomas, 1904)
Pręgomysz ze znaczkiem w uchu, umożliwiającym identyfikację osobnika
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Rodzina	myszowate
Rodzaj	pręgomysz
Gatunek	pręgomysz jednopręga
Synonimy
Mus dorsalis A. Smith, 1845 Arvicanthis dorsalis calidior Thomas & Wroughton, 1908 Arvicanthis dorsalis maculosus Osgood, 1910 Lemniscomys dorsalis mearnsi Heller, 1914 Lemniscomys griselda sabiensis Roberts, 1946 Lemniscomys griselda sabulata Thomas, 1927 Lemniscomys griselda spinalis Thomas, 1916 Lemniscomys griselda zuluensis Roberts, 1931
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies

Pręgomysz jednopręga^[3] (Lemniscomys rosalia) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący w Afryce Południowej i Wschodniej^[2][4].

Gatunek został opisany naukowo w 1904 roku przez O. Thomasa, pierwotnie w rodzaju kusu (Arvicanthis)^[5]. Miejsce typowe to Monda w górach Nguru w Tanzanii. Była uważana za podgatunek pręgomyszy angolskiej (Lemniscomys griselda), jednak obecnie jest uznawana za pokrewny gatunek, bliski także pręgomyszy zambijskiej (L. roseveari)^[4]. Dane chromosomowe wskazują, że takson ten obejmuje w rzeczywistości co najmniej dwa podobne gatunki i powinien zostać podzielony^[2].

Występuje na terenie północnej Namibii, Południowej Afryki (w prowincjach KwaZulu-Natal, Wolne Państwo, Gauteng, Mpumalanga, Limpopo i Północno-Zachodniej), we wschodnim Suazi, Zimbabwe, środkowej i północnej Botswanie, Mozambiku, Zambii, Malawi, Tanzanii oraz południowej Kenii^[4][2]. Zasiedla tereny do 1200 m n.p.m., choć najczęściej spotykana jest poniżej 1000 m n.p.m.^[2]

Jest to średniej wielkości mysz. Samiec osiąga długość od 102 do 168 mm (średnio 136,8 mm), z ogonem o długości od 98 do 147 mm (średnio 132,1 mm); samica osiąga długość od 85 do 133 mm (średnio 115,7 mm), z ogonem o długości od 81 do 147 mm (średnio 127,7 mm). Masa ciała samca to od 19 do 70 g (średnio 52,5 g), samica ma masę 42–74 g (średnio 55,8 g). Sierść grzbietu jest szorstka, brązowy grzbiet pokrywają przemieszane blade pomarańczowobrązowe oraz ciemnobrązowe włosy; zad jest bardziej płowy. Cechą charakterystyczną gatunku jest pojedynczy czarny pasek ciągnący się od szyi do nasady ogona. Głowa ma to samo ubarwienie co grzbiet, często z wyraźną żółtopomarańczową otoczką wokół oka. Uszy są płowe, średniej wielkości. Spód ciała jest biały lub białawy. Tylko trzy środkowe palce dłoni są funkcjonalne, pierwszy i piąty palec są bardzo zredukowane. Tylne nogi są pięciopalczaste, ale trzy środkowe palce są wyraźnie dłuższe. Samica ma cztery pary sutków^[5].

Pręgomysz jednopręga prowadzi naziemny tryb życia, jest aktywna głównie o zmierzchu i świcie. Zajmuje wiele siedlisk na sawannach, ale potrzebuje do życia gęstej, wysokiej trawy; opuszcza obszary, na których pożar zniszczył trawę, ale może powrócić gdy ta odrośnie. Często zamieszkuje też tereny rolnicze, szczególnie ugory^[2][5].

Pręgomysz jednopręga jest roślinożerna. W Suazi 15% zjedzonego pokarmu stanowiły ziarna, a resztę inne części roślin. Areały osobnicze pręgomyszy nie nakładają się, a w niewoli gryzonie te przejawiają agresję wobec współplemieńców, co wskazuje na terytorialność. W niewoli samce dzielą gniazdo z samicą i uczestniczą w opiece nad młodymi. Gniazdo jest nieporządne, umieszczone na ziemi, zazwyczaj u podstawy kępy trawy^[5].

Rozmnaża się w porze deszczowej. W Południowej Afryce przystępuje do rozrodu od września do grudnia. Ciąża trwa około 24 dni. W miocie rodzi się od 2 do 11 młodych, w Południowej Afryce (KwaZulu-Natal) jest ich przeważnie 6–7. Po urodzeniu młode mają masę 2,6 g, po 6–8 dniach wyrzynają się ich siekacze; młode są odstawiane od piersi 20 dnia życia. Niewiele pręgomyszy jednopręgich żyje dłużej niż rok. Poluje na nie m.in. kaniuk zwyczajny i sowy^[5].

Pręgomysz jednopręga ma duży zasięg występowania, jest dość liczna do bardzo licznej, w sprzyjającym środowisku populacja osiąga dużą gęstość (15 zwierząt na hektar, a nawet więcej przy dużej dostępności pokarmu). Występuje w wielu obszarach chronionych, w tym w Parku Narodowym Krugera. Nie są znane zagrożenia dla tego gatunku. Pręgomysz jednopręga jest uznawana za gatunek najmniejszej troski, chociaż konieczna jest rewizja systematyki tych gryzoni^[2].