Przemysław toszecki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Przemysław toszecki

herb Piastów śląskich
książę oświęcimski
Okres	od 1433/4 do 1445
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie
Data i miejsce urodzenia	ok. 1425 grudzień 1484
Ojciec	Kazimierz I Oświęcimski
Matka	Anna żagańska (1390–1433)
Rodzeństwo	Wacław I Zatorski, Jan IV oświęcimski
Małżeństwo	Małgorzata (Machna) od 1463
Dzieci	Małgorzata toszecka

Przemysł (Przemysław, Przemek, Przemko) toszecki (ur. ok. 1425, zm. w grudniu 1484) – książę oświęcimski w latach 1433/4–1445 (tylko formalnie), książę toszecki w latach 1445–1484.

Przemysł był drugim pod względem starszeństwa synem księcia oświęcimskiego Kazimierza I i Anny żagańskiej. Po śmierci ojca znalazł się pod opieką starszego brata Wacława I. W 1441 Wacław, ulegając presji polskiego monarchy, zobowiązał się nakłonić swoich młodszych braci Przemysła i Jana IV do złożenia hołdu królowi polskiemu, gdy tylko osiągną pełnoletniość.

W podziale księstwa dokonanym 19 stycznia 1445 Przemysł otrzymał najmniej znaczące księstwo ze stolicą w Toszku, skąd wspólnie z bratem Janem, księciem oświęcimskim, prowadził awanturniczą politykę drobnego książątka.

Pierwszą decyzją Przemysła jako samodzielnego władcy było uwikłanie się w konflikt z biskupem krakowskim, Zbigniewem Oleśnickim, o zakupione od książąt cieszyńskich księstwo siewierskie. Porozumienie, zawarte 18 lutego 1447 w Krakowie, tylko na moment załatwiło sprawę, gdyż 6 października 1450 Przemysł ponownie uderzył wynajętymi przez siebie oddziałami na zamek biskupi w Siewierzu. W odpowiedzi panowie polscy, nie przejmując się brakiem formalnego wypowiedzenia wojny, wtargnęli do księstwa toszeckiego, dotkliwie je pustosząc.

W 1452 Przemysł poparł swojego młodszego brata Jana IV w walce z Kazimierzem Jagiellończykiem, królem polskim. Dopiero klęska wojsk braci pod Oświęcimiem z oddziałami podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca skłoniła Przemysła do wydania dokumentu (7 marca 1453), w którym wziął na siebie, wraz z bratem, odpowiedzialność za wywołaną wojnę, zwrócił wolność wszystkim wziętym jeńcom oraz zapłacił 2800 florenów kontrybucji^[1]. Pomimo zawartego rozejmu Przemysł nie zaprzestał napadów na przejeżdżających przez terytorium jego księstwa kupców polskich. Do podpisania ugody pomiędzy książętami a Polską doszło jeszcze w tym samym roku w Gliwicach, gdzie 21 lutego 1457 roku Przemysł IV wyraził zgodę na sprzedaż przez Jana księstwa oświęcimskiego królowi Polski za 50 tys. kop groszy praskich.

Zbliżenie z Polską zaowocowało zaciągnięciem się Przemysła na wojnę z zakonem krzyżackim, skąd powrócił w 1456, nie mogąc się doczekać od króla zaległego żołdu (ostatnią jego ratę Przemysł otrzymał dopiero w 1469). Pomimo nowego nieporozumienia z Kazimierzem Jagiellończykiem Przemysł nie poparł brata Jana w toczonej przez niego wojnie pogranicznej. Umożliwiło mu to wystąpienie 25 stycznia 1458 w Bytomiu z misją dyplomatyczną, zakończoną nowym porozumieniem braci z Polską.

W 1471 Przemysł poparł kandydaturę Władysława Jagiellończyka na króla czeskiego, co spowodowało zagrożenie jego panowania ze strony króla węgierskiego, Macieja Korwina. Dopiero 25 lipca 1479 książę toszecki uzyskał gwarancję swoich rządów, w zamian za złożenie hołdu lennego. Do uroczystości doszło 12 sierpnia w Ołomuńcu.

Przemysł toszecki żonaty był od 1463 z Małgorzatą (Machną), córką księcia opolskiego, Mikołaja I. Z małżeństwa tego pochodziła tylko córka Małgorzata, późniejsza ksieni klasztoru klarysek we Wrocławiu. Przemysł owdowiał w 1472 i nie ożenił się już powtórnie.

Zmarł w grudniu 1484 w przebudowanym przez siebie zamku w Toszku. Został pochowany w tamtejszym kościele parafialnym. Po śmierci Przemysła jego księstwo zostało przyłączone przez Macieja Korwina do dzierżaw znajdujących się w rękach jego syna Jana.