Przepięcie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Przepięcie – termin używany w elektrotechnice i elektronice, mający w obu dziedzinach nieco odmienne znaczenia. Jego głównym znaczeniem jest jednak wzrost napięcia powyżej wartości znamionowej.

Najczęściej przez przepięcie rozumie się wzrost napięcia ponad maksymalną wartość napięcia instalacji lub urządzenia elektrycznego^[1].

Przepięcie w sieciach elektroenergetycznych oznacza każdy wzrost napięcia w sieci ponad jego maksymalną dopuszczalną wartość.

Przepięcia dzieli się na:

• wewnętrzne (systemowe)
• zewnętrzne (atmosferyczne) – zwane też piorunowymi.

oraz na:

• długotrwałe
• impulsowe.

Przepięcia wewnętrzne powstają wewnątrz systemu. Mogą następować w wyniku

• zmiany impedancji obciążenia
  • zwarcia
  • doziemienia
  • przełączenia
  • załączanie i wyłączanie różnego rodzaju obciążeń – zob. też przepięcie łączeniowe
• rezonansu i ferrorezonansu

Źródłem przepięcia zewnętrznego może być

• piorun
• oddziaływanie innych pobliskich obwodów elektrycznych (zob. też sprzężenie elektromagnetyczne)
• impuls elektromagnetyczny powstający w wyniku wybuchu bomby atomowej
• fale radiowe

Przyczyny przepięć długotrwałych (zob. też przepięcie dorywcze, przepięcie ziemnozwarciowe):

• zła regulacja przez dostawcę energii
• nagły spadek obciążenia sieci, np. symboliczne akcje oszczędzania energii, koniec meczu, zaniki zasilania sąsiednich sieci
• niesymetryczne obciążenie lub zwarcie jednej z faz generatorów 3-fazowych lub sieci z nieuziemionym punktem gwiazdy
• spadek obciążenia w godz. nocnych

Przyczyny przepięć impulsowych (zob. też przepięcie przejściowe, przepięcie dynamiczne):

• wyładowania elektrostatyczne (Impuls zwykle <1 ns)
• wyłączenia odbiorników, szczególnie indukcyjnych
• iskrzenie kontaktów
• iskrzenie komutatorów dużych maszyn elektrycznych
• uderzenia piorunów w okolicy
• przełączenia w sieci energetycznej

Dział elektrotechniki zajmujący się ochroną przed przepięciami nazywa się ochroną przeciwprzepięciową.

Przy rezonansie napięć, występującym w szeregowych obwodach rezonansowych RLC, napięcie na indukcyjności i pojemności są sobie równe i większe od napięcia zasilającego na zaciskach układu. Jeśli rezystancja obwodu rezonansowego jest mała, to dobroć układu Q jest duża i napięcie na elementach reaktancyjnych znacznie przekracza napięcie zasilające obwód

${\displaystyle Q={\frac {U_{L}}{U_{R}}}={\frac {U_{C}}{U_{R}}}.}$

W wyniku przepięcia mogą powstać różnego rodzaju szkody (szkoda przepięciowa), od których można się ubezpieczyć^[2].

Urządzeniami, których zadaniem jest ograniczanie przepięć do wartości niegroźnej z punktu widzenia wytrzymałości elektrycznej izolacji, są:

• ograniczniki przepięć
• iskierniki
• dławiki
• warystory
• transile

• współczynnik przepięć
• zapad napięcia

• Jak dobrać i zamontować ogranicznik przepięć? Poradnik - Zasilanie
• Zabezpieczenie przeciwprzepięciowe teletechniki, czyli: anten, kamer, LAN itd. – Poradnik