Róża alpejska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Róża alpejska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

róża

Gatunek

róża alpejska

Nazwa systematyczna
Rosa pendulina L
Sp. pl. 1:492. 1753
Synonimy
  • Rosa alpina L.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Róża alpejska (Rosa pendulina L.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Występuje pospolicie na wielu obszarach Europy, głównie w Alpach, na wysokościach do 2600 m n.p.m. W Polsce rośnie w Bieszczadach, w Sudetach i w Tatrach. Poza tym ma pojedyncze stanowiska na niżu[4][5].

W XIX wieku nazwą „róża alpejska” zwano także różanecznika alpejskiego[6][7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Działki i dojrzewające owoce
Pokrój
Krzew o wzniesionych pędach, wysokości do 2 m.
Łodyga
Prawie pozbawiona kolców, igiełkowate kolce występują tylko na tegorocznych pędach płonnych i łatwo odpadają. Pędy zabarwione często na kolor czerwony.
Liście
Nieparzystopierzaste. Cienkie, nagie lub owłosione, czasami gruczołowate, 7–11 listkowe. Listki podwójnie piłkowane, jajowate lub podługowate. Są nagie lub owłosione, czasami także ogruczolone. Na spodniej stronie są jaśniejsze.
Kwiaty
Kwiaty pięciopłatkowe, różowe lub czerwone, pojedyncze, wyrastające na długich szypułkach. Szypułki te są nagie, lub pokryte trzoneczkowatymi gruczołkami. Łopatkowatego kształtu działki kielicha całobrzegie i wzniesione, po przekwitnięciu nie opadają. Słupek z wolnymi szyjkami, kilka razy krótszymi od zewnętrznych pręcików, znamiona słupka wełniste. Miodniki zrośnięte we wzniesiony pierścień. Dno kwiatowe wydłużone, ku górze zwężające się szyjkowato, po dojrzeniu czerwone.
Owoce
Czerwone tzw. owoce pozorne. Wewnątrz zawierają orzeszki z nasionami[4][5].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Krzew, nanofanerofit. Siedlisko: rośnie w kosówce, nad potokami, w świetlistych lasach. Roślina górska. W Tatrach sięga od dolnego regla do piętra kosówki (1800 m n.p.m.), przy czym główny obszar jej występowania stanowi piętro kosówki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Betulo-Adenostyletea[8]. Kwitnie od maja do czerwca. Liczba chromosomów 2n = 28[4].

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z: różą czerwonawą, r. gęstokolczastą, r. girlandowa, r. jabłkowatą, r. kutnerowatą, różą siną, r. siną, r.rdzawą[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. Rosa pendulina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. (Charakterystyka)
  5. a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. (Charakterystyka, Zmienność)
  6. Róza alpejska Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1891-11-27, Seite 3 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2018-06-27] (pol.).
  7. Róża alpejska Czas 1891 nr 271 s. 3
  8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.