Ruggero Leoncavallo – Wikipedia, wolna encyklopedia
Ruggero Leoncavallo | |
Data i miejsce urodzenia | 23 kwietnia 1857 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 9 sierpnia 1919 |
Gatunki | muzyka poważna, muzyka operowa |
Zawód |
Ruggero Leoncavallo (ur. 23 kwietnia 1857[1] w Neapolu, zm. 9 sierpnia 1919 w Montecatini) – włoski kompozytor operowy, uważany (podobnie jak Pietro Mascagni) za twórcę weryzmu w operze. Wzbudził sensację pierwszą swą operą Pajace (I Pagliacci), odznaczoną na konkursie Sonzogna wraz z Rycerskością wieśniaczą (Cavalleria rusticana) Mascagniego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem sędziego. Ukończył konserwatorium Św. Piotra w Neapolu, następnie doskonalił się na uniwersytecie w Bolonii. Pierwsze lata po otrzymaniu dyplomu spędził jako dyrygent i nauczyciel muzyki. Pragnął odnosić sukcesy i zyskać sławę jako kompozytor operowy; jego pierwsze opery (do których – jak zresztą także do wszystkich późniejszych – libretta napisał sam) nie przysporzyły mu jednak triumfów. W 1890 r. obejrzał przedstawienie Rycerskości wieśniaczej Pietro Mascagniego i postanowił zyskać rozgłos, pisząc operę o podobnej tematyce. Powstały wtedy Pajace, których akcję, jak twierdził, oparł na prawdziwej historii – sprawie morderstwa, w której wyrok wydał jego ojciec[potrzebny przypis]. Premiera Pajaców (w Mediolanie w 1892 r.) okazała się ogromnym sukcesem – także dzięki śpiewającemu partię głównego bohatera opery, Cania, znakomitemu Enrico Caruso, ulubionemu tenorowi kompozytora. Pragnąc kontynuować dobrą passę, w 1893 r. Leoncavallo wystawił (także w Mediolanie) Medyceuszy, a w 1896 r. – Chattertona. Sławę przywrócił mu na jakiś czas rok 1897 i wystawienie Cyganerii, którą jednak wkrótce przyćmiła oparta na tym samym utworze literackim (czyli na „Scenach z życia cyganerii” Henri Murgera) opera Giacoma Pucciniego pod tym samym tytułem. Kolejne dzieła Leoncavalla – Zazà z 1900 r., Roland z Berlina z 1904 r. oraz Cyganie, ukończeni w 1912 r. (przez krótki czas popularni w Wielkiej Brytanii) – też nie przyniosły mu wyczekiwanego triumfu. Dość szybko o nich zapomniano; nieco lepszy los spotkał pojedyncze arie tenorowe z Cyganerii i barytonowe z Zazy – zdołały one przetrwać próbę czasu i niekiedy można je usłyszeć na koncertach. Ciągłe muzyczne niepowodzenia zmuszały Leoncavalla do dorabiania pisaniem librett dla innych kompozytorów. Brał m.in. udział w tworzeniu libretta do Manon Lescaut Giacomo Pucciniego. Uważano go za drugiego – obok Arriga Boita – wielkiego włoskiego librecistę. Jeszcze na dziesięć lat przed śmiercią Leoncavallo usiłował osiągnąć szybki sukces, pisząc operetki. Ostatniej opery seria – Króla Edypa – nie ukończył.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Ważniejsze opery
[edytuj | edytuj kod]- Chatterton, ok. 1876 (prapremiera 1896)
- Pajace (wł. I Pagliacci), 1892
- Medyceusze (wł. I Medici), 1893
- Cyganeria (La Bohème), 1897
- Zazà, 1900
- Roland z Berlina ((niem.) Der Roland von Berlin), 1904
- Maià, 1910
- Cyganie (wł. Zingari), 1912
- Mameli, 1916
- Król Edyp (wł. Edipo re), prapremiera pośmiertna 1920
Operetki
[edytuj | edytuj kod]- Malbruk, 1910
- La reginetta delle rose, 1912
- Are you there?, 1913
- La candidata, 1915
- Prestami tua moglie, 1916
- A chi la giarrettiera?, 1919
- Il primo bacio, 1923
- La maschera nuda, 1925
Inne kompozycje
[edytuj | edytuj kod]- La nuit de mai, poemat symfoniczny, 1886
- Seraphitus Seraphita, poemat symfoniczny, 1894
- Pierrot au cinema – capriccio d’amore, 1916
- Mattinata, romanza, 1903
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. I. Kraków: PWM, 2008, s. 778. ISBN 978-83-224-0901-5. Tamże podano jako możliwą datę 8 marca 1857. W literaturze można też spotkać datę 8 marca 1858, np. Józef Kański: Przewodnik operowy. Kraków: PWM, 2008, s. 193. ISBN 978-83-224-0721-9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Józef Kański: Przewodnik operowy. Kraków: PWM, 2008. ISBN 978-83-224-0721-9.
- Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. Kraków: PWM, 2008. ISBN 978-83-224-0901-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ruggero Leoncavallo – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Ruggero Leoncavallo w bazie AllMusic (ang.)
- Ruggero Leoncavallo – nuty w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000121382499
- VIAF: 69116037
- LCCN: n79127150
- GND: 118779559
- NDL: 00620996
- LIBRIS: zw9cddjh5rd2tgb
- BnF: 13896557m
- SUDOC: 034452257
- SBN: CFIV023114
- NKC: js20020128003
- BNE: XX1169385
- NTA: 070708428
- CiNii: DA04100368
- Open Library: OL41889A
- PLWABN: 9810627072505606
- NUKAT: n97090259
- J9U: 987007264293505171
- PTBNP: 151176
- CANTIC: a10450282
- LNB: 000037847
- BNA: 000034660
- ΕΒΕ: 217935
- KRNLK: KAC2018N6534, KAC199616386
- RISM: people/30007109