Rumianica – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rumianica
Ilustracja
Rumianica żmijowcowata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

ogórecznikowce

Rodzina

ogórecznikowate

Rodzaj

rumianica

Nazwa systematyczna
Onosma L.
Sp. Pl. ed. 2: 196. Sep 1762[3]
Typ nomenklatoryczny

O. echioides Linnaeus[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Onosma simplicissima
Onosma frutescens

Rumianica[4][5], onosma[5] (Onosma L.) – rodzaj roślin z rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Obejmuje ponad 250 gatunków[6]. Rośliny te występują w basenie Morza Śródziemnego[7] i dalej na wschodzie sięgając do Himalajów, Chin[8] i Mjanmy[9]. W Europie rosną 33 gatunki[8], a centrum zróżnicowania rodzaju to obszar między Iranem a Turcją[9] (w tym ostatnim kraju stwierdzono 88 gatunków[8]). Rośliny te występują na terenach skalistych, na suchych zboczach, w murawach i świetlistych zaroślach[7], często na obszarach górskich[10]. W Polsce rumianice nie występują w stanie dzikim[5], ale bywają uprawiane[4].

Niektóre gatunki, a zwłaszcza rumianica żmijowcowata O. echioides używane były do pozyskiwania czerwonego barwnika. Liczne gatunki uprawiane też są jako rośliny ozdobne[8]. Ze względu na wymagania świetlne zalecane są do ogrodów skalnych i obsadzania skarp[11].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Onosma arenaria
Onosma alborosea
Onosma fruticosa
Pokrój
Byliny nierzadko drewniejące u nasady, osiągające do 75 cm wysokości[7]. Pędy szorstkie z powodu sztywnych włosków[12][9].
Liście
Skrętoległe, często u nasady pędu skupione także w rozety liściowe, pojedyncze[7]. Ogonkowe lub siedzące, blaszka całobrzega[12], zwykle długa i wąska[10].
Kwiaty
5-krotne[7], zebrane w skrętki na szczycie łodygi, czasem rozgałęziające się[10], zwykle wydłużające się w czasie owocowania[12]. Kwiaty wyrastają pojedynczo i zwykle są zwieszone[9]. Działki kielicha zrośnięte tylko u nasady, ich łatki równe, równowąskie do równowąsko lancetowatych, powiększające się w czasie owocowania[12]. Płatki korony zrośnięte, koloru żółtego, niebieskiego, białego, różowego i czerwonego. Rurka korony wolno się rozszerza od nasady do szczytu lub gwałtowniej od połowy długości. Płatki na końcach drobne, wygięte lub wyprostowane, zwykle ząbkowane. Osklepek brak[12][10]. Pręciki równej długości, o nitkach krótkich i długich, wzniesionych pylnikach, schowanych jednak w całości w rurce korony. Zalążnia górna, czterokomorowa, z pojedynczą szyjką słupka często wystającą z rurki korony[7]. Znamię główkowate[12].
Owoce
Rozłupnie rozpadające się na cztery pomarszczone rozłupki[7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Onosma rigida
Onosma nana
Onosma simplicissima
Onosma polychroma

Rodzaj należy do plemienia Lithospermeae w podrodzinie Boraginoideae w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[13].

Wykaz gatunków[6][4]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-30] (ang.).
  3. ↑ a b Onosma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-12-30].
  4. ↑ a b c Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 132. ISBN 978-83-925110-5-2.
  5. ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 123, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ a b Onosma L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-02].
  7. ↑ a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 234. ISBN 0-333-74890-5.
  8. ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 649, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  9. ↑ a b c d Yasin J. Nasir: Onosma L.. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-12-30].
  10. ↑ a b c d Marjorie Blamey, Christopher Grey-Wilson: Wild Flowers of the Mediterranean. London: A & C Black, 2008, s. 187. ISBN 0-7136-7015-0.
  11. ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 616, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  12. ↑ a b c d e f Onosma Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-12-30].
  13. ↑ Genus: Onosma L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-30].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumianica&oldid=72987743”