Rybakowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rybakowate
	Noctilionidae
	J.E. Gray, 1821
	; Przedstawiciel rodziny – rybak mały (N. albiventris)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Noctilionoidea
Rodzina	rybakowate
	Typ nomenklatoryczny
	Rodziny: Noctilio Linnaeus, 1766; Rodzaju: Noctilio americanus Linnaeus, 1766 (= Vespertilio leporinus Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Rodziny: Noctiliones Goldfuss, 1820; Noctilionina: J.E. Gray, 1825; Noctilionini: Bonaparte, 1836; Noctilionineæ: Lesson, 1842; Noctilioninae: Blyth, 1863; Noctilioninae: Gill, 1872; Noctiliones: Dobson, 1875; Noctilioneæ: Trouessart, 1878; Brachyuridae Ameghino, 1889; Noctilionoidea: Van Valen, 1979; Rodzaju: Noctitio: Bechstein, 1801; Noctileo Tiedemann, 1808; Celaeno Leach, 1821; Caelano J.E. Gray, 1825; Celano J.E. Gray, 1825; Noctillo Burmeister, 1879; Dirias G.S. Miller, 1906;
Rodzaje i gatunki
	Noctilio Linnaeus, 1766 – rybak; 3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Noctilio Linnaeus, 1766 – rybak; 3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rybakowate^[19], rybaki^[20] (Noctilionidae) – monotypowa rodzina ssaków z podrzędu mroczkokształtnych (Vespertilioniformes) w obrębie rzędu nietoperzy (Chiroptera).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce (od Meksyku do Argentyny)^[21]^[22]^[23].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 65–100 mm, długość ogona 13–28 mm, długość ucha 22–30 mm, długość tylnej stopy 16–34 mm, długość przedramienia 54–87 mm; masa ciała 22–90 g^[22]^[24]. Kolor futra pomarańczowo-rudy. Posiadają długie stopy z ostrymi pazurami i rozszczepioną górną wargę^[20].

Tryb życia

Rybakowate żyją stadnie. Żywią się owadami, skorupiakami i niewielkimi rybami. Prowadzą głównie nocny tryb życia, lecz są obserwowane również w ciągu dnia^[20].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1766 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 12. wydaniu książki swojego autorstwa o tytule Systema Naturae^[18]. Na gatunek typowy Linneusz wyznaczył (oznaczenie monotypowe) rybaka nocnego (N. leporinus).

Etymologia

Noctilio (Noctitio, Noctileo, Noctillo): łac. nox, noctis ‘noc’; końcówka -ilio^[25].
Celaeno (Caelano, Celano): w mitologii greckiej Kelajno (gr. Κελαινω Kelainō, łac. Celaeno) była jedną z harpii^[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Celaeno brooksiana Leach, 1821 (= Vespertilio leporinus Linnaeus, 1758).
Dirias: etymologia niejasna, Miller nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[17]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Noctilio albiventer Spix, 1823 (= Noctilio albiventris Desmarest, 1818).

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden rodzaj rybak^[19] (Noctilio) z dwoma występującymi współcześnie gatunkami^[27]^[24]^[21]^[19]:

Noctilio leporinus (Linnaeus, 1758) – rybak nocny
Noctilio albiventris Desmarest, 1818 – rybak mały

Opisano również wymarły gatunek z późnego miocenu dzisiejszego Peru^[28]:

Noctilio lacrimaelunaris Czaplewski, 1996

Uwagi

↑ Typ nomenklatoryczny: Noctilio Linnaeus, 1766.
↑ Nazwa taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.
↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Noctilio Linnaeus, 1766.
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Celaeno Leach, 1821.

Przypisy

↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 299, 1821. (ang.).
↑ G.A. Goldfuss: Handbuch der Zoologie. Cz. 2. Nürnburg: Johann Leonhard Schrag, 1820, s. xx, 454. (niem.).
↑ ^a ^b J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825. (ang.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: Iconografia della fauna italica: per le quattro classi degli animali vertebrati. T. 1. Roma: Tip. Salviucci, 1832-1841, s. tekst do ryc. 7. (wł.).
↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 16. (fr.).
↑ E. Blyth: Catalogue of the Mammalia in the Museum Asiatic Society. Calcutta: Savielle & Cranenburgh, 1863, s. 29. (ang.).
↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 17, 1874. (ang.).
↑ G.E. Dobson. Conspectus of the suborders, families, and genera of Chiroptera arranged according to their natural affinities. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16 (95), s. 349, 1875. (ang.).
↑ É.L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 3^e série. 6, s. 226, 1878. (fr.).
↑ F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Actas de la Academia Nacional de Ciencias de la República Argentina en Córdoba”. 6, s. 350, 1889. (hiszp.).
↑ L.M. Van Valen. The evolution of bats. „Evolutionary Theory”. 4, s. 105, 109, 1979. (ang.).
↑ J.M. Bechstein: Gemeinnützige Naturgeschichte Deutschlands nach allen drey Reichen: ein Handbuch zur deutlichern und vollständigern Selbstbelehrung besonders für Forstmänner, Jugendlehrer und Oekonomen. T. 1. Cz. 1. Leipizg: Bey Siegfried Lebrecht Crusius, 1801, s. 213. (niem.).
↑ F. Tiedemann: Zoologie: zu seinen Vorlesungen entworfen. Allgemeine Zoologie, Mensch und Säugthiere. Landshut: In der Weberichen Buchhandlung, 1808, s. 536. (niem.).
↑ W.E. Leach. The Characters of three new Genera of Bats without foliaceous Appendages to the Nose. „Transactions of the Linnean Society of London”. 31 (1), s. 69, 1822. (ang.).
↑ J.E. Gray. An Attempt at a division of the Family Vespertilionidae into groups. „The Zoological journal”. 2, s. 243, 1825. (ang.).
↑ H. Burmeister: Description physique de la République Argentine d’après des observations personnelles et étrangères. T. 3: Animaux vertébrés. Cz. 1: Mammifères vivants et éteints. Buenos Aires: Paul-Émile Coni, 1879, s. 82. (fr.).
↑ ^a ^b G.S. Miller. Twelve new genera of bats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 19, s. 84, 1906. (ang.).
↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 88. (łac.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 110. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 315–316, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b R. Medellín: Family Noctilionidae (Bulldog Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 410–411. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Noctilio. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 491. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 460.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 166.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
↑ N.J. Czaplewski. Opossums (Didelphidae) and bats (Noctilionidae and Molossidae) from the Late Miocene of the Amazon Basin. „Journal of Mammalogy”. 77 (1), s. 90, 1996. DOI: 10.2307/1382711. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Typ nomenklatoryczny: Noctilio Linnaeus, 1766.

[11] Nazwa taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.

[uwaga2-14] Niepoprawna późniejsza pisownia Noctilio Linnaeus, 1766.

[uwaga3-18] Niepoprawna późniejsza pisownia Celaeno Leach, 1821.

[Gray1821-1] J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 299, 1821. (ang.).

[Goldfuss-3] G.A. Goldfuss: Handbuch der Zoologie. Cz. 2. Nürnburg: Johann Leonhard Schrag, 1820, s. xx, 454. (niem.).

[Gray1825a-4] J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825. (ang.).

[bon-5] Ch.-L. Bonaparte: Iconografia della fauna italica: per le quattro classi degli animali vertebrati. T. 1. Roma: Tip. Salviucci, 1832-1841, s. tekst do ryc. 7. (wł.).

[les-6] R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 16. (fr.).

[Blyth-7] E. Blyth: Catalogue of the Mammalia in the Museum Asiatic Society. Calcutta: Savielle & Cranenburgh, 1863, s. 29. (ang.).

[Gill-8] T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 17, 1874. (ang.).

[Dobson-9] G.E. Dobson. Conspectus of the suborders, families, and genera of Chiroptera arranged according to their natural affinities. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16 (95), s. 349, 1875. (ang.).

[tro-10] É.L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 3^e série. 6, s. 226, 1878. (fr.).

[Ameghino-12] F. Ameghino. Contribución al conocimiento de los mamiferos fósiles de la República Argentina. „Actas de la Academia Nacional de Ciencias de la República Argentina en Córdoba”. 6, s. 350, 1889. (hiszp.).

[Valen-13] L.M. Van Valen. The evolution of bats. „Evolutionary Theory”. 4, s. 105, 109, 1979. (ang.).

[Bechstein-15] J.M. Bechstein: Gemeinnützige Naturgeschichte Deutschlands nach allen drey Reichen: ein Handbuch zur deutlichern und vollständigern Selbstbelehrung besonders für Forstmänner, Jugendlehrer und Oekonomen. T. 1. Cz. 1. Leipizg: Bey Siegfried Lebrecht Crusius, 1801, s. 213. (niem.).

[Tiedemann-16] F. Tiedemann: Zoologie: zu seinen Vorlesungen entworfen. Allgemeine Zoologie, Mensch und Säugthiere. Landshut: In der Weberichen Buchhandlung, 1808, s. 536. (niem.).

[Leach-17] W.E. Leach. The Characters of three new Genera of Bats without foliaceous Appendages to the Nose. „Transactions of the Linnean Society of London”. 31 (1), s. 69, 1822. (ang.).

[Gray1825b-19] J.E. Gray. An Attempt at a division of the Family Vespertilionidae into groups. „The Zoological journal”. 2, s. 243, 1825. (ang.).

[Burmeister-20] H. Burmeister: Description physique de la République Argentine d’après des observations personnelles et étrangères. T. 3: Animaux vertébrés. Cz. 1: Mammifères vivants et éteints. Buenos Aires: Paul-Émile Coni, 1879, s. 82. (fr.).

[Miller-21] G.S. Miller. Twelve new genera of bats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 19, s. 84, 1906. (ang.).

[Linnaeus-22] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 88. (łac.).

[Cichocki&inni-23] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 110. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msz-24] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 315–316, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Burgin&inni-25] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Medellín-26] R. Medellín: Family Noctilionidae (Bulldog Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 410–411. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-27] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Noctilio. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-28]. (ang.).

[amw-28] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 491. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792207_460]-29] Palmer 1904 ↓, s. 460.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791913_166]-30] Palmer 1904 ↓, s. 166.

[mdd-31] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).

[Czaplewski-32] N.J. Czaplewski. Opossums (Didelphidae) and bats (Noctilionidae and Molossidae) from the Late Miocene of the Amazon Basin. „Journal of Mammalogy”. 77 (1), s. 90, 1996. DOI: 10.2307/1382711. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]

[11]

[c]

[12]

[13]

[14]

[d]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]