Rzepik wonny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rzepik wonny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

rzepik

Gatunek

rzepik wonny

Nazwa systematyczna
Agrimonia procera Wallr.
Erst. Beitr. Fl. Hercyn. 2: 203 (1840)[3]
Synonimy
  • Agrimonia odorata auct.

Rzepik wonny (Agrimonia procera) – gatunek rośliny z rodziny różowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Zasięg występowania obejmuje znaczną część Europy z wyjątkiem jej południowo-wschodnich i wschodnich krańców (granica zasięgu biegnie od Finlandii, poprzez Białoruś, Ukrainę, Bułgarię, kraje byłej Jugosławii[4]. W Polsce rozpowszechniony w znacznej części kraju, rzadki w górach, pasie wybrzeża i na Nizinie Północnomazowieckiej[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Hypancja w czasie owocowania
Łodyga z długimi tylko włoskami i b. krótkimi gruczołkami
Łodyga
Prosto wzniesiona o wysokości 70-200 cm. Owłosiona długimi, odstającymi włoskami i maleńkimi gruczołkami. Wyrasta z podziemnego kłącza.
Liście
Przerywano- nieparzystopierzaste z przylistkami. Odcinki liściowe w nasadzie zaokrąglone, od dołu ząbkowane. Od dołu liście gęsto owłosione oraz z licznymi, bardzo drobnymi, lśniącymi gruczołkami, na nerwach z dłuższymi włoskami. Spód liści bladozielony[6].
Kwiaty
Zebrane w cienkie, kłosokształtne grona, Kielich pokryty haczykowatymi kolcami. Kwiaty niewielkie, o żółtych płatkach korony, odwrotnie sercowatych. Słupek dolny, otoczony przez hypancjum. Dojrzałe hypancjum zwykle nieco szersze niż dłuższe, tylko w środkowej części bruzdowane lub gładkie. Kolce częściowo odgięte w dół[6].
Gatunki podobne
Od rzadko spotykanego w Polsce rzepiku szczeciniastego różni się zaokrągloną i piłkowaną nasadą listków (u rz. szczeciniastego nasada jest klinowato zwężona i całobrzega). Od częstego rzepika pospolitego różni się bladozielonym spodem liści (u rz. pospolitego zwykle szarokutnerowaty) poza tym rzepik pospolity ma hypancjum bruzdowane na całej długości, dłuższe niż szersze, zwieńczone kolcami, które nie są odgięte do tyłu[6].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Preferuje miejsca wilgotne na skrajach lasów i w zaroślach. Gatunek charakterystyczny dla związku zespołów Trifolion medii[7]. Kwitnie od czerwca do sierpnia. 2n=56[6].

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z rzepikiem pospolitym[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. Agrimonia procera Wallr., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-07].
  4. Agrimonia procera. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-11-02]. (ang.).
  5. Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 30. ISBN 83-915161-1-3.
  6. a b c d e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 231-232. ISBN 83-01-14342-8.
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.