Sędzimierz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sędzimierz
	osada wsi
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wałbrzyski
Gmina	Walim
Część miejscowości	Walim
SIMC	nie nadano
	Położenie na mapie gminy Walim Sędzimierz
	Położenie na mapie Polski Sędzimierz
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Sędzimierz
	Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego Sędzimierz
	50°42′59″N 16°25′32″E/50,716389 16,425556

Sędzimierz (niem. Neugericht) – nieoficjalna osada wsi Walim, w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Walim.

Od 1957 w granicach Walimia^[1].

Położenie

Sędzimierz leży jest w dolinie Walimki, między centrum Walimia a Jugowicami^[2]. Zabudowania osady ciągną się na długości około 1,5 km pomiędzy Działem Jawornickim na zachodzie i Babim Kamieniem^[2].

Podział administracyjny

W latach 1946–1954 Sędzimierz stanowił przysiółek w gromadzie Jugowice gromadę w gminie Walim w powiecie wałbrzyskim w województwie wrocławskim^[3]. W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 Sędzimierz odłączono od Jugowice, wchodząc w skład nowo utworzonej gromady Walim^[4]. 1 stycznia 1957 gromadę Walim zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla, przez co Sędzimierz stał się integralną częścią Walimia^[1]. 1 stycznia 1973 wraz z kolejną reformą administracyjną kraju osiedle Walim zniesiono, a Sędzimierz stał się rolniczo-przemysłowo-wczasową^[2] częścią wsi Walim w reaktywowanej gminie Walim^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Sędzimierz powstał w końcu XVII lub na początku XVIII wieku jako kolonia Jugowic^[2]. W 1748 roku była to już spora wieś, był w niej wtedy młyn wodny i mieszkało 25 zagrodników i chałupników^[2]. W roku 1825 Sędzimierz był ośrodkiem tkactwa chałupniczego, było tam wtedy wolne sołectwo i 38 domów, w tym: szkoła ewangelicka, browar i młyn wodny^[2]. W 1840 roku w miejscowości działało 58 krosien tkackich, a wśród mieszkańców było jeszcze 6 innych rzemieślników^[2]. Wieś nadal rozwijała się i w 1861 roku liczyła aż 56 domów^[2]. Od połowy XIX wieku w związku z upadkiem tkactwa chałupniczego rozpoczął się proces wyludniania miejscowości, która z powodu położenia na trasie szlaku na Wielką Sowę zaczęła przekształcać się w wieś letniskową^[2]. W 1914 roku przez Sędzimierz przeprowadzono linię kolei elektrycznej z Jugowic do Walimia^[2].
Po 1945 roku miejscowość utraciła walory letniskowe i przekształciła się w osadę przemysłową^[2]. W późniejszych latach w dawnym pałacyku urządzono wojskowy dom wczasowy^[2].

Zabytki

W Sędzimierzu znajdują się następujące zabytki^[2]:

pałacyk przy ul. Wyszyńskiego 92-93, dawny wojskowy dom wczasowy,
kilka starych domów mieszkalnych różnego typu, pochodzących z XVIII i XIX wieku.

Przypisy

↑ ^a ^b Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 31
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 334-336. ISBN 83-85773-12-6.
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)
↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 15 grudnia 1972, Nr 8, Poz. 165

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
Praca zbiorowa; mapa turystyczna ; "Góry Sowie";skala 1:35 000; Wyd. "PLAN"; J.Góra 2007/8r.; ISBN 978-83-60975-44-2
K.W.Bryger, T.Śnieżek; Przewodnik turystyczny: Góry Sowie; Wyd. "PLAN"; J.Góra 2006r.; ISBN 83-60044-74-0

[znies-1] Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 31

[staffa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 334-336. ISBN 83-85773-12-6.

[3] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[4] Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)

[5] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 15 grudnia 1972, Nr 8, Poz. 165

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Wsie	Dziećmorowice Glinno Jugowice Michałkowa Niedźwiedzica Nowa Wieś Nowy Julianów Olszyniec Podlesie Rzeczka Stary Julianów Walim Zagórze Śląskie
Nieoficjalne części wsi	Boreczna Domachów Młyńska Modlęcin Rzeczka Górna Sędzimierz Siedlików Sitowo