SMS Scharnhorst – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy jednostki z okresu I wojny światowej. Zobacz też: hasło o pancerniku z okresu II wojny światowej.

SMS Scharnhorst

Historia
Stocznia	Blohm und Voss
Położenie stępki	styczeń 1905
Wodowanie	22 marca 1906
Kaiserliche Marine
Wejście do służby	4 października 1907
Zatopiony	8 grudnia 1914
Los okrętu	zatopiony w bitwie koło Falklandów
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	12 718 ton
Długość	144,6 m
Szerokość	21,6 m
Zanurzenie	8,4 m
Napęd
kotły parowe, opalane węglem; 3 maszyny parowe potrójnego rozprężania; 3 śruby napędowe; moc: 30 000 KM
Prędkość	23,5 węzły
Zasięg	6500 Mm przy prędkości 12 w.
Uzbrojenie
8 dział kalibru 210 mm typu SK L/40 (2 z II, 4 xI), 6 × 150 mm SK L/40, 18 × 88 mm, 4 wyrzutnie torpedowe kaliber 450 mm.
Opancerzenie
Burta 150 mm. Pokład 35 + 55 mm. Artyleria główna 30 – 170 mm. Barbety i kazamaty 150 mm.
Załoga	764 ludzi (później zwiększona)
Multimedia w Wikimedia Commons

SMS Scharnhorst – niemiecki krążownik pancerny (według klasyfikacji niemieckiej: wielki krążownik – Großer Kreuzer). Okręt nosił nazwę na cześć pruskiego generała Gerharda J.D. von Scharnhorsta (1755–1813).

Okręt został zbudowany w Hamburgu, w stoczni Blohm und Voss. Zwodowany 22 marca 1906, wszedł do służby 24 października 1907. Miał wyporność 12 718 ton, długość 144,6 m (pełną; na linii wodnej: 143,8 m), szerokość 21,6 m i 8,4 m^[1]. 14 kotłów dostarczało parę do trzech pionowych maszyn parowych potrójnego rozprężania o łącznej mocy 30 390 KM, napędzających trzy śruby, co nadawało mu prędkość maksymalną 23,6-24,5 węzła^[2] (23,5^[1]). Zapas 2000 ton węgla dawał zasięg 6500 mil przy prędkości 12 w.^[2]

Opancerzenie burt miało grubość 150 mm, pokładów 35 + 55 mm (50 mm na skosach), kazamat 120–150 mm, wieży dowodzenia(inne języki) – do 200 mm, wieże artylerii do 170 mm^[2]. Artyleria główna składała się z 8 dział 210 mm (4 w wieżach, 4 w pojedynczych kazamatach), od długości lufy 40 kalibrów (L/40), 6 dział 150 mm L/40, 18 armat 88 mm i czterech karabinów maszynowych; do tego dochodziły cztery 4 wyrzutnie torpedowe kal. 450 mm (nadwodna, podwodna na dziobie, po jednej podwodnej na każdej z burt)^[2]. Łączna waga salwy burtowej wynosiła 886 kg^[2].

Krążowniki pancerne typu „Scharnhorst” były rozwinięciem okrętów typu „Roon”; podobnie opancerzone miały podwojoną liczbę dział artylerii głównej (kosztem uzbrojenia średniego kalibru). Oprócz czterech dział kal. 210 mm w dwóch wieżach, dodatkowe cztery działa rozmieszczono w kazamatach w rogach cytadeli pancernej^[1]. Przy zwiększonym uzbrojeniu były także od „Roonów” szybsze. Przed wojną były to najsilniejsze niemieckie krążowniki pancerne, aczkolwiek nieco ustępowały współczesnym sobie brytyjskim okrętom typu „Minotaur”, o cięższym i lepiej rozmieszczonym uzbrojeniu i większej prędkości^[2].

W 1909 został wysłany na Daleki Wschód, odtąd stacjonował w porcie Tsingtau (Qingdao). Został on okrętem flagowym niemieckiej Wschodnioazjatyckiej Eskadry Krążowników wiceadmirała hrabiego von Spee (1861–1914). Wraz ze sztabem admiralskim załoga wzrosła do 865 osób^[2].

Po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 okręt wraz z eskadrą przeszedł do wybrzeży Ameryki Południowej, gdzie 1 listopada uczestniczył w zwycięskiej bitwie pod Coronelem. Został dwukrotnie trafiony, bez strat w ludziach (oba pociski nie wybuchły). Zatopiony został 8 grudnia 1914 w bitwie pod Falklandami przez brytyjskie krążowniki liniowe. Z załogi okrętu nie uratował się nikt^[3].

3 października 1936 stoczni Marynarki Wojennej w Wilhelmshaven spłynął na wodę kadłub krążownika liniowego „Scharnhorst”. Jego matką chrzestną została wdowa po komandorze Schulzu – ostatnim dowódcy pancernego „Scharnhorsta”, poległym wraz ze swoim okrętem^[4].

Wrak okrętu został odnaleziony w 2019 na głębokości 1610 m^[5].

• SMS Scharnhorst (1906) na stronie Kaiserliche Marine (niem.)