Sadziec konopiasty – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | sadziec konopiasty |
Nazwa systematyczna | |
Eupatorium cannabinum L. Sp. Pl. 2:838, 1753 |
Sadziec konopiasty[3][4] (Eupatorium cannabinum L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.). Znany też jako sadziec konopnica[4]. Rośnie dziko na dużej części Azji, w całej niemal Europie oraz w Algierii i Maroku[5]. W Polsce dość pospolity gatunek rodzimy.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Łodyga
- Prosta, wzniesiona, bruzdowana, wysokości 50–170 cm, górą krótko owłosiona.
- Liście
- Naprzeciwległe, dłoniasto trójdzielne, odcinki lancetowate, długości 5–15 cm, szerokości 1–4 cm, zaostrzone, nieregularnie, ostro ząbkowane, dolne krótkoogonkowe, górne niekiedy siedzące.
- Kwiaty
- Obupłciowe, rurkowate, cylindryczne, drobne, długości 5–6 mm, szerokości 1,5–2,5 mm, zebrane w 3–7 kwiatowe koszyczki, tworzące gęste baldachogrona. Listki okrywy koszyczka w dwóch lub trzech szeregach, dachówkowato ustawione, błoniasto owłosione, wewnętrzne lancetowate, zewnętrzne jajowato, delikatnie orzęsione. Słupek z podługowatą zalążnią, szyjka głęboko rozwidlona. Korona kwiatu brudnoróżowa, czasem biała, dość głęboka, z pięcioma lejkowatymi ząbkami. Kielich w postaci puchu (pappus), długości 3–5 mm, włoski ustawione w jednym szeregu.
- Owoce
- Niełupka barwy czerwonobrunatnej, długości 2–3 mm, szerokości 0,5-1 mm.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Nasiona są rozsiewane przez wiatr (anemochoria). Siedlisko: rośnie nad brzegami wód i rowów, na wilgotnych łąkach oraz na skrajach wilgotnych lasów, w zaroślach i zrębach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla zespołu (Ass.) Calystegio-Eupatorietum i wyróżniający dla związku (All.) Atropion belladonnae[6]. Liczba chromosomów 2n = 20.
Zmienność
[edytuj | edytuj kod]Wyróżnia się dwa podgatunki:
- Eupatorium cannabinum L. subsp. cannabinum
- Eupatorium cannabinum L. subsp. corsicum (Req. ex Loisel.) P.Fourn.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na ładne kwiatostany bywa uprawiany jako rośliny ozdobne. Oprócz formy typowej uprawiane są wyhodowane przez ogrodników bardziej ozdobne kultywary. Jest odporny na mróz (strefy mrozoodporności 5-9)[7]. Wymaga żyznej i przepuszczalnej gleby oraz słonecznego stanowiska. Rozmnaża się z sadzonek wytwarzanych latem, przez wysiew nasion wiosną lub przez podział jesienią. Po przekwitnięciu obcina się kwiatostany.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 480. ISBN 83-01-00129-1.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-248-6.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- BioLib: 41604
- EoL: 475560
- EUNIS: 153585
- Flora of China: 200023930
- Flora of North America: 200023930
- FloraWeb: 2248
- GBIF: 5402943
- identyfikator iNaturalist: 55976
- IPNI: 205581-1
- ITIS: 35984
- NCBI: 102770
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-133964
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:205581-1
- Tela Botanica: 25746
- identyfikator Tropicos: 2702469
- USDA PLANTS: EUCA9
- CoL: 3CJKF