Sahu (lud) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sahu
Sawuwu’u, Suwuwu’u
Ilustracja
Festiwal Teluk Jailolo
Populacja

10–12 tys.

Miejsce zamieszkania

Indonezja (Moluki Północne)

Język

sahu, ternate, malajski, indonezyjski

Religia

chrześcijaństwo (protestantyzm), islam

Grupa

ludy północnohalmaherskie, Molukańczycy, Indonezyjczycy

Pokrewne

Waioli, Gamkonora, Ternate, Tobelo, Galela

Sahu lub Sa’u[1][2] (Sawuwu’u, Suwuwu’u)[3][4] – indonezyjska grupa etniczna z prowincji Moluki Północne, zamieszkująca północno-wschodnią część wyspy Halmahera[5]. Ich populacja wynosi 10–12 tys. osób[6][7]. Należą do ludów północnohalmaherskich (niebędących ludami austronezyjskimi)[8][9].

Ich pierwotny język to sahu z dialektami pa’disua i tala’i[1][2]. W użyciu jest także malajski Moluków Północnych wraz z indonezyjskim[10][11]. W większości wyznają protestantyzm[1][2]. Chrześcijaństwo było szerzone w latach 20. i 30. XX w. przez misjonarzy holenderskich[12]. Są wśród nich również muzułmanie[6].

Zajmują się przede wszystkim rolnictwem i rybołówstwem[1][2]. Jako jedyny lud Halmahery sprowadzali z zewnątrz wyroby włókiennicze do zastosowań obrzędowych (w regionie, gdzie nie występują tradycje tkackie)[13]. Istotną rolę w ich kulturze odgrywa uprawa ryżu suchego; sami porównują się metaforycznie do „wyrastających z ziemi łodyg ryżu”[14].

Pod względem kultury i języka są blisko spokrewnieni z takimi ludami jak Tobelo i Galela[9]. Dzielą się na dwie podgrupy: Tala’i i Pa’disua. Dwie pokrewne grupy – Waioli i Gamkonora – posługują się podobnymi etnolektami (waioli i gamkonora), ale są odrębne od Sahu pod względem tradycji[15]. Czasem Waioli traktuje się jako podgrupę Sahu[16]. Gamkonora, w odróżnieniu od Waioli, wyznają islam[17][18].

Zamieszkują wsie: Akelamo, Okusu, Ewer, Kamomeng, Bibobo, Idam, Gamlamo, Hoku-Hoku Gam, Loce, Gamnyial, Golo, Worat-Worat, Balisoan, Tacici, Taraudu, Cempaka, Ngaon, Gamsung i Todahe[1][2].

Historycznie (od XVII do XIX w.) podlegali Sułtanatowi Ternate[19]. Dostarczali sułtanatowi ryż, a także służących[20][21]. W roli języka rytualnego przyjął się język ternate[10]. Pomimo kontaktów z Ternate praktycznie nie ulegli wczesnym wpływom islamu[22].

We wczesnych źródłach holenderskich kultura Sahu nie została bliżej opisana[5]. Szeroko zakrojone badania antropologiczne wśród Sahu prowadziła w latach 1979–1988 Leontine E. Visser[23].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Zulyani Hidayah: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia. Wyd. 2. Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia, 2015, s. 329–330. ISBN 978-979-461-929-2. OCLC 913647590. [dostęp 2022-08-02]. (indonez.).
  2. ↑ a b c d e Zulyani Hidayah: A Guide to Tribes in Indonesia: Anthropological Insights from the Archipelago. Singapore: Springer Nature, 2020, s. 274. DOI: 10.1007/978-981-15-1835-5. ISBN 978-981-15-1835-5. OCLC 1153086221. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
  3. ↑ Visser i Voorhoeve 1987 ↓, s. 158, 161.
  4. ↑ Visser 1983 ↓, s. 368.
  5. ↑ a b Visser 1997 ↓, s. 181.
  6. ↑ a b Sahu, Sau in Indonesia. Joshua Project. [dostęp 2020-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-19)]. (ang.).
  7. ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija. [dostęp 2022-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-14)]. (ros.).
  8. ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 474. ISBN 5-85270-155-6. OCLC 40821169. [dostęp 2024-07-14]. (ros.).
  9. ↑ a b Visser 1989a ↓, s. 81.
  10. ↑ a b Visser i Voorhoeve 1987 ↓, s. 10–11.
  11. ↑ H. Steinhauer. Review of Sahu-Indonesian-English Dictionary and Sahu Grammar Sketch, Verhandelingen van het KITLV 126. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde”. 143 (4), s. 606–608, 1987. DOI: 10.1163/22134379-90003324. ISSN 0006-2294. JSTOR: 27863907. (ang.). 
  12. ↑ Visser 1997 ↓, przyp. 13, s. 198.
  13. ↑ Leontine E. Visser. The Historical Paths of Sahu Ceremonial Textiles. „Archipel. Études interdisciplinaires sur le monde insulindien”. 98, s. 121–150, 2019. DOI: 10.4000/archipel.1560. ISSN 0044-8613. OCLC 8599457798. (ang.). 
  14. ↑ Visser 1989a ↓, s. 88.
  15. ↑ Kirsten Jäger: Das Sultanat Jailolo: Die Revitalisierung von “traditionellen“ politischen Gemeinwesen in Indonesien. Berlin: LIT Verlag, 2018, s. 62, seria: Comparative Anthropological Studies in Society, Cosmology and Politics 11. ISBN 978-3-643-13325-0. OCLC 1029023314. [dostęp 2023-01-24]. (niem.).
  16. ↑ E.K.M. Masinambow: Halmahera. W: Frank M. LeBar (red.): Ethnic Groups of Insular Southeast Asia. T. 1: Indonesia, Andaman Islands, and Madagascar. New Haven: Human Relations Area Files Press, 1972, s. 119–122. ISBN 978-0-87536-403-2. OCLC 650009. (ang.).
  17. ↑ John Bowden: Emic and etic classifications of languages in the North Maluku region. [w:] Workshop on the Languages of Papua 3, 20–24 January 2014, Manokwari, West Papua, Indonesia [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-20)]. (ang.).
  18. ↑ Imelda: Bahasa Gamkonora. W: Imelda; M. Ali Humaedi; Umar Muslim; Katubi; Leolita Masnun; Usman: Senarai kata. Jakarta: Pusat Penelitian Kemasyarakatan dan Kebudayaan, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (PMB-LIPI), 2011, s. 1–26. OCLC 781427292. [dostęp 2024-07-16]. (indonez.).
  19. ↑ Visser 1997 ↓, s. 184.
  20. ↑ Andrew Dalby: Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages. London: A & C Black, 2004, s. 620. ISBN 978-0-7136-7841-3. ISBN 978-1-4081-0214-5. OCLC 842286334. [dostęp 2023-11-27]. (ang.).
  21. ↑ Voorhoeve 1994 ↓, s. 655.
  22. ↑ Visser 1989b ↓, s. 23.
  23. ↑ The Halmahera Collection. Max Planck Institute for Psycholinguistics, 2021-04-01. [dostęp 2024-07-28]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Leontine E. Visser: My garden is my adoptive child: social organization and land tenure in Sahu (northwest Halmahera). W: E.K.M. Masinambow (red.): Halmahera dan Raja Ampat sebagai Kesatuan Majemuk: Studi-studi terhadap suatu Daerah Transisi. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1983, s. 367–378, seria: Buletin LEKNAS II.2. OCLC 23557257. (ang.).
  • Leontine E. Visser, Clemens L. Voorhoeve: Sahu-Indonesian-English dictionary and Sahu grammar sketch. Dordrecht: Foris Publications, 1987, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 126. DOI: 10.1163/9789004487574. ISBN 90-6765-222-9. OCLC 17209362. (ang.).
  • Leontine E. Visser: Foreign Textiles in Sahu Culture. W: Mattiebelle Gittinger (red.): To Speak with Cloth: Studies in Indonesian Textiles. Los Angeles: Museum of Cultural History, University of California, 1989, s. 80–90. ISBN 0-930741-17-X. OCLC 20970370. [dostęp 2022-12-31]. (ang.).
  • Leontine E. Visser: My Rice Field is My Child: Social and Territorial Aspects of Swidden Cultivation in Sahu, Eastern Indonesia. Dordrecht: Foris Publications, 1989, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 136. ISBN 90-6765-449-3. OCLC 940167885. (ang.).
  • Leontine E. Visser: Ritual Performance and Images of Good Governance in Halmahera. W: Michael Hitchcock, Victor T. King (red.): Images of Malay-Indonesian Identity. Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1997, s. 180–200. ISBN 98-3560-026-0. OCLC 36647780. (ang.).
  • Clemens L. Voorhoeve: Contact-induced change in the non-Austronesian languages in the north Moluccas, Indonesia. W: Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.): Language Contact and Change in the Austronesian World. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1994, s. 649–674, seria: Trends in Linguistics: Studies and Monographs 77. DOI: 10.1515/9783110883091.649. ISBN 978-3-11-088309-1. OCLC 853258768. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Ludy północnohalmaherskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sahu_(lud)&oldid=74420805”