Semen (kozak) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Semen regularnej jazdy kozackiej (mal. Józef Brandt)

Semen (ukr. семен od osmańsko-tureckiego sejmen^[1]) – nadworny kozak w posiadłościach magnackich i szlacheckich na Ukrainie w XVII-XVIII wieku.

Określenie to zasadniczo odnoszono do „kozaków wyborowych”, pozostających w służbie zamożnych właścicieli ziemskich i pełniących zarówno funkcje wojskowe, jak strażniczo-policyjne (żandarmów)^[2]. Świadectwa ikonograficzne wskazują, że zazwyczaj wyposażano ich w szable i podręczną broń palną (pistolety, rusznice, samopały). Niekiedy nosili jednolitą barwę wskazującą na przynależność do określonego dworu.

W XVII-wiecznych wojskach kresowych Rzeczypospolitej semeni jako osobny rodzaj lekkiej jazdy zaliczani byli wraz z dragonami do pośledniejszej kawalerii. Ich uzbrojenie stanowiły wówczas dodatkowo łuk i spisa; niekiedy też wykorzystywali zdobyczną krótką broń białą (kindżały, jatagany, handżary).

Zobacz też

sejmen (segban)

Przypisy

↑ Zygmunt Gloger podaje, że nazwę tę zapożyczono ze Wschodu, gdzie semeni byli „milicją” sułtanów tureckich (Encyklopedia staropolska. Warszawa: Wyd. P. Laskauer, 1903, t. IV, s. 228).
↑ Słownik języka polskiego (pod red. W. Doroszewskiego).

Bibliografia

Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 775
Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927, t. 2, s. 484

[1] Zygmunt Gloger podaje, że nazwę tę zapożyczono ze Wschodu, gdzie semeni byli „milicją” sułtanów tureckich (Encyklopedia staropolska. Warszawa: Wyd. P. Laskauer, 1903, t. IV, s. 228).

[2] Słownik języka polskiego (pod red. W. Doroszewskiego).

[1]

[2]

Wojska kozackie	azowskie czarnomorskie amurskie nadbużańskie kaukaskie uralskie zaporoskie zadunajskie dońskie tereckie kubańskie orenburskie nadwołżańskie zabajkalskie siedmiorzeczne ussuryjskie astrachańskie syberyjskie
Inne grupy	Sicz Zaporoska Sicz Zadunajska Nagajbacy Niekrasowcy
Historia	hajdamacy koliszczyzna Kozacy rejestrowi bałtycka flotylla kozacka powstanie Kosińskiego powstanie Nalewajki powstanie Pawluka powstanie Chmielnickiego ugoda perejasławska unia hadziacka Hetmanat pismo Kozaków zaporoskich do sułtana Mehmeda IV powstanie Buławina powstanie Pugaczowa Republika Dońska 1 Armia Konna Czarnomorskie Powstańcze Wojsko Kozackie rozkozaczanie XV Kozacki Korpus Kawalerii SS 1 Kozacka Dywizja Kawalerii
Sławni Kozacy	Bohdan Chmielnicki Iwan Zołotarenko Iwan Wyhowski Petro Doroszenko Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny Semen Palej Iwan Mazepa Iwan Sirko Jemieljan Pugaczow Stieńka Razin Alona Arzamasskaja Andriej Szkuro Piotr Krasnow Jermak Timofiejewicz Matwiej Płatow Michaił Szołochow
Pojęcia	Ataman Ataman koszowy Bajdak Bandura Chutor Czaban Czajka Esauł Hetman (lista) Jołom Kontusz Kosz Kureń Osełedec Pałanka Papacha Piernacz Piszczel Płastun Podesauł Porohy Rejestr Samopał Semen Słoboda Spisa Stanica Starszyna Szaszka