Stanisław Mierzwa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Mierzwa
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1905
Biskupice Radłowskie, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

10 października 1985
Kraków

Miejsce spoczynku

Wierzchosławice

Zawód, zajęcie

adwokat, polityk

Partia

Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Ludowe „Roch”, Polskie Stronnictwo Ludowe

Małżeństwo

Helena z domu Ściborowska

Odznaczenia
Order Orła Białego
Stanisław Mierzwa podczas procesu pokazowego WiN-PSL 1947

Stanisław Mierzwa (ur. 27 stycznia 1905 w Biskupicach Radłowskich, zm. 10 października 1985 w Krakowie) – polski adwokat i działacz ludowy. Członek Stronnictwa Ludowego, zastępca sekretarza generalnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, członek Rady Naczelnej PSL, członek Zarządu Wojewódzkiego PSL w Krakowie, członek Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie (1945–1946)[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Kierownik Związku Akademickiej Młodzieży Ludowej w latach 1932–1933[2].

Absolwent Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie. W 1926 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Ze względu na zły stan zdrowia zrezygnował z nauki tamże w trzecim roku studiów[3]. W 1934 ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1934–1939 odbył aplikację adwokacką.

Żonaty z Heleną z domu Ściborowską[4].

Występował jako obrońca w procesach uczestników strajku chłopskiego w 1937.

W 1940 wszedł w skład podziemnego Krakowskiego Komitetu Międzypartyjnego z ramienia Stronnictwa Ludowego. 28 marca 1945 aresztowany w Pruszkowie przez NKWD, wywieziony na Łubiankę, w czerwcu 1945 sądzony w pokazowym procesie szesnastu w Moskwie, w którym został skazany na 4 miesiące więzienia. Zwolniony w sierpniu 1945. Został wiceprezesem Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego (mikołajczykowskiego) w Krakowie i zastępcą sekretarza generalnego Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL. Prowadził praktykę adwokacką w Krakowie.

17 września 1946, przed zbliżającymi się wyborami do Sejmu Ustawodawczego, został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Był sądzony w trwającym od 11 sierpnia 1947 procesie pokazowym siedemnastu członków II Zarządu Głównego Wolność i Niezawisłość (WiN) i działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego w Krakowie razem m.in. z płk Franciszkiem Niepokólczyckim, ppłk Alojzym Kaczmarczykiem, mjr. Walerianem Tumanowiczem i Józefem Ostafinem[5]. Oskarżycielem był Stanisław Zarakowski, późniejszy naczelny prokurator wojskowy. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie z dnia 10 września 1947 (sygn. akt Sr 978/47) w składzie sędziowskim pod przewodnictwem Romualda Klimowieckiego[6] został skazany na 10 lat więzienia. Wyrok na mocy amnestii obniżono do 7 lat. Był więziony w zakładach na ul. Montelupich w Krakowie, we Wronkach oraz na ul. Rakowieckiej w Warszawie[7].

W 1953 wyszedł na wolność. W latach 1956–1975 pracował jako adwokat w Krakowie. Był inicjatorem utworzenia Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. Został pochowany w kaplicy grobowej rodziny Witosów na cmentarzu w Wierzchosławicach[8].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

W 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego[9].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Nazwisko Stanisława Mierzwy umieszczono w Panteonie Chłopów Polskich w sanktuarium w Kałkowie-Godowie[10]. Jest także Honorowym obywatelem Radłowa[3]. Jego imię nosi szkoła podstawowa w Biskupicach Radłowskich.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945–1947. Wybór, wstęp i opracowanie Romuald Turkowski, Warszawa 1997, s. 93.
  2. Jednodniówka Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej, Kraków 1938, s. 6.
  3. a b Honorowi obywatele - Oficjalna strona Miasta i Gminy Radłów [online], www.gminaradlow.pl [dostęp 2023-09-26] (pol.).
  4. nr7/6 [online], www.mierzwa.org.pl [dostęp 2023-01-31].
  5. 71. rocznica wyroków w procesie krakowskim – 10 września
  6. Krok do ekshumacji szczątków bohaterów. dziennikpolski24.pl, 5 maja 2014. [dostęp 2014-11-18].
  7. Archiwum Pełne Pamięci. Listy Stanisława Mierzwy ze stalinowskich więzień [online], Instytut Pamięci Narodowej - Kraków [dostęp 2023-09-26].
  8. Życiorys Stanisława Mierzwy [online], stanislaw.mierzwa.org.pl [dostęp 2017-09-23] (pol.).
  9. Anna Kondek-Dyoniziak: Prezydent uhonorował pośmiertnie Orderem Orła Białego ponad 20 wybitnych Polaków. dzieje.pl, 11 listopada 2018. [dostęp 2018-11-11].
  10. Kolus 2011 ↓, s. 198.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]