Stanisław Sieruta – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Sieruta

Data i miejsce urodzenia	19 września 1935 Olszyny
Data i miejsce śmierci	8 października 2016 Olszyny
Zawód, zajęcie	śpiewak, tancerz ludowy, malarz, rzeźbiarz, gawędziarz
Narodowość	polska
Odznaczenia

Stanisław Sieruta (ur. 19 września 1935 w Olszynach^[1], zm. 8 października 2016^[2] tamże^[3]) – polski śpiewak, tancerz ludowy, malarz, rzeźbiarz^[2] i gawędziarz^[4] z kurpiowskiej Puszczy Zielonej^[5].

Był synem Stefana Sieruty i Stanisławy z Golonów, obojga z Olszyn, jednym z jedenaściorga dzieci pary i jednym z czworga, które dożyło dorosłości. W dzieciństwie i młodości pracował na roli. Do szkoły poszedł po II wojnie światowej i uczęszczał do placówek w Olszynach, Wydmusach i Wachu. Szkołę podstawową skończył w 1952. Okresowo pracował w PGR w Ponarach i chodził na zarobek „za Przasnysz”^[5][6]. Następnie do końca lat 50. XX w. pracował w Państwowym Zakładzie Torfowym w Karasce. W 1973 przejął rodzinne gospodarstwo rolne. Rodzinę założył w 1977, żeniąc się z Marianną Bogdańską^[3]. Mieli dwie córki: Annę i Jolantę^[3]. W 1994 Sieruta przeszedł na rentę^[1].

Jako uczeń interesował się sztuką, wykazywał zdolności artystyczne (śpiew, taniec, rysunki, recytatorstwo). Uczestniczył w pracy szkolnych teatrów^[4]. Od lat 50. XX w. rozwijał zainteresowanie tradycją, kulturą i historią Kurpiowszczyzny. Przywrócił tradycyjne pochody kolędnicze po Bożym Narodzenia (Herodówka), które pokazywał ze znajomymi we własnej i sąsiednich wsiach. Z napisanego przez niego scenariusza Herodówki korzystały zespoły folklorystyczne w regionie. W 1954 dołączył do Zespołu Folklorystycznego Pieśni i Tańca w Karasce. Z zespołem występował w regionie i poza nim^[5], m.in. na V Światowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie w 1955^[3]. Na przełomie lat 40. i 50. XX w. współorganizował w Olszynach koło Związku Młodzieży Wiejskiej. W 1969 był jednym z założycieli Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca „Olszyny”^[5]. Był jego kierownikiem, instruktorem, choreografem, muzykiem i solistą^[7]. Zespół powstał na bazie Klubu Rolnika^[4]. Sieruta występował z zespołem na przeglądach folklorystycznych w kraju i za granicą^[5] (np. Włochy). W 1975 w Belgii Sieruta wystąpił z połączonymi zespołami z Kadzidła i Wykrotu. Na Europejskim Festiwalu Folklorystycznym zaprezentowano „Wesele kurpiowskie” przygotowane pod kierownictwem Grażyny Dąbrowskiej^[3]. Zespół z Olszyn rozwiązano w 1981^[5]. Od tego momentu Sieruta występował solo albo z zespołami regionalnymi „Myszyniec” i „Wachoziaki”, jeśli został o to poproszony^[3][5].

Śpiewu nauczył się od rodziców, dziadka i wuja Czesława Golona. Repertuar rozszerzał, uczestnicząc w zabawach wiejskich, a następnie jako członek zespołów regionalnych. Tam też ćwiczył umiejętności taneczne^[5]. Szczególnie często wykonywał pieśni leśne charakteryzujące się wolnym tempem, zmiennym natężeniem głosu oraz urywaniem ostatniej sylaby, by echo odpowiadało śpiewającemu^[5][8]. Na spotkaniach tanecznych i warsztatach uczył pieśni i tańców osoby z regionu i spoza Kurpiowszczyzny. W 1973 uczestniczył w Seminarium Folklorystycznym w Wojewódzkim Ośrodku Kultury w Warszawie. W 1977 otrzymał uprawnienia instruktorskie w specjalizacji folklorystycznej^[5].

Jako śpiewak, tancerz i gawędziarz^[1] brał udział m.in. w Miodobraniu Kurpiowskim^[2], Kurpiowskich Prezentacjach Artystycznych w Ostrołęce, Kurpiowskim Graniu w Lelisie^[9], Ogólnopolskim Festiwalu Folklorystycznym w Płocku oraz Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym^[2], gdzie w 1985 zdobył pierwsze miejsce za śpiew solowy^[3].

Wystąpił w 5 filmach dokumentalnych przybliżających folklor Puszczy Zielonej, realizowanych dla Telewizji Polskiej^[2][5].

By rozwijać umiejętności plastyczne, w 1972 wstąpił do Klubu Młodych Plastyków Amatorów, który działał przy Wojewódzkim Związku Młodzieży Wiejskiej. Uczestniczył w plenerach malarskich^[5]. Od 1976 był członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Pełnił różne funkcje w Oddziale Mazowieckim, potem w Oddziale Kurpiowskim^[2]. Od 1996 uczestniczył w procesie zawiązywania Związku Kurpiów, w 2000 stał się jego członkiem^[5]. Sieruta był współzałożycielem i członkiem zarządu Fundacji „Kulturalne Kurpie”^[3].

Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 40-lecia Polski Ludowej^[1], Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1967) i „Zasłużony dla województwa ostrołęckiego” (1979)^[2] oraz nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1982)^[5]. Dostał Nagrodę im. Oskara Kolberga (1988)^[4], Nagrodę Prezesa Związku Kurpiów Kurpik 2001 (kategoria Muzyka i taniec)^[10] i Medal dziesięciolecia Związku Kurpiów „Za zasługi dla regionu kurpiowskiego” (2006)^[1]. W 2011 został wyróżniony medalem „Pro Masovia”^[11].

Spoczywa na cmentarzu w Wachu^[3].

W 2002 Związek Kurpiów wydał jego Pieśni kurpiowskie (płyta CD i kaseta)^[5][12]. Nagrania jego pieśni przechowuje Polskie Radio, Telewizja Polska oraz Instytut Sztuki PAN^[4].

W 2003 Rada Gminy Kadzidło przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Gminy Kadzidło. Jego imię nosi organizowany corocznie w Myszyńcu Jarmark Kurpiowski^[5] oraz ulica w Brzozówce^[13]. Jego nazwisko znalazło się na tabliczce na Skwerze Kurpiowskich Artystów w Kadzidle^[14].