Straż Przednia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Straż Przednia (właśc. Organizacja Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia”) – sanacyjna organizacja wychowania patriotycznego, założona w październiku 1932 z inicjatywy Janusza Jędrzejewicza przez Adama Skwarczyńskiego.

Straż wywodziła się z organizacji Alfa i Beta tworzonych w szkołach od 1927 w celu zwalczania wpływów endeckiej Narodowej Organizacji Gimnazjalnej^[1]. Skupiała młodzież szkół średnich, głównie gimnazjów i liceów ogólnokształcących, chociaż były także komórki organizacyjne w szkołach zawodowych (w roku szkolnym 1936/1937 rozpoczęto werbowanie kandydatów wśród młodzieży rzemieślniczej i studentów).

Straż Przednia działała pod patronatem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zatwierdzał naczelnika organizacji i jej statut. Naczelnik SP był wybierany przez Radę Naczelną^[1].

Statut Straży Przedniej eksponował kwestię wychowania młodzieży w duchu czynnej służby Polsce, początkowo organizacja rozwijała działalność pozaszkolną, w późniejszym okresie została podporządkowana państwowej administracji oświatowej^[1].

Organizacja z założenia elitarna, nigdy nie przekroczyła liczby sześciu tysięcy członków (około 5 000 w 1935), jednak przez statutową i ideową wyrazistość stała się powszechnie znaną instytucją wychowawczą. Uzyskała sympatię dyrektorów wielu szkół, co skutkowało poparciem dla tworzenia komórek organizacyjnych. Ponieważ skupiała uczniów starszych klas, wymiana pokoleniowa następowała co roku. Przez osiem lat istnienia przez organizację przewinęło się kilkadziesiąt tysięcy młodych ludzi.

Członkostwo w Straży było często wstępem do późniejszej działalności w sanacyjnym Legionie Młodych. Organizacja dysponowała między innymi dwoma tytułami prasowymi: „Kuźnią Młodych” (1932–1936) i „W Młodych Oczach”^[1].