Studio Ghibli – Wikipedia, wolna encyklopedia

Studio Ghibli Inc.^[1]

株式会社スタジオジブリ

Państwo	Japonia
Siedziba	Koganei, Tokio
Adres	1-4-25 Kajino-chō, Koganei-shi, 184-0002 Tokio[1]
Data założenia	15 czerwca 1985
Forma prawna	Kabushiki-gaisha
Prezes	Kōji Hoshino[1]
Zatrudnienie	150 osób[1]
Położenie na mapie Japonii Studio Ghibli Inc.[1]
35,703103°N 139,529389°E/35,703103 139,529389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Studio Ghibli Inc. (jap. 株式会社スタジオジブリ Kabushiki-gaisha Sutajio Jiburi) – japońskie studio animacyjne założone w czerwcu 1985 roku z siedzibą w dzielnicy Koganei w Tokio^[1] przez Hayao Miyazakiego, Isao Takahatę i producenta Toshio Suzukiego po sukcesie pełnometrażowego filmu Nausicaä z Doliny Wiatru, powstałego w 1984. Pierwszym filmem zrealizowanym w ramach studia Ghibli była Laputa – podniebny zamek z 1986 roku^[2].

Nazwa Ghibli nawiązuje do arabskiej nazwy sirocco (قبلي, qiblī), oznaczającego wiatr ze wschodu w kierunku Mekki. Zdaniem twórców ten wiatr miał stanowić metaforę zmian, jakie zajdą za ich sprawą w filmie animowanym^[3].

Ghibli zostało założone 15 czerwca 1985 roku^[4] przez reżyserów Hayao Miyazakiego i Isao Takahatę oraz producenta Toshio Suzukiego. Przed założeniem studia Miyazaki i Takahata mieli już spore doświadczenie w reżyserii anime. Suzuki pracował natomiast jako redaktor prowadzący magazynu „Animage”, miał decydujący wpływ na stworzenie przez Miyazakiego mangi Nausicaä z Doliny Wiatru. W 1984 roku reżyser stworzył jej adaptację pod tym samym tytułem, która przyniosła mu sławę. Jednak kolejnych jego produkcji zewnętrzni producenci nie chcieli finansować, w związku z czym nastąpiło założenie studia^[5].

Głównym autorem dzieł studia Ghibli był Hayao Miyazaki, który po uznanej za arcydzieło Nausice^[6] stworzył Laputę – podniebny zamek (1986)^[2]. Zapoczątkowała ona serię moralitetów Miyazakiego o odwołaniach religijnych i mitologicznych^[7]. Sławę twórca japoński zyskał za sprawą dokonującego wiwisekcji ludzkich postaw Mojego sąsiada Totoro (1988)^[8]. Obserwację problemów dojrzewania prezentowała jego Podniebna poczta Kiki (1989)^[9], a w Szkarłatnym pilocie Miyazaki naśladował osiągnięcia postmodernizmu filmowego^[10]. Najgłośniejsze jego filmy: ukazująca katastrofę cywilizacji Księżniczka Mononoke (1997)^[11], hołd dla tradycji japońskiej Spirited Away: W krainie bogów (2003)^[12], czy analiza zagubienia tożsamości przez dojrzałą kobietę Ruchomy zamek Hauru (2004)^[13], cechowały się wyjątkowym nagromadzeniem emocji. Jedno z najnowszych dzieł autorskich Miyazakiego pod nazwą Ponyo opowiadało o zetknięciu się „normalności” z „innością”^[14].

Drugim ważnym reżyserem Ghibli był Isao Takahata, który zadebiutował głośnym animowanym dramatem wojennym Grobowiec świetlików (1988), rewizją sensu poczucia dumy u Japończyków skutkującego wojną ze Stanami Zjednoczonymi i tragicznymi konsekwencjami dla jednostek^[15]. Powrót do marzeń jest z kolei sentymentalnym obrazem czasów dzieciństwa, przywiązującym uwagę do ładu panującego w przyrodzie^[16]. Kolejny film Takahaty pod nazwą Szopy w natarciu (1994) opowiada o konsekwencjach gwałtownej modernizacji Japonii, stanowi przykład dzieła postmodernistycznego z odwołaniami do jej kultury wizualnej^[17]. Z kolei Rodzinka Yamadów (1999) dokonała przekształcenia rozrywkowej mangi w dzieło refleksyjne^[18].

Głównym producentem studia jest Toshio Suzuki. Począwszy od Szeptu serca z 1995, Suzuki produkuje większość ich filmów, będąc jednym z najbardziej zaufanych współpracowników Miyazakiego.

Do innych reżyserów tworzących dla studia należą mniej znani twórcy, tacy jak: Tomomi Mochizuki (Szum morza, 1993)^[19], Yoshifumi Kondō (Szept serca, 1995)^[19], Hiroyuki Morita (Narzeczona dla kota, 2002)^[19] oraz Gorō Miyazaki (Opowieści z Ziemiomorza, 2006)^[20].

Pierwszym filmem produkcji niejapońskiej był Czerwony żółw (2016) w reżyserii Michaëla Dudok de Wita.

^* Nausicaä wymieniana jest jako film Ghibli, chociaż w rzeczywistości powstała i weszła do dystrybucji w roku 1984, a Ghibli zostało formalnie założone w czerwcu 1985.

• Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze. Joanna Zaremba-Penk, Marcin Lisiecki (red.). Toruń: 2012. ISBN 978-83-62945-06-1.

• Oficjalna strona (jap.)