Sułków (województwo opolskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sułków
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Nawiedzenia NMP w 2020 r.
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

głubczycki

Gmina

Baborów

Wysokość

236[2] m n.p.m.

Liczba ludności (2009)

227[3]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-120[4]

Tablice rejestracyjne

OGL

SIMC

0491127

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Sułków”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Sułków”
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego
Mapa konturowa powiatu głubczyckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Sułków”
Położenie na mapie gminy Baborów
Mapa konturowa gminy Baborów, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sułków”
Ziemia50°09′49″N 17°57′06″E/50,163611 17,951667[1]

Sułków (staropol.Sulislawicz, do 31 grudnia 2004 - Sulków[5], cz. Sulkov[6], niem. Zülkowitz, Zilchowitz[7], od 1936 do 1945 Zinnatal) – wieś sołecka w południowej Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Baborów, na lewym brzegu rzeki Psiny[8].

W miejscowości znajdują się 3 gniazda bociana białego[9].

Nazwa miejscowości

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miejscowości pochodzi od staropolskiego imienia założyciela Sulisława[10] składającego się z dwóch członów: Suli- ("obiecywać" albo "lepszy, możniejszy") i -sław ("sława") oznaczających "tego, który cieszy się lepszą sławą od innych". Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako pierwotną zanotowaną nazwę wsi Sulislawicz podając jej znaczenie "Dorf des Sulislaw" - "Wieś Sulisława"[10].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnej diecezji ołomunieckiej. Początkowo należała do morawskiego księstwa opawskiego[11], które terytorium co najmniej od końca XV wieku było już uważane za część Górnego Śląska.

Najstarsze źródła pisane wspominające miejscowość pochodzą z 1340, kiedy to miejscowość villa Sulcau została zakupiona wraz z Baborowem przez Ofkę raciborską[7][12][13].

Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus i powiatu głubczyckiego. Według danych pochodzących z 1880 roku, wieś funkcjonowała pod polską nazwą Sulkowice oraz należała do parafii św. Mikołaja Biskupa w Dzielowie[7]. Od 1819 roku posiadała kaplicę katolicką oraz szkołę[7], w której, mimo iż mieszkańcy wsi byli etnicznie Polakami[7], uczono się i modlono po morawsku[14] i identyfikowano się jako Morawcy[6]. Dane statystyczne z tego okresu podają, iż powierzchnia wsi wynosiła 8,95 km², ludność wsi określano na 811 mieszkańców (z czego 799 katolików oraz 12 protestantów)[7]. W 1910 75% mieszkańców posługiwało się polskim dialektem śląskim[6]. Dawniej Sulków stanowił własność zakonnic z Raciborza[7].

Na północ od drogi z Sułkowa do Babic od 1969 roku znajduje się stanowisko archeologiczne. W miejscu znajdowała się najprawdopodobniej osada[13]. Na miejscu odnaleziono 4 niezdobione ułamki naczyń bez śladów obtaczania, a także tyle samo z takimi śladami, wszystkie barwy szarej bądź brunatnej. Wykonane zostały z dwóch rodzajów gliny schudzonej - pierwszy typ z gruboziarnistej, drugi zaś z drobnoziarnistej z domieszką piasku[13]. Część z nich pochodzi z okresu między VI a IX wiekiem, część spomiędzy X a XII wieku[13].

Sytuacja językowa w okolicach Baborowa na początku XX wieku

We wsi funkcjonowała dawniej specyficzna forma śląszczyzny - dialekt sułkowski. Pisał w nim swoje utwory Feliks Steuer, dla którego Sułków był miejscem urodzenia. Do 1905 roku prawie wszyscy mieszkańcy Sułkowa używali wyłącznie języka polskiego[8], specyficzna gwara wsi zawsze jednak pozostawała odrębna od literackiej polszczyzny, głównie za sprawą tego, iż księża z Baborowa używali zamiast polszczyzny języka morawskiego do głoszenia swoich kazań[8].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Osoby urodzone w Sułkowie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133517
  2. Maps, Weather, Videos, and Airports for Sulkow, Poland [online], www.fallingrain.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  3. Wyszukiwarka miejscowości i kodów pocztowych - Bazy wiedzy WASKO S.A. / HOGA.PL - wersja 1.1 [online], bazy.hoga.pl [dostęp 2017-11-26].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1240 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 października 2004 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektu fizjograficznego (Dz.U. z 2004 r. nr 229, poz. 2312)
  6. a b c Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115-131, 2016. 
  7. a b c d e f g Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XI. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914, s. 574.
  8. a b c Feliks Steuer, Dialekt sułkowski, Kraków 1934
  9. bociany. [dostęp 2009-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-24)].
  10. a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 8, OCLC 456751858 (niem.).
  11. Mapa księstwa opawskiego
  12. Magdalena Janus, Iwona Kopaniecka, Monika Prześlakiewicz, Tomasz Duchnowski, Dagmara Duchnowska: Analiza kulturowo-historyczna gminy Baborów. Baborów: Starostwo Powiatowe, 2013, s. 12.
  13. a b c d Czerska, Barbara. Celtycki ośrodek hutniczy w powiecie Głubczyce. Acta Universitatis Wratislaviensis No. 157. Studia Archeologiczne V. Wrocław, 1972 r. (skan strony dostępny tu)
  14. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. II. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914, s. 273.