Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force – Wikipedia, wolna encyklopedia

Naszywka mundurowa SHAEF
Generał Eisenhower rozmawia z żołnierzami, 5 czerwca 1944 roku

Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force (w skrócie SHAEF, z ang. Naczelne Dowództwo Alianckich Sił Ekspedycyjnych) – dowództwo sił alianckich w Europie Północno-Zachodniej działające od końca 1943 roku do zakończenia II wojny światowej. Dowódcą SHAEF był przez cały okres jego istnienia generał Dwight Eisenhower.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Eisenhower został przeniesiony ze śródziemnomorskiego teatru działań do SHAEF utworzonego w grudniu 1943 roku. Dowództwo przygotowywało wtedy szczegółowy plan inwazji w Normandii. Głównymi planistami byli generał Frederick E. Morgan i generał major Ray Barker. Ike korzystając z pomocy dowódcy sił lądowych w dniu lądowania, generała Montgomery' ego, dokończył i dopracował plan, który został obrócony w czyny 6 czerwca 1944 roku.

SHAEF pozostał w Wielkiej Brytanii aż do czasu, gdy przyczółki we Francji były wystarczająco obszerne i bezpieczne. W tym momencie Montgomery stracił stanowisko głównego dowódcy sił lądowych, nadal jednak piastował urząd brytyjskiej 21 Grupy Armii walczącej we wschodnim skrzydle w Normandii. Dowódcą 12 amerykańskiej grupy armii został zaś Omar Bradley. Z powodu złej sytuacji na froncie inwazję na południu Francji przesunięto na 15 sierpnia, aby zaoszczędzić środków. Tego dnia na wybrzeżu Morza Śródziemnego wylądowała 6 Grupa Armii gen. Jacoba L. Deversa. Początkowo poczynania Deversa kontrolowała AFHQ, Naczelne Dowództwo Sił Alianckich w południowej Europie. Po miesiącu walk przekazana jednak została do rąk SHAEF.

W grudniu 1944 roku siedzibę główną SHAEF przeniesiono do Wersalu, a 26 kwietnia 1945 roku do Frankfurtu.

Szefem polskiej misji wojskowej przy SHAEF był od kwietnia 1944 roku do sierpnia 1945 roku gen. Kazimierz Schally.

SHAEF podlegały armie amerykańskie, brytyjskie, francuska i kanadyjska. Łącznie były to trzy grupy armii i jedna samodzielna armia powietrznodesantowa:

Ponadto podczas operacji Fortitude istniały także formacje-duchy:

SHAEF kontrolował także siły lotnicze podczas lądowania w Normandii. Był to 9 Armia USAAF i 2 Taktyczne Siły Powietrzne RAF.

Dowódcy

[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy SHAEF[a]:

Pomimo nalegań, szczególnie ze strony prasy, nie zdecydowano się na mianowanie Naczelnego Dowódcy Sił Lądowych, gdyż zakres jego uprawnień kolidowałby z kompetencjami Naczelnego Dowódcy.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  1. Stan na dzień 6 czerwca 1944 roku