Synody w Pińczowie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Synody w Pińczowie – zgromadzenia prawodawcze polskich protestantów organizowane w XVI w. w Pińczowie.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pińczów w XVI stuleciu (należący do protektora reformacji Mikołaja Oleśnickiego) stał się jednym z najważniejszych w Polsce ośrodków kalwinizmu, a następnie braci polskich. Tu, w latach 1550–1563 w dawnym kościele klasztornym paulinów (zmienionym w zbór) odbyły się 22 synody protestanckie[1], podczas których powstał m.in. projekt tłumaczenia Biblii brzeskiej oraz nastąpiło wyodrębnienie z kalwinizmu ruchu braci polskich[2]. W 1586 r. synowie Mikołaja Oleśnickiego starszego, Jan i Andrzej Oleśniccy sprzedali miasto biskupowi krakowskiemu Piotrowi Myszkowskiemu, co zakończyło związki tego miasta z reformacją[3].

Do najważniejszych synodów protestanckich w Pińczowie należały:

  • Jesienią 1550 – pierwszy zjazd szlachty i duchownych protestanckich, po którym Mikołaj Oleśnicki usunął z Pińczowa paulinów[3].
  • W 1559 Remigiusz Chełmski i Piotr Stoiński zanegowali ważność modlitwy do Ducha Świętego i nazwali ją „bluźnierstwem”. Synod zatwierdził projekt tłumaczenia Biblii brzeskiej i wyznaczył tłumaczy do pracy nad tym dziełem.
  • na synodzie w 1562 Stanisław Paklepka i Grzegorz Paweł z Brzezin odrzucili dogmat Trójcy Świętej jako koncepcji „papieskiej”, nie opartej na świadectwie Biblii[4]. W dniu 2 kwietnia tego roku synod większością głosów aprobował wyznanie wiary odrzucające Trójcę Świętą.
  • W październiku ostatni w Pińczowie 1563 synod generalny zorganizował „Polski Mniejszy Kościół Reformowany” (Ecclesia Minor), skupiający członków wspólnoty braci polskich, wyodrębnionionej z kalwińskiego Większego Kościoła Reformowanego (Ecclesia Maior)[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Serwis Internetowy Miasta i Gminy Pińczów - Historia [online], pinczow.com.pl [dostęp 2023-02-04].
  2. Krzysztof Pilarczyk, BIBLIA RADZIWIŁŁOWSKA VEL BRZESKA VEL PIŃCZOWSKA. W 450. ROCZNICĘ JEJ WYDANIA, „Collectanea Theologica” (1), 2014, s. 67-77.
  3. a b Jacek Wijaczka, Reformacja w miastach prywatnych w Koronie w XVI wieku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, LXXVII, 2016, s. 379-406.
  4. Kultura polska i litewska XVI wieku – odrodzenie i reformacja [online], 22 lutego 2021 [dostęp 2023-02-04] (pol.).
  5. Ognisko reformacji [online], Serwis Internetowy Pińczowa, 31 sierpnia 2005 [dostęp 2023-02-04].