Masakra w Sabrze i Szatili – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne hasła o nazwie Sabra.

Masakra w Sabrze i Szatili (arabski.: صبرا وشاتيلا) została dokonana na palestyńskich uchodźcach w dniach 16–18 września 1982 roku przez libańskie maronickie oddziały (zwane również „chrześcijańską milicją”) pod dowództwem Elie Hobeiki. Odbyło się to za pełnym przyzwoleniem dowództwa izraelskich sił zbrojnych, których jednostki interwencyjne w południowym Libanie otoczyły obozy uchodźców palestyńskich krótko przed masakrą. Liczba ofiar oceniana jest na od 700 do 3500, z czego większość stanowili starcy, kobiety i dzieci.

Nazwa „Sabra” odnosi się do ubogich okolic Zachodniego Bejrutu, sąsiadujących z obozem uchodźców „Szatila”, założonym dla palestyńskich uchodźców w 1949 roku. Przez lata zatarły się granice pomiędzy nimi i powszechnie nazywano je „obozami Sabra i Szatila”.

Od 1975 do 1990 roku w Libanie trwała wojna domowa. Jedną ze stron konfliktu była milicja znana jako „Falanga” – zbrojne ramię chrześcijańskiej partii Kataeb. Była ona sojusznikiem Izraela w walce z OWP.

OWP używała południowego Libanu jako bazy wypadowej przeciwko Izraelowi, a Izrael dokonywał odwetowych nalotów na pozycje OWP w Libanie. 6 czerwca 1982 Izrael zdecydował się na interwencję wojskową, wprowadzając 60 000 żołnierzy na terytorium Libanu. Interwencja ta została oficjalnie potępiona przez ONZ. Po dwóch miesiącach w wyniku działań USA podpisano zawieszenie broni, na mocy którego Liban miał pozostawać pod nadzorem sił międzynarodowych.

1 września oficjalnie zakończono wycofywanie sił OWP z okolic Bejrutu, co zapowiadało stabilizację sytuacji. Uległa ona jednak gwałtownemu pogorszeniu 14 września wskutek zamachu bombowego, w którym zginął Baszir al-Dżumajjil – nowo wybrany prezydent Libanu i jednocześnie lider Falangi. Zamach – jak się później okazało – został przeprowadzony przez prosyryjskiego bojówkarza, lecz o zabójstwo obwiniono początkowo OWP. W kilka godzin po zamachu Ariel Szaron zdecydował o ponownym wkroczeniu sił izraelskich do zachodniej (muzułmańskiej) części Bejrutu, łamiąc warunki ww. zawieszenia broni. Jako uzasadnienie tej decyzji Szaron przedstawił ocenę, jakoby w Bejrucie pozostało 2000-3000 „terrorystów” z OWP (według danych administracji amerykańskiej liczba pozostałych tam członków grup bojowych OWP była w rzeczywistości znikoma)^[1]. Oddziały izraelskie otoczyły m.in. dwa obozy uchodźców palestyńskich: Sabra i Szatila.

Szaron i Refa’el Etan zezwolili członkom Falangi na wkroczenie do obozów pod pretekstem ujęcia ukrywających się tam bojowników OWP. 16 września 1982 o godzinie 18. falangiści weszli do obozów. Kierując się chęcią odwetu za zabójstwo Dżemajela w ciągu następnych 36-48 godzin dokonali oni masakry mieszkających tam Palestyńczyków.

16 grudnia 1982 Zgromadzenie Ogólne ONZ potępiło masakrę i oficjalnie uznało ją za akt ludobójstwa^[2]. Żadne akcje narodowe ani międzynarodowe nie zostały nigdy przedsięwzięte przeciwko dowódcy Elie Hobeika, który zginął 20 lat później w wybuchu bomby w Bejrucie.

Masakra przyciągnęła uwagę mediów na całym świecie. Większość relacji skupiała się na roli Izraela. Włoscy pracownicy lotnisk zbojkotowali izraelską linię lotniczą El Al. W synagogach w Mediolanie i Rzymie podłożono bomby.

Tygodnik „Time” opublikował 21 lutego 1983 artykuł opisujący Szarona jako bezpośrednio odpowiedzialnego za masakrę.

Benny Morris w książce Israel’s Secret Wars napisał, że Izrael udostępnił buldożery do zakopywania ciał zamordowanych Palestyńczyków.

W szwedzko-francusko-niemiecko-libańskim filmie dokumentalnym Massaker^[3] (2005) sześciu byłych żołnierzy libańskich, którzy uczestniczyli w masakrze, zeznało, że Izrael bezpośrednio brał w niej udział. Jeden z nich stwierdził, że widział izraelski buldożer niszczący zamieszkany budynek wewnątrz obozu. Inny zeznał, że izraelscy żołnierze zaopatrzyli ich w materiały do zniszczenia ciał pozostawionych na ulicach.

W 2008 roku Ari Folman, jeden z żołnierzy izraelskich biorących udział w tych zajściach, zrealizował animowany film Walc z Baszirem^[4], w którym podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie o odpowiedzialność swoją i współtowarzyszy za masakrę. Film ten, utrzymany w konwencji dokumentu, zdobył Złoty Glob 2009 w kategorii najlepszy film zagraniczny, a także był nominowany do Oskara w tej samej kategorii.

Zaraz po masakrze siły Izraela zaczęły opuszczać Bejrut. Ochronę obozów powierzono Włochom. Kiedy po kolejnych atakach na siły międzynarodowe Włochy wycofały swoich żołnierzy z Libanu, bezpieczeństwo obozów zostało przekazane oddziałom szyickiej milicji Amal.

• masakra w Damur

• Al-Hout Sabra And Shatila: September 1982. Pluto Press. ISBN 0-7453-2302-2.
• Joel Campagna (2002) The Usual Suspects. World Press Review 49 (4).
• NoamN. Chomsky NoamN., Necessary Illusions: Thought control in democratic societies, Boston, MA: South End Press, 1989, s. 06, ISBN 0-89608-366-7, OCLC 19457706 .
• Laura ZittrainL.Z. Eisenberg Laura ZittrainL.Z., Negotiating Arab-Israeli Peace: Patterns, Problems, Possibilities, NeilN. Caplan, Bloomington, Ind.: Indiana University Press, 1998, ISBN 0-253-21159-X, OCLC 44964179 . Brak numerów stron w książce
• Amal Hamdan (2003). Remembering Sabra and Shatila. Al-Dżazira.
• AmnonA. Kapeliouk AmnonA., Enquête sur un massacre: Sabra et Chatila, Paris: Seuil, 1982, ISBN 2-02-006391-3, OCLC 9944327 . Brak numerów stron w książce
• Bernard Lewis. „The New Anti-Semitism”, The American Scholar, Volume 75 No. 1, Winter 2006, s. 25-36.
• Lewis, Bernard (1999). Semites and Anti-Semites: An Inquiry into Conflict and Prejudice. W. W. Norton & Co. ISBN 0-393-31839-7.
• Barnaby Mason (2002). Analysis: 'War crimes' on West Bank. BBC World News.
• Benny Morris. Israel’s Secret Wars: A History of Israel’s Intelligence Services, Grove, 1991, ISBN 0-8021-1159-9.
• New 'evidence' in Sharon trial (May 8, 2002). BBC World News.
• Schiff, Z. & Ya’ari, E. (1984). Israel’s Lebanon War. New York, NY: Simon & Schuster. ISBN 0-671-47991-1.
• Jean Shaoul (2002). Sharon’s war crimes in Lebanon: the record. World Socialist Web Site.
• Chris Tolworthy (2002). Sabra and Shatila massacres -- why do we ignore them?. Global Issues.
• United Nations General Assembly, A/RES/37/123(A-F). The situation in the Middle East

• BBC News archive and video
• Ariel Sharon, From Sabra/Shatila to Jenin: Another U.S.-approved “good genocidist” free to kill. zmag.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-06)].
• Sabra-Shatila, 22 Years Later: Reagan and the Killing Fields of Lebanon
• Kahan Commission of Inquiry – Wyniki oficjalnego śledztwa Izraela.
• Report of the Kahan Commission – materiały Ministerstwa Spraw Zagranicznych Izraela.
• DOC Libańskie materiały oczyszczające Szarona z zarzutów.
• Cobra Hobeika & Sabra Shatilah (napisane przez ochroniarza Hobejki)
• Innocent Sharon
• Witnesses
• Sabra and Shatila Report